برجسته شدن دو دیدگاه
دیپلماسی در برابر ایران نمرده است
محمود شوری کارشناس ارشد مسائل روسیه گفت: روابط ایران با روسیه پس از فروپاشی شوروی فراز و نشیب‌های زیادی طی کرده و در مقاطعی این روابط نزدیک‌تر بوده است. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: بر اساس اعتقاد کارشناسان و تحلیلگران ما در این سال‌ها روابط متقارنی با روسیه نداشته‌ایم و در واقع نیاز ما به روسیه با نیاز روسیه به ایران متفاوت بوده است. البته بعد از بحران اوکراین این رابطه متقارن‌تر شده است و به نوعی جنس نیاز روسیه به ما مثل جنس نیاز ما به روسیه شده است و در همین چارچوب می‌توان گفت شرایط موجود امکان یک رابطه متقارن‌تر را فراهم کرده است. این کارشناس مسائل روسیه با بیان اینکه بعد از تحولات اوکراین شاهد برجسته‌تر شدن دو دیدگاه در ارتباط با روابط ایران و روسیه هستیم، افزود: یک نگاه این است که ما با روسیه همکاری بیشتری داشته باشیم و مقطع کنونی زمانی است که همکاری دو کشور می‌تواند تاثیرگذارتر باشد و دیدگاه دیگر این است که شرایط کنونی خطرناک است و طرفداران این دیدگاه می‌گویند که اگر رابطه‌مان را با روسیه گسترش دهیم ممکن است در جنگی که روسیه بازنده آن است، تبدیل به بخشی از جریان بازنده شویم. این استاد دانشگاه ادامه داد: اما مخالفان این استدلال و کسانی که می‌گویند در حال حاضر نباید روابطمان را با روسیه گسترش دهیم، می‌گویند باید در روابط با روسیه احتیاط بیشتری داشته باشیم. آنها معتقدند همان‌طور که غرب قابل اعتماد نیست روسیه نیز قابل اعتماد نیست و روسیه در ۳۰ سال گذشته اقداماتی انجام داده که طبیعتاً در چارچوب منافع ایران نبوده است و روس‌ها هر زمانی که تشخیص بدهند ممکن است مسیر خود را از ایران جدا کنند. وی با بیان اینکه برای قضاوت کردن در مورد این دو دیدگاه می‌توان به این مسائل از بعد ایدئولوژیک یا واقع‌بینانه نگاه کرد، اظهار کرد: اگر نگاه ایدئولوژیک انقلابی داشته باشیم در این نگاه مهم نیست که همکاری موجود چه پیامدی خواهد داشت و مهم این است که ما دارای یکسری اصول و تعارض با غرب هستیم و در برهه کنونی باید با روسیه همراهی کنیم. از دیگر سو نگاه ایدئولوژیک لیبرال تاکید دارد که همراهی و همکاری با روسیه در این مقطع زمانی اخلاقی نیست. وی با بیان اینکه در برابر نگاه ایدئولوژیک نگاه واقع‌بینانه وجود دارد، افزود: ما ناگزیر هستیم که بر اساس این نگاه مسائل را با جزئیات بیشتری رصد کنیم. مثلاً به این موضوع توجه کنیم که آیا واقعاً نظم جهانی در حال فروپاشی است یا نه؟ شواهد و قرائن نشان نمی‌دهد که نظم کنونی در حال فروپاشی است. نظم کنونی دچار شرایط سختی شده است ولی الزاماً به این معنا نیست که در حال فروپاشی است. از دیگر سو اگر نظام بین‌الملل کنونی نیز دچار فروپاشی شود هیچ تضمینی وجود ندارد که نظم جدید شرایط بهتری را برای ما ایجاد کند و نمی‌دانیم که روسیه و چین در این نظم جدید در چه مسیری قرار خواهند داشت و آیا آنها با ما مانند قبل همکاری خواهند کرد یا نه؟
بلوک روحانی-لاریجانی
بالغ بر دو دهه از آن روزها که علی لاریجانی و حسن روحانی در شورای عالی امنیت ملی کنایه‌های پیدا و پنهان برهم می‌زدند، می‌گذرد- فارغ از اینکه این نقدها چقدر واقعی بود یا تقسیم کار برای پیشبرد مذاکرات. حالا آنها تنها یاوران در برزخ میانه‌روی در سیاست داخلی جمهوری اسلامی در سال 1401 هستند.
آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: در شرایطی که اصلاح‌طلبان در سکوت اجباری به امید امکان بازگشت به حاکمیت به سر می‌برند و اصولگرایان تصور می‌کنند می‌توانند مدل حزب روسیه واحد را در ایران پیاده کنند، میانه‌روی متاع بی‌بازاری در دست لاریجانی و روحانی است. تجربه سال‌های 92 تا 98 به هر دو آنها نشان داده بقایشان در ائتلافشان است. حالا هر دو در هفته گذشته سخن‌هایی مبنی بر تمایل به بازگشت دارند. اینکه علی لاریجانی در برنامه ملک سلیمان، «قبول تفاوت‌های افراد در جامعه» را از خصلت‌های مقبول قاسم سلیمانی خوانده یا حسن روحانی در جمع استانداران دولت‌های یازدهم و دوازدهم گفته است که برنامه‌هایش برای برون‌رفت از وضعیت فعلی را مکتوب و تلفنی به رهبر انقلاب گفته است نشان می‌دهد سکوت طولانی این دو، رو به پایان است. علی لاریجانی و حسن روحانی شاید از نگاه جوانان اصولگرا «رانده‌شدگان اردوگاه اصولگرایی» باشند اما یک نکته درباره هر دو این افراد قابل توجه است؛ مردانی همچون علی لاریجانی و حسن روحانی هر اندازه که از اسب افتاده باشند هنوز در اصل هستند، وابستگی مستقیم و بدون واسطه به اصلی‌ترین سرچشمه‌های قدرت و تصمیم‌گیری نکته متمایزکننده آنهاست. حسن روحانی و علی لاریجانی در شرایط لازم به احتمال زیاد هم از فیلتر شورای نگهبان عبور می‌کنند و هم گزینه‌های مورد توافق اصلاح‌طلبان و میانه‌روها خواهند بود.
دیپلماسی به عنوان موثرترین روش
ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران در واشنگتن درباره لفاظی‌های مقامات کابینه جدید رژیم صهیونیستی و موضع دولت بایدن در این زمینه گفت: آمریکا و اسرائیل در سطح استراتژیک مبنی بر اینکه ایران نباید هیچ‌گاه به سلاح هسته‌ای دست یابد، کاملاً با یکدیگر اتفاق نظر دارند و همسو هستند. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: سخنگوی وزارت خارجه دولت بایدن گفت که ما به صراحت نظرات مخالف خود را به اسرائیل می‌گوییم و آنها نیز نظر مخالف خود را به ما اطلاع می‌دهند. این مقام آمریکایی اضافه کرد: ما معتقدیم که دیپلماسی همچنان موثرترین و بادوام‌ترین روشی است که به وسیله آن می‌شود از دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای به صورت کامل جلوگیری کرد. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با تکرار ادعاهای مقامات آمریکایی در هفته‌ها و ماه‌های اخیر گفت: اما ایرانی‌ها به صورت مکرر به یک توافق دیپلماتیک پشت کرده‌اند. از ماه سپتامبر تاکنون بازگشت به برجام در تمرکز آمریکا نبوده است. پرایس سپس اذعان کرد: ما با شرکای اسرائیلی مبنی بر اینکه نباید هیچ گزینه‌ای را از روی میز حذف کنیم، موافقیم. در این هنگام خبرنگاری با اشاره به اظهارات جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در جمع تعدادی از مخالفان جمهوری اسلامی ایران که او را برای اعلام مرده بودن برجام و عدم مذاکره تحت فشار گذاشته بودند که بایدن در پاسخ گفته بود نمی‌تواند این را بگوید، خطاب به ند پرایس، با تفسیر خود از سخنان بایدن مدعی شد که شما با رئیس‌جمهور مخالفید که گفت بازگشتی به دیپلماسی وجود ندارد؟ سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ تاکید کرد: رئیس‌جمهور ابداً نگفت که دیپلماسی مرده است بلکه به این امر اشاره می‌کند که ایرانی‌ها فرصت بازگشت سریع به برجام را از بین برده‌اند.
بلبشویی از دخالت افراد
ابراهیم رحیم‌پور معاون پیشین وزیر خارجه در دولت دوازدهم در مورد عملکرد وزارت امور خارجه دولت سیزدهم گفت: برخی از دوستان فعلی از ما دلخور می‌شوند و انتظار دارند از آنها تعریف کنیم اما واقعیت این است که وضعیت خوب نیست و این مشخص است. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده: رحیم‌پور در پاسخ به این سوال که در دوره جدید ایران همواره بر داشتن روابط قوی با کشورهای همسایه تاکید داشته است اما چقدر در این زمینه موفق بودیم؟ امروز شاهد این هستیم که کشورهایی مانند ترکیه، آذربایجان و حتی عراق که ایران همیشه نقش حمایتی از آنها داشته اقداماتی خلاف سیاست‌های ایران انجام می‌دهند، گفت: من برای دوستان خود در گروهی نوشتم که دیگر هر روز احضار یک سفیر، دوست و غیر دوست نداریم. وقتی سفیر چین را احضار می‌کنیم، اسمش دعوت است و وقتی عراق باشد که موجودیت خود را از ما دارد و در سالگرد شهید سلیمانی که این سردار به آنها خیلی کمک کرد از کلمه خلیج عربی استفاده می‌کند، دیگر نمی‌دانیم از چه کسی باید توقع داشته باشیم. وی افزود: مسیری که ما طی می‌کنیم، حتی ارتباطی با دولت سیزدهم ندارد. سیاست خارجی ما بلبشویی از دخالت افراد مختلف شده است. وقتی وزیر خارجه ما در ارتباط با احیای روابط با عربستان صحبت می‌کند اما دیگر برادران ما همان روز عربستان را با کلماتی زشت خطاب می‌کنند شما چه توقعی از وزارت خارجه دارید. آیا این سیاست خارجی در دست آقای رئیسی است؟ متاسفانه در همان حدی هم که در اختیار دولت است آن‌طور که عرف بین‌الملل و کشور ماست، عمل نمی‌شود. سیاست خارجی ما در اولویت نیست و به شکلی حرکت می‌کنیم که روزبه‌روز بسته‌تر شده و روابط ما مشکل‌دارتر می‌شود.
چاره کار FATF است
مسعود پزشکیان، نماینده چند دوره مجلس، درباره طرح مالیات بر عایدی سرمایه گفت: ما باید یک بسته کامل درباره مالیات و درآمد درست کنیم. اینکه هربار یک مشکل و موضوع را حل کنیم، کار اشتباهی است. به نظر من اگر راست می‌گوییم و می‌خواهیم مشکلات داخلی را حل کنیم و با رانت، قاچاق و فرار مالیاتی مخالفیم، باید FATF داخلی را پیاده‌سازی کنیم. آن‌گونه که شرق گزارش داده: در شرایط اجرا و پیاده‌سازی FATF داخلی، پولی گم نمی‌شود. اما در حال حاضر به جای اینکه طرف برای مثال از دستگاه کارتخوان استفاده کند، برای اینکه مالیات ندهد، پول نقد یا سکه یا دالر دریافت می‌کند یا حتی پول را به حساب شخص دیگری انتقال می‌دهد. حتی در نانوایی‌ها هم دستگاه کارتخوان به نام شخص دیگری است. در حالی که اگر FATF داخلی در کشور پیاده‌سازی و اجرا شود و بسته کامل سیستم داده‌ها را ایجاد کنیم، هر کسی در حدود خودش باید مالیاتش را بپردازد و هر کسی در حد خودش یارانه بگیرد. در این صورت، مشخص است دولت به چه کسانی باید کمک کند و به چه کسانی نباید کمک کند و یارانه بپردازد. اما مشکل ما این است که فقط یک گوشه را می‌بینیم و بر اساس آن کنج و گوشه می‌خواهیم مشکل مالیات را حل کنیم؛ در حالی که با تکه‌تکه کردن ایراد و گاهی نیم‌نگاهی به موضوعات پراکنده داشتن، مشکل مالیات حل نمی‌شود. بنابراین باید برای کل بسته نسخه نوشت و بسته کامل را اجرا کرد. راه‌حل آن هم همان پیاده‌سازی FATF داخلی یا در زبان قانون خودمان ماده ۱۶۹ مکرر مالیات‌ها، کاداستر، کدپستی و کد ملی است که اگر آنها را اجرا کنیم، کفایت می‌کند و نیاز به این همه پراکنده‌گویی و تکه‌تکه عمل کردن نیست.
♦♦♦
ایلنا: معین‌الدین سعیدی نماینده مجلس گفت: از رئیس‌جمهور انتظار داریم بحث فضای مجازی را جدی بگیرند و پلت‌فرم‌هایی را که فیلتر شدند و باعث بیکاری حجم عظیمی از مردم شدند، باید آزاد کرد، نمی‌شود ما و شما دنبال تیک آبی و خاکستری باشیم اما مردم دسترسی نداشته باشند.
ایسنا: وزارت امور خارجه رومانی با احضار سفیر ایران، به اجرای احکام اعدام برای برخی افراد بازداشت‌شده در جریان ناآرامی‌های اخیر در ایران اعتراض کرد.
ایرنا: علی بهادری‌جهرمی سخنگوی دولت در تشریح جزئیات مصوبات هیات دولت از تصویب عضویت اعضای جدید شورای اقتصاد دیجیتال و اصلاح آیین‌نامه سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی ماکو خبر داد.
ایسنا: محمد دهقان در حاشیه جلسه هیات دولت درباره واکنش حقوقی لازم درباره اقدام نشریه شارلی ابدو، اظهار کرد: موضوعات حقوقی چندان مساله فوری نیست. مواضع سیاسی و دیپلماتیک از سوی وزارت خارجه در داخل کشور اتخاذ می‌شود. آنجا که نیاز به اقدام حقوقی است، باید اسناد جمع‌آوری شود و مرکز امور حقوقی بین‌الملل که متولی مدیریت دعاوی حقوقی در خارج کشور است، بررسی‌های خود را انجام دهد.
ایلنا: محمود احمدی‌بیغش نماینده مجلس گفت: به عنوان نماینده مردم ایران به همه مسوولان کشور هشدار جدی می‌دهم که مراقب رفتارهای خطرناک دولتمردان ترکیه باشند.
ایرنا: رشید مرداف وزیر امور خارجه ترکمنستان با مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه ایران در وزارت امور خارجه ترکمنستان دیدار و طرفین بر تعهد خود برای تقویت بیشتر همکاری اقتصادی به ویژه حوزه انرژی و حمل‌ونقل میان تهران-عشق‌آباد تاکید کردند.
ایلنا: به نقل از آسوشیتدپرس، دولت آمریکا بار دیگر طرح حفاظت از «مایک پمپئو» وزیر خارجه پیشین این کشور و «برایان هوک» یکی از دستیارهای ارشد وی را به دلیل «تهدیدهای ناشی از ایران» تمدید کرد.
ایسنا: حسین امیرعبداللهیان در حاشیه جلسه هیات دولت در پاسخ به سوالی در مورد اقدام برخی از مقامات عراقی از جمله نخست‌وزیر این کشور در ارتباط با استفاده از نامی مجعول به جای واژه خلیج‌فارس گفت: سفیر عراق را فراخواندیم و اعتراض خود را در این زمینه اعلام کردیم.
ایرنا: جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا با تکرار ادعاهای خود، خواستار آزادی فوری زندانیان دوتابعیتی آمریکایی-ایرانی در ایران شد.
♦♦♦
مذاکرات چراغ‌خاموش
شرق نوشت: اخیراً یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا تاکید کرد دولت بایدن چندین روش ارتباطی غیررسمی با ایران را برای طرح مسائل متعدد بین دو کشور حفظ کرده است. اما این دیپلمات آمریکایی موضوع بازگشت دولت بایدن به توافق هسته‌ای را رد و عنوان کرد که کماکان احیای برجام در دستور کار واشنگتن نیست. در همین راستا ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا تبادل پیام و مذاکره بین ایران و آمریکا از طریق واسطه‌ها در حال انجام است یا نه؟ به بیان این جمله کوتاه بسنده کرد که «تبادل پیام و انعکاس دیدگاه‌ها به طرق مختلف بین دو کشور وجود دارد».
گام‌های خطرناک
اعتماد نوشت: فریدون مجلسی دیپلمات پیشین کشورمان گفت: برداشت من این است که گام‌هایی که از سوی کشورهای غربی برداشته می‌شود گام‌های خطرناک و جنگ‌طلبانه‌ای است که پیشتر در آستانه حمله به یوگسلاوی، حمله به افغانستان و حمله به لیبی برداشته شده بود. تبلیغات غربی‌ها دقیقاً مشابه همان زمان است؛ آنها از یک‌سو در حال توجیه افکار عمومی جهان هستند و از سوی دیگر وضعیت را به نحوی پیش می‌برند که اذهان را در داخل کشور برای بروز چنین شرایطی آماده کنند. این مساله به اتفاقات بسیار شومی می‌تواند منجر شود.
واکنش ابطحی به انتصاب سردار رادان
خراسان نوشت: محمدعلی ابطحی فعال سیاسی اصلاح‌طلب تاکید کرد که فراجا در دوره جدید خود نیاز به نوآوری و افزایش اعتماد در بدنه مردم دارد: «پلیس در همه جای دنیا به عنوان مامن مردم در عرصه‌ها و حوادث و ناهنجاری‌های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی است. برای اینکه این مهم محقق شود باید بر محور قانون، امنیت عمومی را چه به صورت کمی و چه به صورت کیفی در جامعه گسترش دهد. برای این گسترش امنیت عمومی و در پی آن افزایش اعتماد مردمی، باید بدانیم که پلیس ابزار اعمال امنیت مردم است نه ابزار اعمال سیاست‌های حاکمیتی.»
حذف از چرخه مدیریت
هم‌میهن نوشت: در میان کادرسازی‌هایی که هاشمی‌رفسنجانی انجام داد، اسامی بسیاری را می‌توان تا زمان حیات او بیان کرد که به‌نوعی یا از سوی هاشمی یا به‌دلیل حمایت و نگاه مثبت او به جریان مدیریت کلان کشور وارد شده‌اند. نکته قابل توجه این است که اغلب این افراد، پس از درگذشت هاشمی‌رفسنجانی نهایتاً تا پایان دولت حسن روحانی، در جریان قدرت حضور داشته‌اند و با روی کار آمدن ابراهیم رئیسی، هیچ پست و مقامی در اختیار آنها نیست و به‌صورت کامل از چرخه مدیریت کشور حذف شده‌اند؛ به‌عبارت دیگر مدیریت کلان کشور به‌صورت کامل از مدیرانی که تحت حمایت هاشمی بودند، خالی شده است.