آتش آذر

حمید فرزین: پس از شش ماه آرامش، بازار ارز در آذرماه نوسانی شد؛ قیمت دلار در 20 روز ابتدایی آذر حدود دو هزار تومان افزایش یافت و در گیر و دار شکست مرز 14 هزارتومانی قرار گرفت. به گفته بسیاری از فعالان، بیشتر بازیگران باتجربه بازار انتظار افزایش قیمت دلار در این ماه را داشتند و عنوان می‌کردند در بیشتر آذرماه‌های دهه 90 قیمت به واسطه تقاضای فصلی در مسیر صعودی قرار گرفته است. در نتیجه می‌توان گفت پیش از شروع این ماه، یک انتظار افزایشی در بازار وجود داشت؛ ولی کمتر کسی تصور می‌کرد افزایشی به این میزان و با این سرعت در بازار ارز رخ دهد. در واقع معامله‌گران تصور می‌کردند به واسطه تقاضای تجار و افزایش تسویه‌های دلاری در نزدیکی پایان سال میلادی، قیمت دلار تا حدی تعدیل شود و به آرامی به کانال 12 هزارتومانی رهسپار شود. ولی اتفاق‌های دیگری رخ داد که زمینه‌ساز آن شد که توجهات به بازار ارز بسیار بیشتر شود و تا حدی زمینه‌ساز ورود تقاضای احتیاطی به بازار شد. یکی از مهم‌ترین عوامل، شوک افزایش قیمت بنزین به بازار بود، هرچند که بخشی از فعالان باور دارند، آنچه بیشتر از افزایش قیمت بنزین، انتظارات معامله‌گران و افراد عادی را تحت تاثیر قرار داد، نوع اجرای سیاست قیمتی جدید بود. به گفته فعالان، در هفته‌های اخیر از یک‌سو تقاضای احتیاطی که بیشتر تحت تاثیر نگرانی‌ها و نااطمینانی‌های سیاسی قرار دارد، در بازار ارز افزایش یافت و از سوی دیگر به واسطه شکست چند مرز مقاومتی، معامله‌گران فنی با قدرت بیشتری نسبت به گذشته در معاملات فعال شدند. طبیعتاً زمانی که قیمت‌ها به سرعت جابه‌جا می‌شوند، عرضه‌کنندگان نیز ترجیح می‌دهند تا زمانی که بازار از ثبات بیشتری برخوردار نشده است، اقدام به عرضه ارز نکنند. به این ترتیب، از یک‌سو تقاضای تجاری، فنی و احتیاطی نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده است و از سوی دیگر، اگر میزان عرضه بانک مرکزی را نادیده بگیریم، به نظر می‌رسد عرضه حداقل صادرکنندگان کاهش یافته است.

در این میان، شماری از معامله‌گران باور دارند، با گذر از تقاضای فصلی، توان بازارساز برای مدیریت قیمت‌ها بالاتر خواهد رفت؛ در نتیجه این دسته معتقدند سطوح فعلی قیمت پایدار نخواهد بود. آنها تاکید می‌کنند که بخش زیادی از افزایش کنونی قیمت از سوی عوامل بنیادی حمایت نمی‌شود و تحت تاثیر هیجانات صورت گرفته است و از آنجا که هیجانات زودگذر است، می‌توان انتظار برگشت قیمت‌ها را داشت. در مقابل، عده‌ای از فعالان عنوان می‌کنند، شکست مرزهای مقاومتی، انتظارات را تحت تاثیر قرار داده است و در صورتی که بازارساز نتواند مانع از ورود قیمت به بالای محدوده 14 هزار و 200تومانی شود، ادامه ورود تقاضای فنی و احتیاطی به بازار می‌تواند نرخ‌ها را بالاتر ببرد. البته بیشتر معامله‌گران در شرایط فعلی اعتقاد دارند که نباید احتیاط را کنار گذاشت و در مورد خرید و فروش‌ها با دوراندیشی بیشتری تصمیم می‌گیرند، چراکه باور دارند، یک تغییر سیاسی و اثر آن بر انتظارات می‌تواند به یکباره جهت قیمت‌ها را عوض کند. به این بهانه در پرونده پیش رو بررسی کرده‌ایم که چه کسی غول دلار را بیدار کرد؟ عوامل انتظاری چه نقشی داشتند؟ بانک مرکزی در شرایط فعلی چگونه می‌تواند دلار را از گزند حملات سفته‌بازان دور نگه دارد؟