تاریخ انتشار:
نگاهی به روند بازار سرمایه
سایه روشن بورس
سالی که رو به اتمام است، برای بورس مشابه سایر حوزه‌های اقتصادی، سالی پرتلاطم و همراه با افت و خیز بود.
مهدی فریور/کارشناس بازار سرمایه
روند کلی بازار
ابتدای سال 91 با روند صعودی شاخص آغاز شد. اما در اوایل اردیبهشت‌ماه به دلیل تنش‌های سیاسی به‌وجود آمده شاخص روند نزولی به خود گرفت و این روند تا برگزاری مجامع ادامه یافت و در مرداد‌ماه شاخص در پایین‌ترین موضع خود قرار گرفت. در ادامه با توجه به تثبیت دلار دو هزار تومانی و خوش‌بینی به گزارش‌های شش‌ماهه شرکت‌ها، شاخص روند صعودی خود را آغاز کرد و پی در پی رکوردهای جدیدی را ثبت کرد اما با این وجود شاخص بورس تهران از رقبای خود در بازارهای موازی عقب ماند و تنها به ثبت بازدهی 50 درصد دست یافت. در صورتی که بازدهی در بازار ارز، طلا و مسکن بیش از 100 درصد بوده است.
معاملات بلوکی
در سال 91 سازمان خصوصی‌سازی و نیز سهامداران عمده قصد واگذاری بلوکی بخشی از سهام خود در شرکت‌های مختلف را داشتند که بعضی از این معاملات انجام شد اما می‌توان اهمیت معاملات انجام‌نشده را بیشتر دانست. بلوک بانک پارسیان توسط مجموعه ایران‌خودرو و بلوک فولاد خوزستان و ذوب‌آهن توسط سازمان خصوصی‌سازی از مهم‌ترین عرضه‌های ناموفق بازار بود. ابهامات ناشی از بدهی 250 میلیون‌دلاری اکسین و ضمانت این بدهی توسط فولاد خوزستان و برخی ملاحظات خاص در مورد ذوب‌آهن موجب بروز برخی ابهامات در این معاملات شده است. انجام هر یک از این بلوک‌ها بخشی از انتظارات سرمایه‌گذاران در بهبود وضعیت بازار را منجر خواهد شد که به نظر می‌رسد در عرضه بعدی فولاد خوزستان، این معامله انجام خواهد شد.
وضعیت صنایع مختلف
به فراخور تاثیر‌گذاری متغیرهای مختلف اقتصادی بر بورس، صنایع نیز با توجه به ماهیت و نوع فعالیت خود به این متغیرها واکنش مثبت و یا منفی نشان دادند. در این میان صنایع فرآورده‌های نفتی (442 درصد)، محصولات چوبی (236 درصد)، کانه‌های فلزی (107 درصد)، حمل و نقل (101 درصد)، محصولات شیمیایی (87 درصد) و محصولات فلزی (74 درصد) از صنایع برتر بورس از نظر بازده بوده و صنایع مالی، پیمانکاری صنعتی و خودرو با ثبت بازدهی منفی جزو ضعیف‌ترین صنایع بورس بودند.در این میان برترین سهم‌های بازار از نظر بازدهی دوده صنعتی پارس (478 درصد)، پالایش نفت شیراز (341 درصد)، پتروشیمی فارابی (331 درصد)، مارگارین (317 درصد) و شبندر (291 درصد) و ضعیف‌ترین سهم‌ها نیز گروه صنعتی ملی (64- درصد)، ساخت قطعات اتومبیل (52- درصد) و لیزینگ رایان سایپا (52- درصد) بودند.
نکات قابل توجه
برخی اتفاقات قابل توجه در سال 91 که قابل ذکر است به شرح زیر است:
توقف طولانی نمادها
نامه سرگشاده سهامداران به مجلس در خصوص توقف برخی نمادها
انتقال صدرا از بورس به بازار پایه فرابورس
تعویق در بهره‌برداری طرح توسعه شرکت‌هایی نظیر پتروشیمی شیراز، ملی مس، گهر زمین و... که به دلیل تحریم‌ها در این سال مطابق برنامه پیشرفت نداشت.
چشم‌انداز بورس اوراق بهادار در سال 1392
بورس نیز نظیر سایر بخش‌های اقتصادی کشور در سال آتی با برخی از پتانسیل‌ها و ابهامات خاص خود مواجه خواهد بود. در ادامه به بررسی خلاصه این عوامل می‌پردازیم.
بودجه کل کشور
تاخیر تقدیم لایحه بودجه 92 تا آخرین ماه سال جاری تبعاتی در پی دارد که می‌تواند بازار سرمایه را نیز متاثر کند. ضرورت تنظیم بودجه سه‌دوازدهمی می‌تواند علاوه بر از بین رفتن فرصت یک برنامه‌ریزی سالانه، هزینه‌هایی را به کشور تحمیل کند و نشان از بی‌انضباطی در بدنه اجرایی کشور باشد. شائبه‌هایی نظیر ارتباط ارائه دیرهنگام بودجه دولت با برنامه‌های انتخاباتی برخی طیف‌های سیاسی نیز نمی‌تواند خبر دلچسبی برای بورس تلقی شود. اما آنچه مستقیماً بازار سرمایه از بودجه انتظار دارد، تعیین متغیرهای مهم بودجه بر شرکت‌هاست. نرخ ارز، نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی، بهره مالکانه شرکت‌های معدنی و نکته مهم‌تر و البته تا حدی مغفول، بحث مالیات‌ها و معافیت‌های آن. به طوری که در ماه‌های انتهایی سال جاری صنایع مهم و اثرپذیر از این متغیرها شاهد تشکیل روندهای اصلاح قیمتی هستند.
انتخابات یازدهم ریاست‌جمهوری
انتخابات در پیش است و همه جناح‌های سیاسی کشور در تکاپو. اما برای بازار سرمایه این انتخابات دو نتیجه بیشتر ندارد؛ تداوم یا تغییر روند کنونی حاکم بر بدنه اجرایی کشور. به نظر می‌رسد کشمکش بر سر این تداوم یا تغییر ماه‌های آینده را به لحاظ سیاسی پر‌تب و تاب کند. هر چند کم و کیف برگزاری انتخابات نیز اهمیت دارد و نباید روند اجرا به سناریوهای غیر‌محتمل ختم شود اما بازار سرمایه گزینه تغییر را مطلوب و محتمل‌تر می‌شمارد.
مذاکره و تحریم
مذاکرات آلماتی می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در برگشت روند خوش‌بینی بازار سرمایه به مذاکرات با 1+5 داشته باشد. طبق نتیجه این گفت‌وگوها که شامل تداوم مذاکرات در دور بعدی بود، می‌توان به این نتیجه رسید که ایران و غرب تمایل به انتقال تصمیمات مهم به بعد از تغییر دولت دارند. در این صورت بازار سرمایه ریسک مذاکرات و تحریم‌ها را در حد موجود کنونی در محاسبات خود دخیل خواهد کرد.
رشد نقدینگی
کنترل رشد نقدینگی کشور می‌تواند با ناکام گذاشتن سفته‌بازان بازارهای موازی نظیر مسکن، ارز و طلا و سکه و کالاهای مصرفی نظیر خودرو، به ایجاد پتانسیل بالقوه ورود منابع جدید به بازار سرمایه منجر شود. البته اقداماتی نظیر پیش‌فروش سکه و یا موارد مشابه می‌تواند تیغ دو لبه‌ای برای بازار سرمایه محسوب شود؛ از طرفی به کنترل نقدینگی منجر شده و از طرفی منابع بالقوه مورد نیاز بازار را محدود کند.
نرخ ارز
بقای نرخ ارز در حدود قیمت فعلی و یا حتی کاهش آن تا نرخ 2500 تومان بهترین گزینه برای بورس است. تقریباً هیچ کارشناسی نرخ‌های کمتر از 2500 تومان را محتمل نمی‌داند و از آنجا که این نرخ‌ها برای اقتصاد می‌تواند مشکل‌آفرین باشد، تداوم نرخ ارز در محدوده نرخ روز تا 2500 تومان برای بورس مناسب است. گزینه بعدی صعود نرخ ارز است که این مساله نشانگر نوعی بحران اقتصادی- سیاسی جدید خواهد بود. به نظر می‌رسد این حالت بستگی به برخی متغیرهای سیاسی نظیر نتایج مذاکرات و تحریم‌ها دارد.
وضعیت بازارهای موازی
بازار سکه و طلا: هر چند برخی پیش‌بینی‌ها برای طلا در اواخر سال 2013 و اوایل سال 2014 حاکی از رشد قیمت جهانی آن است اما نوسانات قیمت طلا در ایران بیشتر از آنکه متاثر از نرخ اونس باشد، از نوسانات ارز نشات می‌گیرد. بنابراین پیش‌بینی قیمت طلا و سکه بیشتر بستگی به روند حرکت دلار خواهد داشت.
بازار ارز: روند حرکت نرخ ارز مستقیماً به تحریم‌ها و نتایج اولیه مذاکرات ایران و غرب بستگی دارد. حتی کوچک‌ترین گشایش یا انسدادی در این دو امر تعیین‌کننده روند این بازار خواهد بود. با توجه به پیچیدگی‌های موضوع از ورود به این بحث خودداری کرده و فقط به این بسنده می‌شود که صعود شدید نرخ ارز در یک کلام برای اقتصاد ایران می‌تواند خطر‌آفرین باشد.
بازار مسکن: بررسی الگوهای حرکت قیمت مسکن در سال‌های گذشته نشان از تکرار سیکل‌های رونق و رکود است که با توجه به رشد قابل توجه این بازار در سال جاری، احتمال ورود این بازار به رکود را تقویت می‌کند. با توجه به تحریک ساخت و ساز به واسطه رونق به‌وجود آمده در سال جاری، انتظار می‌رود با ورود عرضه‌های جدید به این بازار، این پیش‌بینی تقویت شود. در کل به نظر می‌رسد در صورت رشد نیز، رشد اندک و معقولی در انتظار بازار مسکن خواهد بود.
جمع‌بندی
عدم افت شدید یا صعود شدید نرخ ارز در کنار عواملی نظیر رشد منطقی و معقول نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و بهره مالکانه معادن که صنعت فلزات اساسی را نیز مستقیماً تحت تاثیر قرار می‌دهد- و این سه صنعت بخش اعظم ارزش بورس را در بر می‌گیرد- می‌تواند چشم‌انداز مثبتی از بازار بورس در سال 1392 ترسیم کند. به طوری که از دیدگاه کارشناسان بازار، بسیاری از شرکت‌ها در صورت تحقق شرایط فوق‌الذکر، سودهای مناسبی داشته و در قیمت‌های کنونی نسبت P/E جذابی برای سرمایه‌گذاری خواهند داشت. به خصوص که در اواخر سال جاری نیز روندهای اصلاحی در بورس تا حدی پتانسیل شکل‌گیری روندی صعودی در فصل مجامع سال آتی را ایجاد کرده است. این چشم‌انداز با انتظار انتقال دولت به جناحی با فکری متفاوت در اواسط سال بعدی و انتظار تداوم مذاکرات تا انتقال دولت، حداقل برای نیمه اول سال قوت بیشتری به خود می‌گیرد. در نهایت با مقایسه با سایر بازارهای موازی، بورس کماکان از جذابیت‌های خاص خود برخوردار است.
دیدگاه تان را بنویسید