شکاف بزرگ‌ چین

درست همزمان با افزایش تولید ناخالص داخلی چین و رسیدن آن به سطح تولید ناخالص داخلی آمریکا، سطوح نابرابری در این کشور رو به افزایش بوده است. این اظهار نظر بر اساس یافته‌های پژوهش اخیر پنج محقق از جمله توماس پیکتی اقتصاددان فرانسوی صورت می‌گیرد. پیکتی به خاطر کار در زمینه ثروت و نابرابری شهرت دارد. پژوهش این نویسندگان مراحل تحول نابرابری را در کشورهای چین، آمریکا و فرانسه در طول چهار دهه با هم مقایسه می‌کند.

از زمانی که چین درها را بر روی شرکت‌های خصوصی گشود و رشد اقتصادی آغاز شد نابرابری شدت گرفت. در سال 1978 دهک پردرآمد چین فقط اندکی بیش از یک‌چهارم کل درآمد (قبل از کسر مالیات) را در اختیار داشتند که در آن زمان در مقایسه با آمریکا و چین به مراتب پایین‌تر بود. اما تا سال 2015 دهک بالای چین بیش از دوپنجم کل درآمد را نصیب خود ساختند که از میزان مشابه در فرانسه بالاتر و از آمریکا (47 درصد) پایین‌تر بود. ثروت نیز در دستان گروه اندکی متمرکز شد. 10 درصد ثروتمند تقریباً 70 درصد از کل ثروت خصوصی چین را در تملک خود دارند. این درصد در سال 1995 حدود 40 بود و اکنون به رقم 80درصدی در آمریکا بسیار نزدیک شده است.

افزایش سهم درآمدی در سطوح بالا بدان معناست که سهم درآمد (قبل از کسر مالیات) برای نیمه فقیر جمعیت چین به شدت کمتر شده است و اکنون به 15 درصد می‌رسد. این رقم با معادل آن در آمریکا تفاوت زیادی ندارد. سهم جمعیت فقیر در هر دو کشور از سال 1978 تقریباً نصف شده است. در مقایسه، در فرانسه این سهم بالاتر و تقریباً بدون تغییر مانده است که شاید بتوان سیاست‌های بازار کار این کشور و همچنین حداقل دستمزد بالاتر را عامل آن دانست.

نابرابری بیشتر بین ثروتمندان و فقرا در جهان غرب احتمالاً عامل تحریک احساسات علیه نهادها بوده است اما چنین وضعیتی در چین که دولت آن هنوز خود را کمونیست می‌داند قابل تحمل نخواهد بود. رشد سریع اقتصادی چین تا حدی درد نابرابری را تسکین می‌دهد چرا که همگان از آن بهره‌مند شده‌اند. طی سال‌های 1978 و 2015 درآمد نیمه فقیر جمعیت آمریکا حدود یک درصد کاهش یافت. این کاهش در چین پنج برابر بود. عامل تسکین‌دهنده دیگر آن است که رشد نابرابری درآمدی در سال‌های اخیر متوقف شده است و حداقل رشد فرآیند رسیدن به دیگران هنوز ادامه دارد.