تشدید رکود

بازارها طی هفته گذشته روزهای سردی را سپری کردند. شاخص کل بورس، با نوسان اندک اما منفی همچنان در کانال دو میلیون تومان ماند. دلار آمریکایی طی هفته گذشته تحت تاثیر اخبار مربوط به تسویه بدهی‌های عراق، آرامش خوبی را تجربه کرد. همچنین بازار سکه نیز تحت تاثیر افت نزدیک به 5 /3درصدی اونس طلا، روزهای سرخی را تجربه کرد. نفت برنت نیز به دلیل غلبه هیجانات منفی ناشی از افت تقاضا، به محدوده 90 دلار بازگشت.

تیک‌آف ریالی‌ها؟

بورس تهران، همزمان با جو منفی در بازار ارز و نبود محرکی جدی در داخل کشور، بازاری است که می‌تواند کانال‌های قیمتی مختلفی را از دست بدهد. بازاری که موتور تقویت‌کننده‌ای نداشته باشد، احتمالاً محکوم به شکست خواهد بود. شاخص کل بورس تهران نیز پس از انتشار اخبار مختلف، تحت تاثیر جو روانی ایجادشده کانال یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد را از دست داد و همچنان نماگر بازار سهام شرکت‌های بورسی، در کانال دو میلیون واحد مورد دادوستد قرار می‌گیرد. هرچند حجم و ارزش معاملات بهبود یافته است، اما به نظر می‌رسد این موضوع بیشتر به دلیل فعال شدن سفارش‌های حمایتی باشد تا از ریزش شدیدتر جلوگیری شود. همان‌طور که تجربه نشان داده است، بازار سهام بدون محرک دلاری قوی تحرک شدیدی نخواهد داشت و همچنان سرمایه‌گذاران از نمادهای بورسی انتظار بازدهی چندصددرصدی ندارند. شاید بهتر بتوان توصیف کرد؛ سهامداران در سهام شاخصی و دلاری چشم‌انداز مثبتی را مشاهده نمی‌کنند. اما در صنایع ریالی این‌گونه نیست و تحرکات شاخص هم‌وزن حاکی از آن است که سهام کوچک می‌توانند پتاونسیل خوبی برای رشد داشته باشند. بررسی بازدهی صنایع نیز گویای همین مساله است. طی هفته گذشته نوسانات شاخص هم‌وزن خطر کمتری را برای سهامداران ایجاد کرده است. سهام کوچک به دلیل گزارش‌های ماهانه بسیار خوب در شهریورماه مورد توجه بازار قرار خواهند گرفت. طی روزهای گذشته انتشار گزارش‌های ماهانه نیز به پایان رسید و بررسی‌ها از روند درآمد صنایع حاکی از آن است که عمده صنایع بورسی موفق شدند تا رشد درآمدی خوبی را نسبت به مردادماه به ثبت برسانند. به‌طوری که صنعت خودرو با ثبت درآمد 45 هزار میلیاردتومانی، با رشد 156درصدی نسبت به ماه قبل مواجه شد. صنعت زراعت نیز، رشدی 27درصدی را در درآمد عملیاتی خود نسبت به دومین ماه تابستان به ثبت رسانده است. همچنین نگاهی به درآمد شش‌ماهه نیز نشان می‌دهد که عمده صنایع بورسی رشد درآمدی بالاتر از تورم را طی شش‌ماهه اخیر نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرده‌اند. به‌طوری که صنعت دارو، در نیمه اول سال جاری رشد درآمدی 71درصدی را نسبت به نیمه اول سال گذشته به ثبت رسانده است. به نظر می‌رسد در صورتی که صورت‌های مالی تابستان صنایع منتشر شود، این صنایع ریالی خواهند بود که در برابر دلاری‌ها یکه‌تازی خواهند کرد. هرچند صنایع دلاری در نیمه تابستان به دلیل تحولات بازارهای جهانی رشد قیمتی مناسبی را تجربه کردند، اما به نظر می‌رسد با ثبات نرخ ارز، بازار دیدگاه صعودی نسبت به معاملات صنایع بزرگ و شاخص‌ساز به‌خصوص دلاری‌ها نداشته باشد. البته از دیدگاه بنیادی و صورت مالی‌محور، درآمد برخی از دلاری‌ها به‌خصوص صنایعی که تحت تاثیر قیمت نفت هستند، تغییر محسوسی خواهد داشت. صنعت پالایشی یکی از پیشتازان صنایع دلاری در ارائه گزارش‌های جذاب خواهد بود. اما به نظر می‌رسد، بازار این رشد درآمدی را در قیمت نمادهای این صنعت و برخی از پتروشیمی‌ها لحاظ کرده باشد. به‌طوری که بازدهی صنعت پالایشی در چند ماه اخیر بازدهی قابل قبولی بوده است. نزدیک شدن قیمت نفت به محدوده 93 تا 94دلاری و رسیدن قیمت اوره به بالای 400 دلار سبب شد تا بازار سهام، رشد قیمتی خوبی را طی چند ماه اخیر برای صنایع مذکور رقم بزند. رشد نرخ‌های جهانی در نرخ‌های فروش برخی از پتروشیمی‌ها نیز مبین است. از این‌رو رشد قیمت سهام شرکت‌های ریالی کوچک نشان می‌دهد که احتمالاً گزارش‌های بهتری در انتظار این صنایع خواهد بود.

رکود در بازار سهام در تابلوی معاملات نیز به درستی نشان داده شده است. به‌طوری که رمق نماگرهای اصلی برای نوسان شدید کاهش یافته است. رکود در بازار نقدی سهام به بازار اختیار معامله نیز سرایت کرده است. به‌طوری که ارزش معاملات در این بازار نیز به طرز چشمگیری کاهش یافته است. همچنین نزدیک شدن سررسید برخی از قراردادهای اختیار معامله در مهرماه سبب شده است تا با وجود نوسانات اندک شاخص کل، برخی از قراردادهای بازار اختیار معامله نوسان شدیدی را تجربه کنند. به‌خصوص قراردادهایی که قیمت اعمالی نزدیک به دارایی پایه دارند و به اصطلاح قراردادهای در زیان هستند. این قراردادهای پرریسک به دلیل کاهش زمان تا سررسید نوسان شدیدی را به همراه دارند که به استراتژیست‌های این بازار سودهای شیرینی را تقدیم کرده است.

اکنون دو عامل اصلی موجب کاهش قیمت‌ها در بازار سهام شده است. اصلی‌ترین دلیل، کاهش شدید نرخ ارز و انتظاراتی است که به واسطه توافق غیرررسمی و اخبار واقعی و خلاف واقعی است که در خصوص روابط سیاسی ایران و غرب منتشر می‌شود. از این‌رو به نظر می‌رسد مادامی که این انتظارات تقویت شود، بازار سهام نتواند قله‌زنی جدیدی را تجربه کند. اما فقدان محرک داخلی نیز در روند خسته‌کننده بازار بی‌اثر نیست. عدم تحقق وعده‌های دولتی‌ها و اقدامات عجیب‌وغریب آنها مانند اخبار خروج سیمان و فولاد از بورس کالا موجب عدم تحرک می‌شود و در نهایت می‌تواند منجر به کاهش قیمت‌ها در نماگرهای اصلی شود.

تقاضای چینی نفت

قیمت هر بشکه نفت طی معاملات هفته گذشته افت چشمگیری را تجربه کرد. به‌طوری که بهای هر بشکه نفت از 96 دلار که رکورد قیمتی جدیدی در چند ماه اخیر بود، به حدود 90 دلار رسید. دلیل اصلی این افت، نگرانی‌ها در خصوص کاهش تقاضا از سوی اقتصادهای بزرگ دنیاست. اما همچنان به عقیده تحلیلگران به واسطه انقباض عرضه، سطح قیمت نفت بالا نگه داشته شده است. همچنین توافقات اخیر، موجب توقف تعطیلی دولت آمریکا شد و همین امر شاید بتواند یکی از عوامل مهم در تقویت تقاضا در هفته پیش‌رو باشد. قیمت طلای سیاه در سه‌ماهه سوم سال بازدهی بیش از 30درصدی را به ثبت رسانده است. به نقل از منابع مختلف در حال حاضر بعید به نظر می‌رسد، عرضه‌کنندگان اوپک در نشست پیش‌رو، از سیاست کاهش عرضه عقب‌نشینی کنند. از این‌رو، به نظر می‌رسد، قیمت نفت یک حمایت مهم به نام کاهش عرضه را پیش روی خود خواهد داشت. به‌طوری که رویای دستیابی به نفت 100دلاری چندان دور از انتظار نیست.

به نقل از منابع عربستانی همچنان نگرانی‌ها در خصوص تقاضای چین به عنوان دومین مصرف‌کننده نفت، بسیار بالاست. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد با انتشار داده‌های اقتصادی مختلف به‌خصوص PMI، اقتصاد اژدهای زرد دوباره به دوران رونق بازگشته است. فعالیت کارخانه‌های چینی برای اولین‌بار طی شش ماه گذشته افزایش یافته است. با توجه به شاخص‌های اقتصادی و آمار مذکور به نظر می‌رسد اقتصاد چین، ثبات نسبی خوبی را تجربه می‌کند. از این‌رو یکی از نگرانی‌های قیمتی نفت برطرف خواهد شد. تقاضای طلای سیاه با توجه به روند روبه رشد اقتصاد چین و عدم تعطیلی دولت آمریکا بهبود خواهد یافت. بر اساس پیش‌بینی‌های 42 اقتصاددان، به نظر می‌رسد قیمت نفت در سه‌ماهه چهارم در محدوده 89 دلار و در سال 2024، به 45 /86 برسد.

سیگنال ارزی بغداد

قیمت اسکناس آمریکایی در بازار آزاد همچنان روند کاهشی را طی می‌کند. به‌طوری که نرخ هر دلار از 49 هزار و 740 تومان به 49 هزار و 640 تومان رسید. احترام نرخ دلار به مقاومت 50 هزارتومانی و عدم توانایی در عبور از این مرز روانی سبب شده است تا آرامش در بازار ارز حاکم شود. نرخ دلار تحت تاثیر چند عامل، فضای آرامی را دنبال کرد. یکی از عوامل تسویه بدهی‌های خارجی ایران و آزادسازی منابع ارزی است. به شکلی که مطابق برخی از گمانه‌زنی‌ها، بدهی‌های ارزی ایران به‌طور کامل تسویه می‌شود. کاهش فشار برای اختصاص ارز جهت واردات بر صحت‌و‌سقم این‌گونه گمانه‌زنی‌ها افزوده است. این در حالی است که تحریم‌های آمریکا همواره یکی از موانع اصلی برای تسویه بدهی کشورهای خارجی با ایران بوده است. اتفاق عجیب‌تر انتشار اخبار تسویه بدهی‌های عراق بود. علی العلاق، رئیس بانک مرکزی عراق اعلام کرد: توافقی بر سر تسویه بدهی‌های گازی عراق به ایران از طریق شیوه‌ای جدید حاصل شده است و بدهی‌های عراق به ایران از این طریق پرداخت خواهد شد. به صورت مداوم مذاکراتی با ایران برای سامان‌دهی واردات از این کشور در حال انجام است؛ به گونه‌ای که عراق در معرض مشکلاتی مانند نقض تحریم‌ها و توافقات قرار نگیرد. بانک مرکزی عراق به فرمول واضحی در خصوص سامان‌دهی تجارت با ایران دست خواهد یافت به‌ویژه اینکه بخشی از این تجارت از طریق تهاتر انجام می‌شود. بر همین اساس به نظر می‌رسد آرامش در بازار ارز با این‌گونه خبرها برقرار شده است و همچنان قیمت اسکناس آمریکایی به محدوده 50 هزار تومان احترام می‌گذارد. انتشار اخبار مثبت در خصوص مذاکرات ایران و غرب همچنان می‌تواند دلار را در کانال 49 هزار تومان محفوظ نگه دارد.

ریزش دوجانبه سکه طلا

سکه طلا، طی معاملات هفته گذشته تحت تاثیر دو عامل دلار بازار آزاد و کاهش قابل توجه قیمت هر اونس طلای جهانی، کانال قیمتی 27 میلیون تومان را از دست داد. ورود سکه امامی به کانال 26 میلیون تومان در حالی است که اونس جهانی طلا طی هفته گذشته 2 /3 درصد کاهش قیمت را تجربه کرد. همچنین آرامش در بازار ارز و انتظارات منفی در این بازار نیز اثری مضاعف بر بازار سکه گذاشت.

پناهگاه امن سرمایه‌ها یعنی طلا طی تحولات اخیر، حال و روز خوبی ندارد. اونس جهانی طلا در سه روز اخیر افت 2 /3درصدی را به ثبت رسانده و کندل‌های قرمزرنگ بلند در نمودار تکنیکال اونس، حاکی از آن است که طلا در برابر ناملایمات سیاسی و اقتصادی جهان تاب نیاورده است. طلای جهانی این هفته بدترین روزهای دو سال اخیر را تجربه کرد و به کمترین میزان در هفت ماه اخیر خود رسیده است. افزایش نرخ بازده اوراق قرضه و رشد شاخص قیمت دلار همچنان بر قیمت اونس طلا سایه افکنده است. آمارهای اقتصادی در هفته گذشته حکایت از آن دارد که اقتصاد آمریکا نسبت به سایر اقتصادهای بزرگ قوی‌تر شده است. از این‌رو سرمایه‌گذاران نسبت به آینده اقتصاد این کشور مطمئن‌تر شده‌اند.

در هفته گذشته شاخص دلار به بالاترین سطح خود در 10ماهه گذشته رسیده و نرخ بازده اوراق قرضه نیز به بالاترین سطح خود در 16 سال اخیر نزدیک شده است. از این‌رو اونس جهانی طلا تحت فشار قرار داشته و سرکوب قیمتی شدیدی را تجربه کرده است. طلا اکنون نه‌تنها سطح کلیدی هزار و 900 دلار را از دست داده است، بلکه تا لحظه تنظیم این گزارش، محدوده قیمتی هزار و 820 را نیز لمس کرده است. از همین‌رو به نظر می‌رسد با از دست دادن سطوح مهم، کار برای رشد اونس جهانی طلا سخت‌تر شده است. همچنین نگاهی به روند معاملات آتی شمش و صندوق طلای بورس کالا نیز نشان می‌دهد تحت تاثیر جو منفی بازار دلار و اونس طلا، قیمت‌های آتی در این بازار نیز سیر نزولی شدیدی را تجربه کرده است. برخی از معامله‌گران معتقدند احتمالاً سطح هزار و 820 دلار حمایت مهمی برای اونس خواهد بود. از این‌رو، سکه طلا نیز تحت تاثیر این ریزش شدید در اونس، کاهش قیمت 2 /1درصدی را تجربه کرد.