تولیدکننده جدید نفت

به نظر می‌رسد حوزه نفوذ داعش و خصوصاً دسترسی این گروه به منابع نفتی عراق، به طور مرتب در حال افزایش است. کمتر از یک ماه قبل، کارشناسان ارزش روزانه حوزه‌های نفتی تحت کنترل این گروه را حدود یک میلیون دلار تخمین می‌زدند. حالا و با گذشت کمتر از یک ماه، این تخمین دو برابر شده است. البته خوشبختانه این گروه با جنوب عراق که منابع اصلی نفت این کشور در آن قرار دارد فاصله زیادی دارد و به علت تسلط شیعیان بر جنوب عراق، دستیابی به این منابع برای این گروه تروریستی ماموریتی غیرممکن خواهد بود. عراق هشت منبع عمده نفتی شناخته‌شده دارد که شش‌تای آن در جنوب این کشور قرار دارند. این شش منبع بیش از 60 درصد منابع تثبیت‌شده نفت عراق را در خود جای داده‌اند. میزان تولید نفت در جنوب و شمال عراق، حتی از این هم نابرابرتر است. تا ابتدای ماه آگوست سال جاری میلادی بیش از 75 درصد کل استخراج نفت عراق در حوزه‌های جنوبی و تنها 25 درصد آن در حوزه‌های شمالی این کشور صورت می‌گرفت. اما فعلاً همین درآمد 730 میلیون‌دلاری در سال، برای تامین مالی هزینه‌های این گروه و احتمالاً حتی جذب نیروهای افراطی جدید، کافی به نظر می‌رسد. داعش نفت خام استخراج‌شده از حوزه‌های نفتی تحت کنترل خود را با قیمتی پایین‌تر از بازار و فقط در قبال وجه نقد یا مشتقات تصفیه‌شده نفتی به فروش می‌رساند. داعش به ازای هر بشکه نفت خام عراق که در بازارهای جهانی حدود 100 دلار قیمت دارد، تنها حدود 30 دلار دریافت می‌کند و به دلیل همین اختلاف شدید قیمت، به‌رغم خطرات موجود، این گروه مشتریان خاص خود را دارد. همچنین احتمال داده می‌شود این گروه پالایشگاه‌هایی ابتدایی و با ظرفیت اندک در خاک سوریه داشته باشد. داعش مشتقات نفتی تصفیه‌شده را که در مقابل نفت خام دریافت می‌کند در خاک سوریه و عراق به فروش می‌رساند یا آن را در تجهیزات جنگی خود مصرف می‌کند. البته تمام فروش نفت این گروه در بازار سیاه و از طریق تانکر صورت می‌گیرد. داعش هیچ شانسی برای برقراری عرضه ثابت و خارج از بازار قاچاق، برای نفت تولیدی مناطق تحت کنترل خود حداقل در کوتاه‌مدت ندارد. برقراری عرضه ثابت نفت، چه برای کشورهای منطقه و چه خارج از آن، نیاز به صرف سرمایه و ایجاد تجهیزات لوله‌کشی دارد که نه‌تنها تامین مالی آن فعلاً در توان این گروه نیست که می‌تواند به سرعت توسط ارتش عراق یا پیشمرگه‌های کرد هدف قرار گرفته و نابود شود. داعش البته اهداف بلندپروازانه‌ای برای دعوت جهادیان افراطی از سراسر دنیا به قلمرو خود و در نهایت گسترش این قلمرو در ذهن دارد و قصد دارد خلیفه‌گری مورد ادعای خود را در عراق و سوریه ایجاد و تثبیت کند. اما فعلاً و تا وقتی نتوانسته به منابع جنوب عراق دست پیدا کند، نمی‌تواند اثرگذاری بر اقتصاد جهانی یا حتی بازار جهانی نفت داشته باشد.