چاه عمیق

چند وقتی است که سیاستمداران و مسئولان رده‌بالای نظام سیاسی کشور، نظراتی در باب ضرورت تقسیم و توزیع اختیارات و استقلال استان‌ها مطرح می‌کنند که این شائبه را به ذهن متبادر می‌کند که گویی ایده ایجاد یک نظام فدرالی در ذهن آنها شکل گرفته و دانسته یا نادانسته، این ایده را ترویج می‌کنند که اگر اختیارات بیشتری به استان‌ها داده شود و به‌زعم خودشان، استانداران به مثابه رئیس‌جمهور هر استان باشند، شرایط سیاسی و اقتصادی هر استان بهتر خواهد شد.

با این حال به نظر می‌رسد این مسئله بیشتر به نوعی شانه خالی کردن دولت مرکزی از بار سنگین مشکلات و ناتوانی در پاسخگویی به مردم باشد. برای مثال جدی‌ترین اختیاری که به استانداران داده شد، مسئولیت قطع برق و گاز صنایع و خانوار برای جبران ناترازی بود. از طرفی مشخص نشده است که چگونه استاندارانی که همگی از مرکز تعیین می‌شوند، می‌توانند نقش یک نماینده منتخب مردم یک استان را داشته باشند.

تردیدی نیست که فدرالیسم در ایرانی که سده‌ها متحد و یکپارچه بوده، یک ساختار تصنعی و نامتجانس خواهد بود که گرهی از مشکلات کشور باز نمی‌کند؛ چرا که اساساً مشکلات امروز کشور ناشی از فرم نظام حکمرانی نیست و ناشی از سیاست‌گذاری نادرست و غلط و شیوه و محتوای حکمرانی است. دولت ضعیف اما مداخله‌گر اساساً اختیاری ندارد که واگذار کند، ضمن اینکه فدرالیسم تنها خطر تجزیه‌طلبی را بیشتر می‌کند.