چرخش دیپلماتیک عربستان سعودی
آغاز جنگ آب؛ ستیز خونین تاجیکستان و قرقیزستان
به گزارش ایرنا هفته گذشته، در اطراف مرکز توزیع آب در روستای «خواجه اعلای» شهر «اسفره» تاجیکستان و «کوکتاش باتکند» قرقیزستان بین ساکنان محلی تاجیک و قرقیز در نزدیکی مرز درگیری روی داد. کمیته دولتی امنیت ملی تاجیکستان گفته بود که قرقیزستان به‌رغم توافقات میان دو کشور، قصد تصرف این مرکز آبرسانی را داشته است. چند تن از اهالی این روستا به رسانه‌ها گفته‌اند که از ساعت ۴ صبح ساکنان روستاهای سامانیان اسفره در تاجیکستان به سنگ‌اندازی به سوی همدیگر پرداختند و چندی بعد صدای شلیک گلوله هم به گوش رسید. تصاویر منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی حاکی از به آتش کشیده شدن چند ساختمان است. پلیس ولایت باتکند قرقیزستان و مرزبانان قرقیز نیز از استفاده اسلحه در این منطقه مرزی خبر داده‌اند. تاجیکستان با قرقیزستان ۹۷۲ کیلومتر مرز مشترک دارد. از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی (سابق) تاکنون دو کشور همسایه تنها بر سر تعیین و علامت‌گذاری نزدیک ۵۲۰ کیلومتر خط مرزی به توافق رسیدند. بقیه خط مرز دو کشور مشخص نشده و به این دلیل ساکنان مناطق مرزی بر سر استفاده از منابع آب، راه، چراگاه و زمین با هم اختلاف نظر دارند. این اختلاف‌ها گاهی به زخمی و حتی کشته شدن شهروندان دو کشور همسایه منجر می‌شود. بر اساس این گزارش، درگیری میان گروه‌ها از مرزهای آبی یا خاکی «کولونوی» سابقه طولانی میان این دو کشور دارد اما تیراندازی‌هایی که میان ارتش‌های دو کشور اتفاق افتاد، بی‌شک شدیدترین منازعه در سال‌های اخیر بوده و موجب افزایش نگرانی‌ها شده است. بر پایه این گزارش، تاجیکستان هنوز به شکل رسمی تعداد کشته‌شدگان تاجیک را اعلام نکرده است. اما خبرهای غیررسمی از رسانه‌های محلی در تاجیکستان حاکی است که در درگیری‌ها حدود ۱۰ شهروند تاجیکستان کشته و بیش از ۱۰۰ نفر از شهروندان تاجیک مجروح شدند. با وجود این وزارت خارجه تاجیکستان با انتشار بیانیه‌ای از ایجاد توافق آتش‌بس میان دو کشور خبر داد. بر پایه این گزارش، دولت‌های دو کشور در همان روز دستور آتش‌بس صادر کرده و به نیروهای خود دستور دادند از منطقه مورد مناقشه عقب‌نشینی کنند. سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و قزاقستان از اعلام آتش‌بس در مرز میان دو کشور استقبال کردند و در عین حال دولت ازبکستان از دو کشور همسایه خود دعوت کرده است اختلافات مرزی را پشت میز مذاکرات حل‌و‌فصل کنند. مشخص نبودن خطوط مرزی میان تاجیکستان و قرقیزستان بارها در مرز میان دو کشور مناقشاتی برانگیخته است.
استقرار گسترده ارتش ترکیه برای اشغال مناطق مرزی عراق
به گزارش فارس، منابع عراقی به شبکه المیادین گفتند که ارتش ترکیه تعداد زیادی از نیروهای خود را در کوه‌های «جیستا» در استان دهوک عراق برای اشغال مناطق مرزی مستقر کرده است. همزمان درگیری‌های شدیدی میان نیروهای ارتش ترکیه و شبه‌نظامیان گروهک تروریستی حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) در کوه‌های «جیستا» در گرفته است. جنگنده‌های ارتش ترکیه نیز مواضع عناصر پ.ک.ک را در این مناطق بمباران کردند. همچنین «حلوصی آکار» وزیر دفاع ترکیه پس از بازدید از مرکز فرماندهی عملیات‌های خود علیه پ.ک.ک در منطقه مرزی استان «شرناخ»، وارد خاک منطقه کردستان عراق شده و از پایگاه نظامی تازه‌تاسیس «بیلیچ تپه» بازدید کرد. این اقدام با واکنش دولت بغداد همراه شد و وزارت خارجه عراق با احضار کاردار سفارت ترکیه در بغداد، اعتراض خود را به ورود بدون هماهنگی حلوصی آکار به خاک عراق اعلام کرد. ترکیه مدت‌هاست به بهانه مقابله با پ.ک.ک در حال نقض تمامیت ارضی شمال عراق است. پ.ک.ک که در ۳۵ سال گذشته با دولت آنکارا در تقابل نظامی است از سوی ترکیه، آمریکا و اتحادیه اروپا به عنوان گروه تروریستی شناخته می‌شود. ترکیه می‌گوید که شبه‌نظامیان حزب کارگران کردستان، مسوول مرگ بیش از ۴۰ هزار نفر از شهروندان ترکیه از جمله زنان و کودکان هستند.
چرخش دیپلماتیک عربستان سعودی
به گزارش ایلنا روزنامه فرامنطقه‌ای «رای الیوم» از دیدار یک هیات عربستانی با «بشار اسد» رئیس‌جمهوری سوریه خبر داد. بر اساس این گزارش، ریاست هیات عربستانی را «خالد الحمیدان» رئیس دستگاه اطلاعات این کشور بر عهده داشته است. او با سرلشکر «علی مملوک» معاون امنیتی اسد دیدار و درباره ازسرگیری روابط دو کشور رایزنی کرده است. در این گزارش آمده است که عربستان به عنوان نخستین گام برای ازسرگیری روابط، قرار است سفارت خود را در دمشق بازگشایی کند. با وجود این مشخص نیست که این اقدام بعد از عید فطر توسط «فیصل بن فرحان» وزیر خارجه عربستان انجام خواهد شد یا الحمیدان مکلف به این کار خواهد شد. این روزنامه همچنین به نقل از چند دیپلمات بلندپایه نوشت که هیات سعودی در این دیدار تاکید کرده است که ریاض از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و مشارکت در نشست آینده این اتحادیه در الجزایر استقبال می‌کند. همچنین به نقل از دیلی‌صباح، دفتر ریاست‌جمهوری ترکیه طی بیانیه‌ای از گفت‌وگوی تلفنی «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری این کشور با «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان سعودی خبر داد. در این بیانیه آمده است که دو طرف درباره روابط دوجانبه ترکیه و عربستان رایزنی و تبادل‌نظر کرده‌اند. بر اساس این گزارش، عربستان و ترکیه طی ماه‌های گذشته برای بهبود روابط دوجانبه که از حدود یک دهه قبل و به ویژه پس از قتل «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری این کشور در استانبول دچار تنش شده بود، تلاش کرده‌اند.
روسیه و حذف از «سوئیفت»
ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه گفت که روسیه برای حذف و کنار گذاشته شدن از سیستم سوئیفت آماده می‌شود. به گزارش ایرنا، زاخارووا گفت: روسیه تلاش می‌کند تا ریسک‌های احتمالی در صورت کنار گذاشته شدن از سوئیفت را به حداقل برساند. اخیراً پارلمان اروپا با صدور قطعنامه‌ای خواستار قطع ارتباط روسیه از سوئیفت در صورت «ادامه تجاوزات» روسیه به اوکراین شده است. سوئیفت یک سیستم تبادل و پرداخت داده بین‌بانکی است که بیش از ۱۱ هزار موسسه مالی تقریباً در همه کشورها به آن متصل هستند. دیپلمات ارشد روس تصریح کرد: روسیه در زمان حاضر کنار گذاشته شدن از سیستم سوئیفت را به صورت تئوری بررسی می‌کند، اما چنین امکانی را بعید نمی‌داند. وی ادامه داد: در زمان حاضر در روسیه تلاش‌های بین‌سازمانی برای به حداقل رساندن ریسک‌ها و زیان‌های اقتصادی از قطع دسترسی این کشور به سوئیفت و سیستم‌های پرداخت بانکی بین‌المللی جریان دارد. سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه به عنوان نمونه‌ای برای جایگزینی سوئیفت در روسیه به سیستم روسی به نام اس.پ.اف.س اشاره کرد که بانک مرکزی روسیه آن را ایجاد کرده است. زاخارووا گفت که سازمان‌های دولتی روسیه امکان متصل کردن سیستم روسی اس.پ.اف.س (سوئیفت روسی) با سیستم‌های مشابه خارجی از جمله سیستم اروپایی SEPA، ایرانی SEPAM و سیستم‌های چینی CUP و CIPS را بررسی می‌کنند. مساله کنار گذاشتن روسیه از سوئیفت در هفته‌های اخیر با تیرگی روابط مسکو و اتحادیه اروپا و پاسخ روسیه به تحریم‌های جدید بروکسل با تحریم هشت مقام اروپایی حادتر شده و مقام‌های روسیه این مساله را به‌طور جدی بررسی می‌کنند. «ولادیمیر جاباروف» معاون اول رئیس کمیته بین‌المللی شورای فدراسیون روسیه به تازگی گفته بود: اگر مسکو از سوئیفت جدا شود، اتحادیه اروپا مجبور است پول نفت را به صورت نقدی در چمدان بپردازد. به گزارش ایرنا، جاباروف پارلمان اروپا را کانون «روس‌هراسی» خواند که هرگز در مورد چیزی تصمیم‌گیری نمی‌کند و قطعنامه‌های آن اسناد لازم‌الاجرا نیست.
بن‌بست صلح در افغانستان
رئیس‌جمهوری افغانستان اعلام کرد که پس از خروج نیروهای خارجی تصمیم نهایی صلح در افغانستان توسط دولت و مردم این کشور گرفته می‌شود و پاکستان دیگر فرصت باجگیری از آمریکا را از دست می‌دهد. به گزارش ایرنا، رئیس‌جمهوری افغانستان در دیدار با گروهی از زنان افغانستان درباره صلح در افغانستان و خروج نیروهای خارجی از این کشور گفت که پس از خروج نیروهای خارجی، پاکستان دیگر فرصت باجگیری از آمریکا را از دست می‌دهد و آنها باید بین دوستی و دشمنی با دولت و ملت افغانستان یکی را انتخاب کنند و در این رابطه مذاکرات جدی با پاکستان صورت خواهد گرفت. وی افزود که پس از این در روند صلح افغانستان، طرف اصلی دولت خواهد بود و در نشست‌های صلح نه به عنوان مهمان بلکه به عنوان صاحب اصلی صلح حضور خواهد داشت و تصمیم خواهد گرفت و خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان حاکمیت ملی را تقویت کرده است. رئیس‌جمهوری افغانستان گفت که تصمیم اصلی در خصوص صلح در داخل افغانستان گرفته می‌شود و این تصمیم نهایی را ملت افغانستان می‌گیرد. اشرف غنی به زنان این کشور اطمینان داد که آنها صدای رسای خود را دارند و هیچ‌کسی دیگر بر سر حقوق زنان در افغانستان معامله نخواهد کرد. این سخنان رئیس‌جمهوری افغانستان در حالی مطرح می‌شود که گفت‌وگوهای صلح متوقف شده و طالبان از حضور در نشست استانبول ترکیه خودداری کرده است و اکنون آمریکا در تلاش است تا این گروه را متقاعد کند که در این نشست پس از ماه رمضان حضور یابد.
خط‌ونشان کره شمالی برای «بایدن»
کره شمالی با صدور چند بیانیه، از ایالات متحده و متحدانش در کره جنوبی انتقاد و تاکید کرد صحبت‌های اخیر از سمت واشنگتن اثباتی بر سیاست خصمانه آنهاست و نیازمند یک واکنش مقتضی از سوی پیونگ‌یانگ است. به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری رویترز، این بیانیه‌ها که در خبرگزاری دولتی کره شمالی موسوم به «کی‌سی‌ان‌ای» منتشر شد، پس از آن بود که کاخ سفید گفت مقام‌های آمریکایی بعد از چند ماه بررسی، سیاست خودشان در قبال کره شمالی را به پایان رسانده‌اند و در ادامه به چالش‌های پیش‌روی جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، اشاره کرد که به دنبال فاصله گرفتن از شکست‌های دونالد ترامپ است. در یکی از بیانیه‌ها، یک سخنگوی وزارت خارجه کره شمالی، واشنگتن را به اهانت به شأن رهبر کره شمالی از طریق انتقاد از وضعیت حقوق‌بشری این کشور متهم کرد. این سخنگو که نامی از او نیامده است، گفت انتقاد حقوق‌بشری دستاویزی است که نشان می‌دهد ایالات متحده خود را برای رویارویی همه‌جانبه با کره شمالی آماده می‌کند و بنابراین پاسخی درخور دریافت خواهد کرد. در بیانیه دیگری، کوآن جونگ گان، مدیر کل دپارتمان روابط با آمریکا در وزارت خارجه کره شمالی، به اولین سخنرانی بایدن در کنگره اشاره کرد که این رئیس‌جمهوری جدید گفت برنامه‌های هسته‌ای کره شمالی و ایران تهدید هستند و از طریق «دیپلماسی و بازدارندگی شدید» به آنها پاسخ داده خواهد شد. کوآن جونگ گان گفت: این غیرمنطقی است و تعدی به حق دفاع از خود کره شمالی به‌شمار می‌رود که ایالات متحده بازدارندگی دفاعی آن را یک تهدید قلمداد می‌کند. او گفت: اظهارات بایدن به وضوح بازتاب نیت او برای حفظ سیاست خصمانه در قبال ماست و آمریکا بیش از نیم‌قرن است که این کار را می‌کند. در سومین بیانیه، کیم یو جونگ که از مقام‌های ارشد دولت و خواهر کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی است، به‌سختی از کره جنوبی بابت اینکه نتوانسته جلوی یک فراری را بگیرد که اطلاعیه‌های ضدشمالی‌ها را منتشر نکند، انتقاد کرد. کیم یو جونگ گفت: ما مانورهای انجام‌شده به دست زباله‌های انسانی در کره جنوبی را تحریکی جدی علیه دولت خود می‌دانیم و اقدامات مربوطه را بررسی خواهیم کرد.
♦♦♦
ایلنا: دادگاه عالی قانون اساسی سوریه با ذکر اسامی «بشار اسد»، «عبدالله سلوم» و «محمود احمد مرعی» به عنوان نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرد که این دادگاه از ۵۱ متقاضی مقام ریاست جمهوری فقط سه نفر از آنها را تایید صلاحیت کرده است.
فارس: «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر اسرائیل از تشکیل کابینه جدید ناتوان ماند و در ضرب‌الاجل مقرر، رئیس رژیم صهیونیستی باید بین مامور کردن یک قانونگذار دیگر برای تشکیل کابینه یا محول کردن این ماموریت به کنست یکی را انتخاب کند.
ایرنا: کمیساریای عالی اروپا اعلام کرد که در حال برنامه‌ریزی برای بازگشایی اتحادیه اروپا به روی گردشگرانی است که واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند یا از کشورهایی هستند که شیوع ویروس کرونا در آنها شدید نیست.
ایسنا: حزب «جنبش ناسیونالیست» ترکیه اعلام کرد، پیش‌نویس یک قانون اساسی جدید برای ترکیه را آماده کرده که یک تجدیدنظر کامل در قوه قضائیه را در نظر دارد و به زودی برای بررسی و بحث به حزب حاکم ارائه خواهد شد.
ایلنا: کاخ سفید اعلام کرد که «نیکولاس مادورو»، رئیس‌جمهوری ونزوئلا در حال ارسال سیگنال برای مذاکره با دولت این کشور است اما واشنگتن بدون اقدامات مستحکم در راستای برگزاری انتخابات آزاد در ونزوئلا تحریم‌ها را رفع نمی‌کند.
ایسنا: «جاسیندا آردرن»، نخست‌وزیر نیوزیلند، در انتقاداتی بی‌سابقه گفت نیوزیلند نگرانی «جدی» خود در مورد مسائل حقوق بشری، از جمله وضعیت مسلمانان اویغور در منطقه سین‌کیانگ و مردمی را که در هنگ‌کنگ زندگی می‌کنند، با چین مطرح کرده است.
ایرنا: عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان با انتقاد از ادامه اختلاف احزاب، گروه‌ها و دولت افغانستان بر سر یک طرح واحد برای گفت‌وگو با طالبان، هشدار داد ادامه این وضعیت آینده تلخی را برای کشور رقم می‌زند.
فارس: کفیل نخست وزیر ارمنستان از ساخته شدن دو پایگاه نظامی ویژه استقرار نیروهای روسیه در استان «سیوینک» هم‌مرز با ایران و جمهوری آذربایجان خبر داد.
ایلنا: دولت فرانسه هشدار داد که به دنبال وضع قوانین جدید بریتانیا در مورد دسترسی قایق‌های ماهیگیری فرانسوی در نزدیکی جزایر کانال مانش به عنوان آخرین تنش فزاینده پسابرگزیت میان پاریس و لندن، در حال بررسی اقدامات تلافی‌جویانه است.
ایسنا: سازمان بین‌المللی مهاجرت گزارش داد شمار آوارگان داخلی افغانستان در سال ۲۰۲۰ میلادی ۱۶ درصد افزایش یافته و به حدود پنج میلیون نفر رسیده است.
ایرنا: نیکول پاشینیان نخست وزیر مستعفی ارمنستان که دوباره به عنوان نامزد مقام نخست‌وزیری به پارلمان معرفی شده است، نتوانست رای کافی برای تصدی این مقام را به‌دست آورد.
♦♦♦
استقبال القاعده از خروج آمریکا از افغانستان
اعتماد نوشت: با اعلام جو بایدن، مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان به نظر می‌رسد کمپین ضدتروریستی دولت آمریکا وارد مرحله جدیدی شده است. اما حالا القاعده بار دیگر اعلام کرده که تا پایان مبارزه‌اش با آمریکا راه زیادی باقی مانده است. دو نیروی عملیاتی القاعده در مصاحبه‌ای با شبکه سی‌ان‌ان گفته‌اند: «جنگ با آمریکا در همه جبهه‌ها ادامه خواهد داشت مگر اینکه نیروهای آمریکایی از همه کشورهای اسلامی خارج شوند.» در گذشته نیروهای القاعده به ندرت مصاحبه می‌کردند و سعی می‌کردند خود را پشت جریان پروپاگاندا مخفی کنند. برخی تحلیلگران معتقدند که خروج آمریکا از افغانستان باعث شده نیروهای القاعده بار دیگر فرصت را برای فعالیت مناسب ببینند. برخی دیگر معتقدند القاعده قصد دارد با استفاده از این فرصت شکست‌های اخیرش را بپوشاند.
ائتلاف سیاسی «حکیم» و «حیدر العبادی»
شرق نوشت: ائتلاف «النصر» و جریان «حکمت ملی عراق» از تشکیل ائتلاف جدیدی تحت عنوان «گروه‌های دولت ملی» خبر دادند. عمار حکیم، ریاست این ائتلاف جدید را بر عهده دارد و حیدر العبادی، ریاست شورای رهبری این ائتلاف را عهده‌دار است. در این ائتلاف جدید، گروه‌های سیاسی و دیگر گروه‌های شکل‌گرفته از اعتراضات اکتبر حضور دارند. هدف از این ائتلاف ورود به انتخابات زودهنگام در اکتبر آتی است. به نظر می‌رسد احزاب سیاسی به دلیل نگرانی‌های متعددی که از آینده دارند، ناگزیر شده‌اند تلاش‌های خود را برای سازش و تفاهم آغاز کنند، به‌ویژه اینکه بسیاری از جناح‌های سیاسی این نگرانی را دارند که میزان مشارکت مردم در انتخابات ممکن است آنچنان اندک و ناچیز باشد که باعث برانگیخته‌شدن خشم مردم شود.
جولان کرونا در سیاست هند؛ شکست انتخاباتی «مودی»
خبرگزاری دانشجویان ایران نوشت: نخست‌وزیر هند در یک ایالت انتخاباتی مهم متحمل شکست سیاسی بی‌سابقه شد. این پیشامد در بحبوحه نارضایتی رای‌دهندگان از نحوه مدیریت فاجعه کرونا در این کشور که تلفات سرسام‌آوری را ثبت کرده است، رخ می‌دهد. پیشتر انتظار می‌رفت که نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، به دستاوردهای چشمگیری در بنگال غربی واقع در شرق این کشور دست یابد. در عوض خانم ماماتا بانرجی، سیاستمدار منطقه‌ای بانفوذ و منتقد سرشناس مودی برای سومین دوره به عنوان سروزیر پیروز شد. حزب بنرجی تحت عنوان «کنگره ترینامول تمام هند» به سادگی اکثریت را گرفت و ۲۱۶ کرسی از مجموع ۲۹۴ کرسی را به خود اختصاص داد. حزب مودی نیز تنها به ۷۵ کرسی رسید.
عمیق‌تر شدن اختلاف‌ها در اخوان‌المسلمین
ایرنا نوشت: به دنبال انتشار بیانیه قدردانی قائم مقام گروه اخوان‌المسلمین از ترکیه و برانگیخته شدن خشم جوانان این گروه به نظر می‌رسد که اختلافات میان احزاب اخوان عمیق‌تر شده است. به گزارش شرق‌الاوسط انتشار این بیانیه درباره دیدار با تعدادی از رهبران این گروه و رئیس حزب مخالف ترکیه «السعاده» و قدردانی وی از دولت این کشور، باعث خشم گسترده جوانان اخوان شد به ویژه اینکه وی در این بیانیه مصری‌های ساکن در ترکیه را پناهنده توصیف کرد. جوانان با متهم کردن منیر به اینکه از زمان سرنگونی اخوان‌المسلمین در مصر در سال ۲۰۱۳ روش تسلیم و التماس را در پیش گرفته است، به شدت انتقاد کردند.