راه باریک نوبل

چندین سال بود که انتظار می‌رفت نام دارون عجم‌اوغلو و همکارانش جیمز رابینسون و سیمون جانسون به عنوان اقتصاددانان برنده نوبل معرفی شود؛ تا اینکه در نهایت آکادمی نوبل در سال جاری این سه نفر را به خاطر مطالعاتشان در مورد اینکه نهادها چگونه رفاه ایجاد می‌کنند و بر آن اثر می‌گذارند، شایسته دریافت نوبل دانست.

هر اندازه که اغلب نوبلیست‌های اقتصاد (به‌رغم اسم و رسم داشتن در دانشکده‌های اقتصاد به‌واسطه سال‌ها کار مطالعاتی و دانشگاهی) در فضای عمومی جوامع ناشناخته بودند، اقتصاددانان برنده نوبل 2024  به واسطه چند کتاب پرفروشی که در یک‌ونیم دهه اخیر منتشر کرده بودند که به زبان‌های مختلف ترجمه و با اقبال مواجه شده بود، چهره‌هایی شناخته‌شده برای دانشگاهیان و حتی کتاب‌خوانانی بودند که اساساً با علم اقتصاد سروکاری ندارند.

عجم‌اوغلو، رابینسون و جانسون در ایران هم چهره‌های شناخته‌شده‌ای هستند و به کتاب‌های مهم آنها مانند «چرا کشورها شکست می‌خورند» و «جاده باریک آزادی» بسیار ارجاع داده می‌شود و اساساً مناظره و گفت‌وگویی در باب اقتصاد و توسعه و نقش نهادها و اقتصاد سیاسی درنمی‌گیرد مگر اینکه جایی به کتاب‌های این افراد ارجاع داده شود. نوبلیست‌های امسال سلبریتی‌هایی بودند که توانستند در کنار هم از راه باریک جایزه نوبل بگذرند و در کنار غول‌های بزرگ این رشته قرار بگیرند.