زنان پیشران نرخ رشد
نمره نزولی اقتصاددانان به عملکرد اقتصادی دولت
اقتصاددانان همیشه در ابتدای سال جدید، چشم‌انداز خود از شاخص‌های اقتصادی را عنوان و پیش‌بینی می‌کنند که شاخص‌های اصلی به چه سمتی خواهند رفت.
اقتصاددانان همیشه در ابتدای سال جدید، چشم‌انداز خود از شاخص‌های اقتصادی را عنوان و پیش‌بینی می‌کنند که شاخص‌های اصلی به چه سمتی خواهند رفت. دنیای اقتصاد از جمله رسانه‌هایی است که در یک نظرسنجی از 80 اقتصاددان و تحلیلگر اقتصادی خواسته نرخ رشد اقتصادی، تورم و قیمت ارز را در سال 97 پیش‌بینی کنند و همچنین از این خبرگان خواسته عملکرد دولتمردان اقتصادی کشور را با نمره یک تا ۱۰ مورد ارزیابی قرار دهند. در این نظرسنجی ۸۲ درصد از اقتصاددانان قیمت دلار در پایان سال ۹۷ را در محدوده پنج تا شش هزار تومان و نزدیک به ۵۰ درصد آنان تورم را در محدوده ۱۲ تا ۱۵ درصد پیش‌بینی کرده‌اند. در خصوص رشد اقتصادی نیز ۴۶ درصد اقتصاددانان معتقدند اقتصاد ایران در سال ۹۷، یک تا سه درصد رشد خواهد کرد. همچنین عملکرد تیم اقتصادی دولت در سال ۹۶ نیز نمره قابل‌قبولی از سوی اقتصاددانان و فعالان اقتصادی دریافت نکرد؛ به‌طوری‌که در بازه نمره یک تا ۱۰ میانگین نمرات چهار بود. نمره‌ای که از نگاه اقتصاددانان عملکرد نزولی سیاستگذاران اقتصادی کشور را در سه سال اخیر نشان می‌دهد.
طبق نظرات ارائه‌شده ۴۶ درصد اقتصاددانان رشد اقتصادی در سال ۹۷ را یک تا سه درصد پیش‌بینی کرده و ۴۳ درصد نیز دامنه سه تا پنج درصد را محتمل ارزیابی کردند. در پاسخ به سوال دوم نیز ۴۹ درصد کارشناسان، تورم را در دامنه ۱۲ تا ۱۵ درصد و به ترتیب ۲۷ و ۲۴ درصد از کارشناسان نیز تورم را در بازه ۱۰ تا ۱۲ درصد و بیش از ۱۵ درصد پیش‌بینی کرده‌اند. همچنین در پاسخ به سوال سوم نیز حدود ۴۵ درصد کارشناسان قیمت ارز را بیش از ۵۵۰۰ تومان و ۹۴ درصد بیش از پنج هزار تومان پیش‌بینی کرده‌اند. ارزیابی کارشناسان از نحوه انتخاب و عملکرد تیم اقتصادی دولت نیز در مجموع با میانگین چهار از ۱۰ نسبت به سال گذشته حدود دو واحد کاهش یافت. سال گذشته از بین ۶۶ اقتصاددان ۵۷ درصد نمره شش و بالاتر را به دولت داده بودند که میانگین نمرات در مورد کارنامه دولت ۲۵ /6 بود. مطابق نظرسنجی ابتدای سال ۹۵ نیز که عملکرد دولت در سال ۹۴ مورد بررسی قرار گرفته بود، ۵۴ درصد اقتصاددانان نمره بالاتر از شش را برای عملکرد دولت در سال ۹۴ در نظر گرفته بودند. در حالی که در نظرسنجی پیش‌رو ۵۸ درصد اقتصاددانان نمره پنج و پایین‌تر را برای عملکرد دولت در سال ۹۶ در نظر گرفته‌اند. در کل با بررسی سه نظرسنجی در سال‌های ۹۵، ۹۶ و ۹۷ می‌توان گفت رضایت از عملکرد دولت در میان کارشناسان و اقتصاددانان روند نزولی شدیدی را طی کرده است؛ به‌طوری که ارزیابی‌ها از عملکرد دولت در سال ۹۶ نمره قبولی نمی‌گیرد.
زنان تحصیل‌کرده، موتور رشد
نگرانی‌ها از کاهش رشد اقتصادی ایران در حالی است که صندوق بین‌المللی پول در تحلیلی از چشم‌انداز اقتصاد ایران، اعلام کرده که اگر ایران می‌خواهد به اهداف برنامه ششم توسعه دست پیدا کند، باید تجارت خود را بیشتر و گسترده‌تر کند و مشارکت زنان در بازار کار را افزایش دهد. به گزارش روزنامه همشهری این تازه‌ترین توصیه یک نهاد بین‌المللی به دولتمردان ایران است. بر اساس تحلیل این نهاد بین‌المللی، کمپ‌های آموزشی برای زدودن نگاه تبعیض‌آمیز به زنان، تقویت حقوق قانونی زنان و اختصاص یارانه نگهداری از کودکان به زنان با درآمد پایین ازجمله سیاست‌هایی است که می‌تواند مشارکت زنان در بازار کار را افزایش دهد و اگر شکاف دستمزدهای بین زنان و مردان به نصف کاهش یابد، این امکان وجود دارد که تولید ناخالص داخلی ایران تا ۲۶درصد افزایش یابد. این صندوق در عین حال تاکید کرد که ایران تلاش‌های انکارناپذیری را برای از میان برداشتن شکاف جنسیتی در امور بهداشتی و آموزشی برداشته و در یک دهه اخیر هیچ شکاف محسوسی در آموزش‌های اولیه و ثانویه (مدارس و دانشگاه‌ها) بین مردان و زنان وجود نداشته است و حتی در زمینه‌هایی چون علوم پایه و مهندسی، زنان در اکثریت هستند، با این حال میزان مشارکت زنان از بازار کار ایران تا پایان سال ۲۰۱۶ معادل 2 /16درصد بوده است که رقم پایینی محسوب می‌شود. این گزارش نشان می‌دهد کم بودن اشتغال‌زایی در ایران و به‌ویژه توسط بخش خصوصی، فرصت یافتن کار برای زنان را محدود کرده است، زنان و به‌ویژه زنان تحصیل‌کرده بیشتر در بخش‌های غیررسمی اقتصاد مشغول به‌کار هستند، این نهاد بین‌المللی پیشنهاد داده که کاستن از شکاف دستمزد غیرقابل توضیح بین مردان و زنان در ایران می‌تواند نرخ مشارکت زنان ایرانی در بازار کار را در بلندمدت دو برابر کند و منجر به افزایش درآمدهای مالیاتی ایران شود.
دیدار روحانی با همسایگان
از دیگر اخبار اقتصادی هفته گذشته، سفرهای اقتصادی حسن روحانی به دو کشور ترکمنستان و آذربایجان بود. دنیای اقتصاد نوشت روحانی هفتم فروردین در ترکمنستان با قربان قلی‌بردی محمد اف همتای ترکمنستانی خود دیدار کرد. دیداری که حاصل آن امضای ۱۲ سند همکاری و یادداشت تفاهم بود. دو کشور همچنین پس از دیدار روسای جمهور خود با صدور بیانیه‌ای مشترک تاکید کردند مصمم به گسترش روابط خود در همه زمینه‌ها هستند. برنامه مبادلات همکاری‌های فرهنگی، هنری، علمی و آموزشی، یادداشت تفاهم همکاری‌های بازرگانی، یادداشت تفاهم همکاری صنعتی، یادداشت تفاهم در خصوص تبادل الکترونیکی اطلاعات گمرکی، یادداشت تفاهم همکاری در رابطه با تشکیل شورای مشترک تجاری ایران-ترکمنستان، یادداشت تفاهم در زمینه صدور گواهی بین سازمان ملی استاندارد ایران و اداره دولتی استاندارد ترکمنستان، ازجمله اسناد همکاری مشترکی بود که در حضور روسای جمهور ایران و ترکمنستان از سوی مسوولان عالی‌رتبه دو کشور به امضا رسید.
سفر دیگر روحانی به آذربایجان بود. حاصل این سفر هم امضای هشت سند و یادداشت تفاهم همکاری مشترک بود. برنامه اجرایی یادداشت تفاهم همکاری در زمینه زنان و خانواده، یادداشت تفاهم همکاری در زمینه ورزش و جوانان، برنامه مبادلات فرهنگی میان ایران و آذربایجان، یادداشت تفاهم همکاری‌های بهداشتی و درمانی، یادداشت تفاهم همکاری در زمینه توسعه مشترک بلوک‌های اکتشاف نفتی در دریای خزر، از جمله اسنادی است که میان دو کشور به امضا رسید.
چرخش شرقی
همچنین روزنامه شرق در گزارشی از چرخش اقتصادی ایران از بلوک غرب به شرق خبر داد. این روزنامه نوشت اسفند سال گذشته بود که رایزن بازرگانی ایران در روسیه، خبر از تشکیل کمیسیون مشترک همکاری اقتصادی ایران و روسیه را در ۱۵ کارگروه داده بود؛ کمیسیونی با کارگروه‌های حمل‌ونقل، استاندارد، بانکی، گردشگری، ورزش‌وجوانان، سرمایه‌گذاری، اتمی، آموزش عالی، صنعتی، اتحادیه اقتصادی اوراسیا، گمرکی، بهداشت، فرهنگ، انرژی و معدن که به گفته فرهاد پرند تاکنون به امضای تفاهم‌نامه‌ای با وزارت صنعت، معدن و تجارت در حوزه زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منتج شده است و ۱۴ سند همکاری نیز آماده امضاست. به گزارش این رسانه حالا یک خبرگزاری روس به نقل از یوری یوشاکوف، دستیار رئیس‌جمهور روسیه، نوشته سرمایه‌گذاری روسیه در میادین نفت و گاز ایران احتمالاً به بیش از ۵۰ میلیارد دلار می‌رسد. خبری که در وهله نخست، بسیار شگفت‌انگیز است. ایران و روسیه سابقه همکاری بسیار اندک و کوچکی در حوزه انرژی داشتند و حالا خبر ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در این بخش منتشر می‌شود. پیشتر گزارش شده بود شرکت‌های گازپروم، روس‌نفت، لوک‌اویل، گازپروم نفت، تات‌نفت و زاروبژنفت تفاهم‌نامه‌ای را با شرکت ملی نفت ایران از سال ۲۰۱۶ به بعد امضا کرده‌اند. برخی از این شرکت‌ها، میدان‌هایی را اکتشاف کرده و پیشنهادهای توسعه آنها را به وزارت نفت ایران ارائه کرده‌اند. رویکرد همکاری ایران و روسیه پس از اعمال تحریم‌های آمریکا برای هر دو کشور، از سوی کارشناسان «چرخش از بلوک غرب به بلوک شرق» برای ایران بیان می‌شود؛ سخنی که پس از احتمال کاهش همکاری‌های ایران و اروپا پس از به‌خطرافتادن برجام و سنگینی فشارهای مستقیم و غیرمستقیم آمریکا بر ایران، رنگ و لعاب جدی‌تری گرفت و تلاش ایران برای تعدد تخم‌مرغ‌هایش در سبد همکاری‌های اقتصادی بیشتر شد. همچنین یوری یوشاکوف، دستیار رئیس‌جمهور روسیه، در اظهارنظر دیگری خبر داده مذاکرات برای ایجاد یک منطقه آزاد تجاری میان اتحادیه اقتصادی اوراسیا به رهبری روسیه و ایران نهایی شده است. به گزارش راشاتودی، یوری یوشاکوف گفت: «برنامه این است که توافق‌نامه در چند ماه آینده امضا شود.»
واردات آب برای احیای ارومیه
موضوع احیای دریاچه ارومیه که از ابتدای دولت روحانی مورد توجه بوده اکنون پرونده جدیدی را باز کرده است. به گزارش ایلنا بر اساس تصمیم‌های اتخاذشده از سوی دولت قرار شده است تا برنامه‌های انتقال آب از کشورهای خارجی مورد مطالعه قرار گیرد که برای این کار نیز مشاور خارجی تعیین شده است. واردات آب برای احیای دریاچه ارومیه نکته‌ای است که معاون اول رئیس‌جمهور هم بر آن تاکید کرده و گفته احیای دریاچه ارومیه حتماً انجام می‌گیرد و این موضوع نمی‌تواند از دستور دولت‌های ایران حذف یا کنار گذاشته شود، حتی در صورت لزوم میلیاردها دلار اعتبار خارجی برای انتقال آب از خارج کشور اختصاص می‌دهیم. به گزارش ایسنا اسحاق جهانگیری در بازدید از آخرین وضعیت دریاچه ارومیه گفت: «حیات بخش وسیعی از مردم کشورمان به دریاچه ارومیه وابسته است. ایران در هیچ شرایطی نمی‌تواند نسبت به دریاچه ارومیه بی‌تفاوت باشد و با اطمینان به مردم منطقه می‌گویم که کمترین دغدغه‌ای در این بخش نداشته باشید، البته مسیر کار دشوار و سخت بوده که مردم باید به دولت کمک کرده و در اجرای طرح‌ها همراه دولت باشند تا دریاچه ارومیه در حد قابل‌قبول احیا شود.»
درآمد 2 /1 میلیارد‌دلاری گردشگری
گزارش اقتصادی دیگر هم مربوط به سفرهای نوروزی بود. روزنامه همشهری در گزارشی به این سوال پاسخ داد که سفرهای نوروزی تا چه اندازه به اقتصاد کشور کمک کرده است؟ به گزارش این روزنامه 17 میلیون و 800 هزار سفر تا دوازدهم فروردین‌ماه جاری در کشور انجام شد و بر اساس آمارهای منتشرشده 63 میلیون اقامت نفر شب در کل کشور به ثبت رسیده است. علاوه بر این آمار، 100 میلیون بازدید از جاذبه‌های گردشگری کشور نیز ثبت شد. حالا این پرسش مطرح است که این آمارها تا چه اندازه بر معیشت و بهبود رفاه عمومی در کشور موثر بوده است؟
بر اساس استانداردها هر 16 گردشگر داخلی یک شغل ایجاد می‌کنند. با در نظر گرفتن این آمار اگر هر گردشگر تا 12 فروردین‌ماه 5 /2 شب در استان‌ها و شهرهای مختلف کشور اقامت کرده باشد می‌توان گفت تا روز 12 فروردین‌ماه جاری نزدیک به 25 میلیون ایرانی در داخل کشور به سفرهای نوروزی رفته‌اند و باید معادل یک‌میلیون و 562 هزار و 500 شغل موقت در نوروز ایجاد کرده باشند. همچنین اگر کمترین هزینه‌کرد این تعداد گردشگر را روزانه 100 هزار تومان در نظر بگیریم می‌توان گفت رقمی بیش از شش هزار میلیارد تومان معادل 2 /1 میلیارد دلار در کمترین حالت در تعطیلات نوروزی از سوی گردشگران به اقتصاد کشور تزریق شده و همه بخش‌های صنعت گردشگری، جوامع بومی و محلی و پشتیبانان سفر و مشاغل فعال در نوروز را بهره‌مند کرده است.
