کسب‌وکارها زیر فشار
چرا با پلمب کسب‌وکارها زندگی مردم را مختل می‌کنید؟
پلمب کسب‌وکارها شبیه زندانی کردن آدم‌هاست، با این تفاوت که آدم زندانی فقط خودش در حبس است؛ اما وقتی یک کسب‌وکار پلمب می‌شود، کارکنان و مشتریان و شبکه تامین‌کنندگان و شرکای تجاری آن همه محدود می‌شوند. آن‌گونه که دنیای اقتصاد گزارش داده: در شرایطی که اجماع ملی وجود دارد که مهم‌ترین مساله کشور شرایط بد اقتصادی است، چرا پلمب کسب‌وکارها به راه‌حل چالشی تبدیل می‌شود که این کسب‌وکارها نه در ایجاد آن و نه در مواجهه با آن هیچ نقشی نداشته‌اند؟ در ماه‌های گذشته فروشگاه‌ها، مراکز خدماتی، موسسات فرهنگی و تفریحی متعددی به دلیل مساله پوشش پلمب شده‌اند. اخیراً کار به شرکت‌ها رسیده است و برخی کسب‌وکارهای آنلاین هم پلمب شده‌اند. در زمان نوشتن این یادداشت بیشتر از یک هفته از پلمب بزرگ‌ترین کسب‌وکار آنلاین ایران که به تنهایی سهمی بیش از یک درصد خرده‌فروشی کشور دارد، گذشته است. این برخورد با کسب‌وکارها را از سه منظر می‌توان ارزیابی کرد. اول از منظر منطق مدیریت بحران است. اینکه چرا پوشش زنان باید به بحران اقتصادی تبدیل شود که تنها ابعاد چالش را وسیع‌تر می‌کند. روش متعارف برای حل مسائل و مدیریت بحران، محدود کردن ابعاد آن و سپس کوچک کردن آن است؛ اما در ایران ما عادت کرده‌ایم به جای حل واقعی مساله‌ها صرفاً آنها را از حوزه‌ای به حوزه دیگر منتقل کنیم. اگر جایی آتش بگیرد، باید تمرکز را بر کنترل آتش و محدود کردن گسترش آن گذاشت نه اینکه خودمان باعث شویم آتش به جاهای دیگر هم سرایت کند. دوم از منظر منطق اقتصادی است. در شرایطی که رشد اقتصادی کشور نزدیک به صفر و تورم نزدیک به ۶۰ درصد است، سطح مصرف واقعی خانوار برای چندمین سال پیاپی نزولی است، مشارکت اقتصادی در سه سال اخیر روند نزولی داشته و رشد اشتغال در هفت سال اخیر تفاوت خاصی نداشته است. در شرایطی که همه اجزای حاکمیت بر اولویت داشتن مسائل اقتصادی تاکید دارند، چگونه ممکن است برای مساله‌ای که اساساً به کسب‌وکارها ربط ندارد و در ایجاد و مدیریت آن هیچ مسوولیتی نداشته‌اند، آنها را تنبیه کرد؟ دولتی که متولی اقتصاد کشور است و در صف اول مواجهه با چالش‌های اقتصادی است، چرا از ظرفیت‌های خود برای ممانعت از این‌گونه برخوردها با فعالان اقتصادی استفاده نمی‌کند؟ پلمب کردن یک شرکت به معنای تعطیل کردن فعالیت کارکنان و تامین‌کنندگان و فروشندگان و همه عناصری است که در زنجیره تامین آن شرکت فعالیت دارند. آیا منطقی است شرکتی با هزاران کارمند و ده‌ها هزار ذی‌نفع را به‌خاطر برخی از کارکنان آن تعطیل کرد؟ این تسهیل کسب‌وکار است؟ رونق‌بخشی به فضای اقتصاد است؟ حمایت از سرمایه‌گذاری و کارآفرینی است؟ چگونه از اولویت داشتن اقتصاد سخن می‌گوییم وقتی تبعات اقتصادی رفتارهایمان را نمی‌سنجیم؟ سومین مساله را می‌توان از منظر کیفیت سیاستگذاری مطرح کرد. بررسی سخنان و رفتارهای مدیران ارشد کشور نشان می‌دهد آنها هم درباره موضوع برخورد با پوشش نگاه یکدستی ندارند؛ طبیعی هم هست، مساله به قدری پیچیده و غامض شده است که نمی‌شود با یک دستور یک‌خطی آن را مدیریت کرد.
راهکارهای ثبات بازار موبایل
اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی تهران و انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی در نامه‌ای مشترک خطاب به معاون اول رئیس‌جمهور با هدف ایجاد ثبات و تنظیم بازار موبایل کشور سه راهکار ارائه کرده‌اند. «واردات موبایل آیفون و سایر گوشی‌های با ارزش بالای ۶۰۰ دلار»، «مدت زمان رفع تعهد ارزی» و «موضوع توقف استفاده از تسهیلات ضمانتنامه بانکی جهت پرداخت حقوق ورودی موبایل از ابتدای سال جاری» راهکارهایی هستند که اتاق و انجمن در نامه خود به تاریخ اول مرداد ارائه کرده‌اند. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: این نامه در نتیجه جلسه‌ای که اتاق بازرگانی و انجمن واردکنندگان با موضوع «بررسی چالش‌های اساسی زنجیره تامین و توزیع موبایل و ارائه راهکار» برگزار کرده‌اند، نوشته شده است. یکی از راهکارهایی که این دو نهاد برای تنظیم بازار موبایل و ایجاد ثبات پیشنهاد کرده‌اند مساله لغو ممنوعیت واردات آیفون ۱۴ است که اواخر سال گذشته در مورد آن تصمیم‌گیری شده بود. یکی از پیامدهایی که در نتیجه ممنوع شدن واردات این مدل از گوشی‌های شرکت اپل در این نامه ذکر شده موضوع از دست رفتن حقوق، عوارض و ارزش افزوده‌ای است که واردات این گوشی‌ها می‌توانست برای دولت داشته باشد. در این زمینه در متن نامه آمده است: «حجم واردات این کالا بیش از ۱۲۰ هزار گوشی تخمین زده می‌شود و به علت جلوگیری از ثبت رسمی آمار آن، تعداد دقیق وجود ندارد. مجموع ارزش دلاری آن بالغ بر ۱۵۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود و حقوق و عوارض ارزش افزوده ازدست‌رفته دولت بالغ بر ۱۶۵۰ میلیارد تومان صرفاً با محاسبه ۳۰ درصد سود بازرگانی و ۹ درصد ارزش افزوده تخمین زده می‌شود.» هرچند هیچ‌گاه علت ممنوعیت واردات گوشی‌های آیفون ۱۴ و رجیستر نشدن گوشی‌هایی که با رویه مسافری وارد کشور شده‌اند به‌صورت رسمی و شفاف اعلام نشد، اما یکی از گمانه‌زنی‌ها درباره علت این تصمیم امکان اتصال به اینترنت ماهواره‌ای اعلام شده که البته به هیچ‌وجه صحت ندارد. در متن نامه اتاق بازرگانی و انجمن واردکنندگان هم به این موضوع اشاره شده است: «مدل آیفون ۱۴ علاوه بر اینکه مانند بسیاری از کالاهای موبایل در چین و به‌وسیله شرکت فاکسکان تولید می‌شود، هیچ قابلیت متفاوتی اعم از ارتباط ماهواره‌ای یا مواردی از این قبیل ندارد و عملاً نسخه تکمیل‌شده آیفون ۱۳ بوده است.»
اصلاح نظام بانکی
محمدرضا فرزین در گفت‌وگویی تفصیلی توضیحاتی درباره رویکرد خود در حوزه پولی و ارزی کشور ارائه کرد. وی در پاسخ به سوالی درباره اصلاح نظام بانکی و اقدامات بانک مرکزی برای رفع بی‌ثباتی ناشی از ناترازی بانک‌ها، توضیح داد: از همان روزهای نخست فعالیتم در بانک مرکزی چند کار درباره بانک‌ها انجام شد که تداوم دارد. بخش عمده‌ای از قانون بانکداری مرکزی کشور در مجلس به تصویب رسیده و موارد اختلافی میان مجلس و شورای نگهبان در مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال بررسی است. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده، فرزین افزود: همچنین طرح دیگری در مجلس با عنوان بانکداری تهیه شد که در بخش‌های مختلفی از آن به اصلاح نظام بانکی اشاره شده است. ما به آن بخشی که مربوط به بانک مرکزی است ورود کردیم و امیدواریم که این بخش اصلاح شود. وی بیان داشت: در زمینه بررسی قانون مربوط به بانکداری مرکزی پیشرفت و تفاهم‌های جدیدی داشتیم، زیرا اختلاف‌نظرهایی با دوستان در این‌باره وجود داشت. همچنین به قانون بانکداری هم ورود کردیم و نظرهای اصلاحی خود را به مجلس اعلام کردیم و به تفاهم‌هایی هم رسیدیم و امید است این طرح با اصلاحات مورد نظر در آینده نزدیک در صحن علنی مجلس قرائت شود. رئیس‌کل بانک مرکزی اظهار داشت: اصلاح نظام بانکی حتی در جلسه سران سه قوه هم مطرح است و البته ما هم معتقدیم این کار باید انجام شود و سیاست‌های جدیدی برای نظام بانکی نوشته شود، زیرا نقدها و چالش‌ها بسیار جدی است.
صادرات صنعت دارو می‌تواند جایگزین پتروشیمی شود
محمدمهدی برادران در نشست شورای سیاستگذاری پنجمین نمایشگاه بین‌المللی فارمکس، اظهار کرد: نمایشگاه فارمکس، جزو نمایشگاه‌های خوب است اما باید کار ویژه‌ای در این نمایشگاه انجام داد که در سال گذشته رخ نداده است؛ یعنی باید برگزاری این نمایشگاه همراه با هدف، رخداد و دستاورد جدید باشد. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: معاون صنایع عمومی وزارت صمت گفت: سال قبل در رشد ناخالص ملی به بیش از چهار درصد دست یافتیم که عدد قابل توجه و خوبی نسبت به سایر کشورها و سال‌های قبلی است، اما نسبت به برنامه که رشد هشت‌درصدی است، نیاز به کار بیشتر داریم. وی به رشد 5 /9درصدی در گروه صنعت و 5 /16درصدی در صنایع سلولوزی اشاره و تاکید کرد: همان‌طور که سال‌های قبل، کسی باور نمی‌کرد پتروشیمی جای نفت را بگیرد، معتقدم صادرات در بخش صنعت دارو و مواد اولیه دارو می‌تواند به جایگاهی دست یابد که جایگزین پتروشیمی شود. ضمن اینکه نوسازی ماشین‌آلات در صنعت دارو هم یک موضوع مهم است. برادران با اشاره به اینکه مساله عمق تولید، موضوعی جدی است، اضافه کرد: پیوند صنعت دارو و صنعت شیمی می‌تواند یکی از چالش‌ها و اتفاقات مهم این نمایشگاه باشد. باید صنعت شیمی را به‌عنوان صنعتی پایه هم در مقام گفتمان و هم در مقام اجرایی تقویت و پررنگ کرد؛ اتفاقی که می‌تواند به‌عنوان هدف، چالش و گفتمان در این نمایشگاه در نظر گرفته شود. وی از مسوولان برگزاری نمایشگاه فارمکس خواست در جریان برگزاری این نمایشگاه اخبار خوبی را در این حوزه به مردم ارائه دهند که اتفاق بسیار مهمی است و یادآور شد: باید در جریان چنین نمایشگاهی، پیشرفت‌های صورت‌گرفته در صنعت دارو و مواد اولیه دارو را در قالب تورهای اطلاع‌رسانی به صنعتگران، دانشجویان و... ارائه داد تا آنها بیش از گذشته در جریان این موفقیت‌ها قرار بگیرند.
توقف ناوگان کشتیرانی صحت ندارد
محمدرضا مدرس‌خیابانی، مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، درباره فعالیت ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و انتشار اخباری درباره کاهش فعالیت این ناوگان به دلیل تحریم‌ها اظهار داشت: به‌هیچ‌وجه توقف ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و عدم فعالیت آن صحت ندارد و دو سال گذشته بیشترین میزان حمل بار را داشتیم و سال گذشته بیش از ۲۷ میلیون و ۷۰۰ هزار تن بار و دو سال گذشته بیش از ۲۷ میلیون تن بار از طریق ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی جابه‌جا شد و در این دو سال رکورد ۵۰ سال گذشته حمل‌ونقل شرکت کشتیرانی شکسته شد. بنابراین این موضوع که ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی پارک شده و فعال نیست، اصلاً صحت ندارد. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده: وی در پاسخ به این سوال که ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران امکان تردد به تمام بنادر چین و هند را دارد، گفت: از لحاظ حمل کالا به بنادر دنیا محدودیتی ایجاد نکردیم و به شیوه‌های مختلف تقاضای صاحبان بار به همه مقاصد پاسخ می‌دهیم و در هیچ بندری محدودیتی بابت حمل کالا نداریم. مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر اینکه با شیوه‌های مختلف تحریم‌ها را دور می‌زنیم، ادامه داد: به تمام مقاصد چین و سایر کشورها به استثنای دو کشور که یکی از آنها را اصلاً به عنوان کشور قبول نداریم و یکی آمریکا، به تمام بنادر دنیا حمل بار انجام می‌دهیم و بار را به مقصد نهایی می‌رسانیم. مدرس خیابانی درباره افزایش بهای تمام‌شده این شرکت به دلیل تحریم‌ها افزود: سال گذشته دوباره رکورد درآمدی و سودآوری شرکت را شکستیم.
♦♦♦
ایلنا: سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو، گفت: اکنون مشتری بلاتکلیف است و نمی‌داند که با آزاد شدن واردات قیمت‌ها چه تغییراتی خواهند داشت، بنابراین مراجعه‌کننده برای خرید خودرو ضعیف و کم شده است.
ایسنا: موسی احمدزاده، نایب رئیس هیات‌مدیره انجمن واردکنندگان فرآورده‌های بهداشتی، آرایشی و عطریات ایران، در نشست خبری با موضوع حمایت از تولید بدون کارخانه، اظهار کرد: در سال‌های اخیر، به‌ویژه بعد از ممنوعیت واردات تولید بدون کارخانه در کشور پیشرفت داشته اما هنوز از دنیا عقب است و چالش‌های زیادی دارد.
ایرنا: داود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، از تخصیص ۲۶ هزار میلیارد تومان اعتبارات عمرانی از ابتدای سال تاکنون خبر داد و گفت: با اقدامات دولت طی ماه‌های اخیر ثبات خوبی در بازار ارز ایجاد شده و این ثبات ادامه خواهد داشت.
ایلنا: میراسلام تیموری، رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی صنایع لبنی ایران، می‌گوید: قیمت‌گذاری دستوری، مشکلات و تبعات زیادی برای صنایع لبنی ایجاد می‌کند و تمام حلقه‌های تولید از این موضوع ناراضی و متضرر می‌شوند و در عین حال به دلایلی مورد اتهام نیز هستند.
ایسنا: امیرهوشنگ بیرشک، دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی، گفت: یک‌سوم روغن‌هایی که در گمرک از ماه‌های قبل باقی مانده بودند تامین ارز و ترخیص شدند.
ایرنا: بانک مرکزی در ادامه اقدامات نظارتی خود در بازار ارز، با صدور اطلاعیه‌ای، از انحلال کانون صرافان ایرانیان خبر داد.
ایلنا: مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، تاکید کرد: توسعه تجارت و گسترش روابط اقتصادی با قاره آفریقا آینده ایران است که می‌تواند افزایش مبادلات پایدار را برای کشور داشته باشد.
ایسنا: به‌دنبال مشکلات خرید بلیت هواپیما و قیمت‌های بالاتر از نرخ مصوب، وزیر راه و شهرسازی از ممنوعیت فروش بلیت پروازها به‌صورت چارتری خبر داد؛ این ممنوعیت تا بازگشت آرامش به بازار، ادامه خواهد داشت.
ایرنا: احسان خاندوزی سخنگوی اقتصادی دولت کاهش شدید تورم تولیدکننده را از دستاوردهای دولت سیزدهم در زمینه مهار تورم عنوان کرد و گفت: توانستیم این متغیر را که در اردیبهشت سال ۱۴۰۰ به سقف تاریخی خود یعنی ۱۰۳ درصد رسیده بود، به سطح ۳۲ درصد در اردیبهشت امسال برسانیم.
♦♦♦
رصد نااطمینانی از چک
دنیای اقتصاد نوشت: در حالی که با اجرایی شدن قانون جدید چک، سهم چک‌های برگشتی از کل چک‌ها در یک مسیر کاهشی قرار گرفته بود، سمت‌وسوی این مسیر در ماه‌های اخیر افزایشی شده است. مطابق آمارهای بانک مرکزی، نسبت مبلغ چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله‌ای در خردادماه به رقم ۶ /۱۱ درصد رسیده که در قله یک سال اخیر قرار دارد. سهم تعداد چک‌های برگشتی از کل چک‌های مبادله‌شده نیز به ۳ /۸ درصد رسیده که در ۱۰ ماه اخیر بیشترین رقم بوده است. مطابق گزارش بانک مرکزی، عامل اصلی برگشت چک‌ها در خردادماه، نبود موجودی حساب بوده است. مطابق این گزارش، میزان استفاده از چک نیز در یک سال اخیر رشد کرده است.
موضع وزیر نفت
اعتماد نوشت: اخیراً سعد البراک، وزیر نفت کویت، اعلام کرد که کشورش بدون انتظار کشیدن برای تعیین مرز دریایی با ایران بر سر میدان گازی الدُرّه (آرش)، حفاری و تولید در این میدان را آغاز می‌کند. جواد اوجی، وزیر نفت، در واکنش به این اظهارات عنوان کرده که درباره بهره‌برداری از میدان‌های مشترک نفت و گاز همیشه راه مذاکره و تفاهم با همسایگان را در پیش گرفته‌ایم؛ درباره میدان آرش نیز ایران خواهان بهره‌برداری یکپارچه و مشترک است. با این حال چنانچه تمایلی به تفاهم و همکاری وجود نداشته باشد، ایران تامین حقوق و منافع و بهره‌برداری و اکتشاف از منابع یادشده را در برنامه قرار می‌دهد و هرگونه تضییع حقوق خود را برنمی‌تابد.
افزایش ۸۷درصدی قیمت تن ماهی
شرق نوشت: بررسی آمارهای مرکز آمار ایران و قیمت بازار نشان می‌دهد در ماه‌های اخیر قیمت تن ماهی یک رشد عجیب‌وغریب داشته است، به‌طوری که قیمت هر یک قوطی تن ماهی ۱۸۰گرمی از ۴۰ هزار تومان در اسفند ۱۴۰۱ و ابتدای امسال، با رشد حدود ۸۷درصدی به ۷۵ هزار تومان رسیده است. مقایسه قیمت تن ماهی ۱۸۰گرمی با قیمت یک کیلوگرم ماهی قزل‌آلای زنده از ابتدای فروردین ۱۳۹۹ تا انتهای تیرماه امسال نشان می‌دهد در تیرماه قیمت یک تن ماهی ۱۸۰گرمی معادل ۵۲ درصد قیمت یک کیلوگرم ماهی قزل‌آلای زنده بوده است.
رکود بازار مسکن
هم‌میهن نوشت: اگرچه بانک مرکزی و مرکز آمار ایران، انتشار آمارهای مربوط به بخش مسکن را متوقف کرده‌اند اما رصد میدانی فعالان این حوزه ماندگاری رکود در سه فصل گذشته را هشدار می‌دهد. فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان، در گفت‌وگو با هم‌میهن گفت: «همان‌طور که اشاره کردید شوربختانه آمار در حوزه صنعت ساختمان از سال گذشته سرکوب شده و صحبت‌های ما شاید منبع درستی برای برنامه‌ریزان نباشد. اما آنچه به صورت میدانی در این بازار مشاهده می‌کنیم رکود در این حوزه را تایید می‌کند. به‌طور کلی شرایط ساخت‌وساز در سال گذشته تفاوت قابل اعتنایی با سال‌های قبل نداشته است.»