نارضایتی عمیق
«ایران»؛ در دستور کار نشست بعدی شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا
دیدیه ریندرز، کمیسیونر عدالت و برابری اتحادیه اروپا در سخنانی اجرای حکم علیرضا اکبری، شهروند دوتابعیتی ایرانی-انگلیسی و کارمند پیشین وزارت دفاع را که به جاسوسی برای دستگاه اطلاعاتی انگلیس محکوم شده بود، محکوم کرد. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: ریندرز با مطرح کردن اظهاراتی مداخله‌جویانه درباره امور داخلی ایران ادعا کرد: وضعیت در ایران همچنان باعث نگرانی است. قیام‌های فعلی نشان‌دهنده نارضایتی عمیق است. خواسته اصلی اعتراضات فعلی احترام به حقوق اساسی، کرامت و تغییر واقعی است. او در ادامه با بیان اینکه به نظر می‌رسد شدت اعتراضات در هفته‌های اخیر کاهش یافته، مدعی شد: این، احتمالاً به دلیل بازداشت‌های گسترده و اعدام معترضان است. این سرکوب حالا به دادگاه‌ها کشانده شده است که در آنجا احکامی تند، از جمله حکم اعدام به عنوان ابزار سرکوب به‌کار گرفته می‌شود. این مقام اتحادیه اروپا با مطرح کردن این اظهارات مداخله‌جویانه علیه ایران، گفت: مهم است که اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن به انتقال پیامی واضح و محکم در راستای کارهایی که تاکنون انجام شده است، ادامه دهند. ایران در نشست بعدی شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا باز هم در دستور کار خواهد بود و من به شما اطمینان می‌دهم که تمامی گزینه‌ها برای پاسخ اتحادیه اروپا به رخدادهای ایران روی میز است.
سایه سنگین سیاست بر نقد علمی
نعمت احمدی یکی از چهره‌هایی است که اسفندماه گذشته خبر اخراجش از دانشگاه آزاد رسانه‌ای شد. اخراجی که این حقوقدان معتقد است بیشتر از اینکه ناشی از رویکردهای علمی و تخصصی باشد برآمده از واکنش‌هایی است که نسبت به مسائل عمومی و سیاسی جامعه داشته است. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: احمدی در واکنش به اخراج محسن برهانی از هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران می‌گوید: متاسفانه دانشگاه‌ها به طرق مختلف، بهانه‌هایی می‌تراشند تا به اخراج استادان شکل و شمایل حقوقی دهند. خود من در سال 67 مدتی در دانشگاه آزاد استاد مدعو بودم و بعد به عنوان عضو هیات علمی دانشگاه ادبیات به فعالیت مشغول شدم. در 12 اسفندماه یک نامه‌ای از طرف معاونت آموزشی به رئیس دانشکده ارسال شد که بر اساس تصمیم جلسه مورخه 7 اسفند 1400 با ادامه همکاری نعمت احمدی، عضو هیات علمی تمام‌وقت، مخالفت شد. من هرچند تا پایان‌ترم کلاس‌هایم را ادامه دادم، اما حقوق من هم از همان زمان قطع شد. او افزود: در اغلب موارد، برای این برخوردهای سیاسی در دانشگاه‌ها کمیته‌ای تشکیل می‌دهند و صلاحیت علمی افراد را زیر سوال می‌برند. این روند در خصوص آقای محسن برهانی هم به همین شکل طی شده است. البته افکار عمومی به خوبی از دلایل اصلی این ردصلاحیت‌ها آگاه هستند. زمانی که فردی می‌خواهد عضو هیات علمی شود، همه صلاحیت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ گزینش‌های کامل صورت می‌گیرد و اسناد علمی، رفتاری و تخصصی‌اش بررسی می‌شود. محسن برهانی در تمام این گزاره‌ها، بهترین شرایط را داشته است. اما در شرایطی چهره‌هایی مانند محسن برهانی از عضویت در هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران اخراج می‌شوند که بسیاری از افراد و چهره‌های مسوول که از مقالات دیگران کپی‌برداری کرده بودند و تخلف مبرهن داشته‌اند به فعالیت‌های خود در دانشگاه‌ها ادامه می‌دهند. احمدی با اشاره به اینکه برهانی از شخصیت‌های استثنایی در زمینه حقوق است، گفت: «اساتیدی چون حسن امامی یا ناصر کاتوزیان در علم حقوق به این دلیل استثنایی بودند که هم به حقوق نو (غربی) مسلط بودند و هم به حقوق فقهی اسلامی ما. محسن برهانی هم از این دست اساتید است که هم به حقوق مدرن و هم به حقوق فقهی مسلط هستند. باید بدانیم، ایران از یک غنای فقهی در حقوق مدنی برخوردار است و باید از ظرفیت‌های خود در این خصوص حفاظت کند نه اینکه با دست خود آنها را از قطار علمی کشور پیاده سازد. دنیای اسلام از مصر تا ایران و از عراق تا سوریه در این بخش غنی است. دلیل این غنی بودن هم تلاش مجتهدین در علم مکاسب است که برهانی هم کارنامه درخشانی در این بخش دارد.»
تشدید تنش
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گفت: روابط نظامی میان ایران و روسیه در چند ماه اخیر عمیق‌تر شده است، اما این روابط در گذشته نیز وجود داشته است. این مقام آمریکایی با تکرار ادعاهای ضدایرانی و ضدروسی مدعی شد: ما اطلاعات زیادی در خصوص ارائه پهپاد از سوی ایران به روسیه منتشر کرده‌ایم. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: وی ادعا کرد: ما همچنین نگرانی خود در خصوص علاقه احتمالی روسیه برای دریافت موشک از ایران را ابراز داشته‌ایم. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اضافه کرد که با دقت نظاره‌گر هستیم و همچنان با ارائه این تجهیزات مخالفیم. این ادعاهای آمریکا در حالی است که رئیس‌جمهور ایران در گفت‌وگوی تلفنی با رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه، بر آمادگی ایران برای نقش‌آفرینی فعال و سازنده در جهت پایان دادن به جنگ اوکراین تاکید کرد. غرب به رهبری آمریکا از ماه‌ها پیش همزمان با تشدید تنش‌ها در جنگ اوکراین، ادعاهایی ضدایرانی را مطرح کرده که تهران آن را قاطعانه رد می‌کند. آمریکا ابتدا ادعای ارسال پهپادهای ایرانی را مطرح کرد و پس از آن از انتقال احتمالی موشک‌های زمین به زمین از سوی ایران به روسیه برای استفاده در این جنگ سخن گفت. جمهوری اسلامی ایران می‌گوید: محدودیت‌های مربوط به تسلیحات ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ رسماً خاتمه یافت و از آن زمان، انتقال تسلیحات به، یا از ایران، دیگر مشمول قطعنامه ۲۲۳۱ نمی‌شود. امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل، در نشست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام گفت: ما قبلاً گفتگوهای دوجانبه با اوکراین برای رفع سوء تفاهمات موجود در این زمینه برگزار کرده‌ایم. علاوه بر این، تعدادی از پهپادهایی که قبل از جنگ اوکراین توسط ایران به روسیه منتقل شده‌اند -که ذیل ویژگی فنی مندرج در بند ۴ (الف) ضمیمه B قطعنامه ۲۲۳۱ قرار نمی‌گیرند، برای استفاده در جنگ اوکراین نبوده است. وی تصریح کرد: بنابراین، کمپین اطلاعات نادرست و اتهامات بی‌اساس علیه ایران باید پایان یابد. این تلاش‌ها هیچ هدفی جز منحرف کردن توجه از انتقال مقادیر انبوه تسلیحات پیشرفته توسط کشورهای غربی به اوکراین به منظور طولانی کردن درگیری ندارد.
جزئیاتی از بودجه 1402
کلیات لایحه پرماجرای بودجه ۱۴۰۲ در حالی در کمیسیون تلفیق بودجه تصویب شد که در نخستین تبصره آن در بخش نفت و گاز مجوزی عجیب صادر شده است. در تبصره‌های مربوط به بخش نفت و گاز لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ بخشی از صادرات نفت به نهادهایی مانند آستان قدس و شهرداری‌ها سپرده شده است. به بیان روشن‌تر، بر اساس جزئیات و تبصره‌های مربوط به لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ که از جانب دولت به مجلس ارسال شده در بخش نفت و گاز، دولت مجوز صادرات نفت خام و میعانات گازی را به برخی نهادها داده که از بودجه عمومی استفاده می‌کنند. آن‌گونه که سازندگی گزارش داده: با این حساب در سال آینده صندوق‌های بازنشستگی دولتی، دستگاه‌های دارای اعتبار از محل مصارف عمومی دولت، شهرداری‌ها و آستان قدس رضوی می‌توانند نفت بفروشند. این موضوع از چند جهت قابل بررسی است؛ نخست اینکه به اذعان کارشناسان اصل این حرکت که در بودجه سال ۱۴۰۱ نیز به‌نوعی دیگر تصویب شد، خلاف قانون اساسی است. بر اساس قانون اساسی تمامی درآمدهای حاصل از فروش نفت باید به حساب خزانه واریز شود. سال گذشته هم دولت در تبصره ۱۹ بودجه ۱۴۰۱ برخی افراد با عنوان کلی اشخاص مورد تایید دستگاه‌های اجرایی این مجوز را داده بود. با اجرای این تبصره حدود ۴ /۵ میلیارد یورو سهمیه نفت خام و میعانات گازی به وزارتخانه‌ها تعلق می‌گرفت تا از این طریق پروژه‌های عمرانی خود را دنبال کنند که البته بر اساس گزارش‌ها اجرایی نشده است. در سال جاری نیز مجوز صادرات برای این دستگاه‌ها با هدف توسعه نیروگاه‌های اتمی و میدان‌های نفت و گاز به آنها داده شده و لایحه تاکید دارد که تایید صلاحیت فنی، حرفه‌ای و مالی اشخاص معرفی‌شده توسط رئیس دستگاه اجرایی مربوطه تنها از سوی وزارت نفت صورت می‌گیرد. نکته دوم این است بر اساس گزارش‌ها و ارزیابی کارشناسان حوزه نفت، انرژی این اقدام حرکتی در خلاف سیاست‌های اصل ۴۴ و برخلاف منافع بخش خصوصی است و ظرفیت این بخش به‌طور کلی از جانب دولت نادیده گرفته شده است. پیش از دولت ابراهیم رئیسی این ظرفیت برای بخش خصوصی در نظر گرفته می‌شد. در تبصره ۱ بودجه سال ۱۴۰۰ ظرفیتی برای بخش خصوصی در نظر گرفته شده بود که بر اساس آن بخش خصوصی بتواند مطالباتش را با تهاتر نفت برآورده کند. هر چند اثر و خبری از اجرای این تبصره در قانون بودجه ۱۴۰۰ هم در دست نیست. پرسش دیگری که منتقدان این تبصره مطرح می‌کنند این است که فروش نفت ایران تا امروز که متولی دولتی دارد، در پس تحریم‌ها با مشکلات عدیده‌ای برای صادرات و وصول درآمدها دست‌وپنجه نرم می‌کند. حال با واگذاری این مسوولیت به دستگاه‌ها و اشخاص چطور قرار است درآمدهای نفتی کشور حاصل شود؟ اما آیا بر اساس قانون نهادهای عمومی و خاص صلاحیت فروش نفت را دارند و دولت می‌تواند چنین اختیاری را برای آنها در نظر گرفته و در قالب لایحه بودجه به مجلس پیشنهاد دهد؟
اقدام قاطعانه
پکا هاویستو وزیر خارجه فنلاند گفت که اتحادیه اروپا هنوز درباره قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی تصمیمی نگرفته است. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده هاویستو گفت که بحث همچنان در اتحادیه اروپا، بر سر اعمال و تشدید تحریم‌های بیشتر علیه ایران و قرار دادن سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی، ادامه دارد. وی طی مواضعی مداخله‌جویانه با اشاره به ناآرامی‌های اخیر در ایران و تکرار ادعاها در مورد سنگ‌اندازی در روند مذاکرات احیای برجام و ارسال پهپادها و تسلیحات از ایران به روسیه برای استفاده در جنگ علیه اوکراین، گفت که همه از جمله دلایلی هستند که عزم اتحادیه اروپا را برای اتخاذ اقدام‌های قاطعانه جدی‌تر کرده است. وی مدعی شد که اقدام‌های ایران به یک واکنش قاطعانه نیاز دارد. وزیر خارجه فنلاند همچنین گفت «همه این مولفه‌ها، عوامل منفی بوده‌اند و من فکر می‌کنم اتحادیه اروپا روزبه‌روز بیشتر در حال واکنش است. مهم است که ما به شدت واکنش نشان دهیم».
♦♦♦
ایلنا: اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، در ادامه اظهارات مداخله‌جویانه مقامات خارجی از قرارگیری نام سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی به دلیل آنچه «پایمال شدن حقوق بشر» در داخل کشور خوانده شد، حمایت کرد.
ایرنا: دوازدهمین کمیسیون مشترک کنسولی ایران و ژاپن به ریاست مسوولان بخش‌های کنسولی وزارت خارجه دو کشور و مقامات کنسولی، مهاجرتی، دادگستری و پلیس بین‌الملل در تهران برگزار شد.
ایلنا: وزارت خارجه هلند در اقدامی مداخله‌جویانه به بهانه اجرای حکم اعدام اخیر جاسوس دوتابعیتی ایرانی-انگلیسی، سفیر ایران را احضار کرد. ووپکه هوکسترا، وزیر خارجه هلند در این دیدار، نگرانی خود را از اعدام علیرضا اکبری به علیرضا کاظمی، سفیر ایران در هلند ابراز کرد.
ایسنا: حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه گفت: روابط ایران و ترکیه در مسیر درست خود قرار دارد و امروز می‌توانیم از ترکیه به عنوان یکی از همسایگانی که بهترین مناسبات را با ایران دارند یاد کنیم.
ایسنا: محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی در حاشیه نشست هیات دولت با بیان اینکه آمریکا و کشورهای اروپایی مرتب مواضع‌شان را درباره برجام تغییر می‌دهند، گفت: دیدیم که اخیراً سخنگوی اتحادیه اروپا گفته برجام نمرده و مذاکرات ادامه دارد. از این‌رو مشهود است که فضاسازی علیه جمهوری اسلامی چقدر زیاد است و میزان صداقت آنها در موضع‌گیری‌هایشان هم چقدر است!
ایرنا: ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: نام خلیج‌فارس برای این پهنه آبی یک واقعیت تاریخی، همیشگی، مستند و انکارناپذیر است و تکرار نام ساختگی، حقیقت را تغییر نمی‌دهد.
ایلنا: وزارت خارجه کره جنوبی تاکید کرد که اظهارات رئیس‌جمهور این کشور درباره «دشمنی ایران با امارات» ارتباطی به روابط بین‌المللی به‌خصوص روابط سئول و تهران ندارد. سفیر کره‌جنوبی نیز به وزارت امور خارجه احضار و مراتب اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران نسبت به اظهارات رئیس‌جمهور این کشور، به وی ابلاغ شد. در پی اظهارات مداخله‌جویانه رئیس‌جمهور کره جنوبی در امارات، سفیر این کشور به وزارت امور خارجه احضار و مراتب اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران توسط رضا نجفی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه به وی ابلاغ شد.
♦♦♦
هزینه گزاف
شرق نوشت: باید پذیرفت که علاوه بر مساله جنگ اوکراین، اعدام علیرضا اکبری هم در به‌وجود آمدن شرایط کنونی بی‌تاثیر نبوده است. این فرد دوتابعیتی بوده و به همین دلیل اعدام او برای انگلستان و کل اروپا حساسیت‌برانگیز است... آیا نمی‌شد این فرد را چند ماه دیگر اعدام کرد که هزینه گزاف، مضاعف و بیجایی برای سیاست خارجی و منافع ایران به دنبال نداشته باشد؟ پس می‌بینید که سیاسیون و دیپلمات‌ها در مساله سیاست خارجی و دیپلماسی اهرم و نقش تاثیرگذاری ندارند و در این میان دولت و وزارت امور خارجه انگار در حاشیه قرار دارند. این روند برای سیاست خارجی ایران به هیچ‌وجه خوب نیست.
سهم اندک
اعتماد نوشت: محسن هاشمی نوشت: دولت بودجه مناسبی را با در نظر گرفتن شرایط سخت امروز که اتفاقاً اصرار دارد با خودآزاری در آن بماند تقدیم مجلس نکرده و لذا مشکلی را با آن حل نمی‌کند، بلکه مشکلات را افزایش می‌دهد. به نظر می‌رسد شهرداران، روسا و اعضای شوراهای کلانشهرها و به‌خصوص شهردار تهران که به نمایندگی از هزار و اندی شهر در هیات دولت شرکت می‌کند، نتوانسته است سهم اندک شهرداری‌ها مخصوصاً حمل‌ونقل عمومی را در بودجه سال ۱۴۰۲ افزایش بدهد. نتیجه چنین می‌شود که حمل‌ونقل عمومی به هیچ‌وجه در اولویت دست‌اندرکاران و برنامه‌ریزان دولت نیست.
خیز لاریجانی به سمت بهارستان
خراسان نوشت: علی لاریجانی نه‌تنها به واسطه ورود خبرساز خود به انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰، بلکه با سیاست‌ورزی‌اش در پساانتخابات باعث شد همچنان به عنوان جدی‌ترین گزینه در انتخابات آینده مجلس و ریاست‌جمهوری شناخته شود. او پس از رد صلاحیتش در یک جدال جدی با شورای نگهبان و البته فرسایشی، موضوع رد صلاحیت خود را پی گرفت. برخی شنیده‌ها حکایت از آن دارد که او نیم‌نگاهی نیز به انتخابات ۱۴۰۲ مجلس داشته و قرار است در تقسیم کار تیم سیاسی راست میانه نقش پررنگی داشته باشد و همراه با چهره‌هایی چون آذری‌جهرمی، سورنا ستاری و عبدالناصر همتی فهرست تهران را تشکیل دهند.
بازآفرینی آرمان‌های انقلاب
سازندگی نوشت: بخش مهمی از جامعه مطالباتی دارد که اتفاقاً همسو با شعارها و مطالبات انقلاب اسلامی است، بنابراین اگر مطالبات انقلاب اسلامی مثل آزادی، عدالت، برابری، کرامت انسان‌ها، مقابله با ظلم، فساد، تبعیض و اجحاف به حقوق انسان‌ها و... به‌درستی مورد توجه قرار گرفته و پیگیری شود و نسبت به تحقق آنها اهتمام لازم ایجاد شود نه‌تنها به معنای عقب‌نشینی نیست، بلکه پیشرفت اسـت و نه‌تنها اقدام ضدانقلابی نیست، بلکه بازآفرینی آرمان‌های انقلاب اسلامی اسـت. تفسیرهای غلط و سوءاستفاده جریان‌های رادیکال و افراطی یا تفریطی از شعارهای درست نباید مانع تفسیر صحیح مطالبات اجتماعی شــود.