مجلس خوبان

توسعه مفهومی چند ساحتی است که می‌توان آن را انگیزه اصلی شکل‌گیری بسیاری از ساختارها و نهادهای سیاسی و اجرایی دانست. نهادهای قانونگذاری و اجرایی در جهت بسط مفهوم توسعه از ساحت شکلی تا ساحت معنایی تعالی می‌یابند. از توسعه اقتصادی و زیرساختی تا توسعه انسانی و پایدار همه نوعی «بسط دادن توانمندی‌های انسان است». آیا ایران امروز از چنین نهادهایی برای بسط اندیشه توسعه در معنای دقیق و پایدار آن از جنبه‌های مختلف اقتصادی-‌سیاسی برخوردار است؟ زمینه شکل‌گیری اندیشه توسعه چیست؟ چه نوع مجالسی باید شکل بگیرند تا بتوانند ورای نقص‌های ساختاری، با تصویب قوانین کارآمد و آینده‌نگر، رفاه و سعادت اجتماعی را تضمین کنند؟ برای درک مفهوم توسعه نیازمند آگاهی از وظایف و اختیارات نهاد قانونگذار هستیم. اما آیا در طول شکل‌گیری مجلس شورای اسلامی چنین تفکری بر آن حاکم بوده است؟ چرا قانونگذاری در ایران متمایل به پوپولیسم است؟ آیا نهاد قانونگذار به عنوان منشأ اصلی برنامه‌ریزی و مدیریت ساختاری جامعه در گرفتاری فعلی جامعه ایرانی نقش دارد؟ در این پرونده به نقش و کارکرد نهادهای قانونگذار و شیوه و شکل فعالیت آن پرداخته‌ایم چرا که به نظر می‌رسد در کنار دولت‌هایی که مهر پوپولیسم بر پیشانی دارند، مجالسی حضور دارند که آنها را تایید کرده‌اند. علاوه بر تصویب قوانینی نه‌چندان آینده‌نگرانه، می‌توان رد تفکرات محلی و منطقه‌ای را بر ترجیحات ملی و بین‌المللی دید. اینجاست که میان توسعه و قانونگذاری می‌توان ارتباط مستقیمی پیدا کرد. برای گسست این پیوند نامبارک راهکار چیست؟ آیا ساخت سیاسی برای میل به توسعه نیازمند تغییراتی در ساختار قانونگذاری است؟ آیا شکل‌گیری مجلس دوم می‌تواند نقصان اندیشه ملی را در آن دسته از نمایندگان نزدیک‌بین -‌که منافع کوتاه‌مدت حوزه‌ای را بر منافع بلندمدت ملی ترجیح می‌دهند- پوشش دهد؟ در این صورت نقش نهادهایی مثل شورای نگهبان که وظیفه‌اش تطبیق مصوبات با شرع اسلامی است، چه می‌شود؟ وظیفه مجمع تشخیص مصلحت در آینده چیست؟ اگر روند شتابناک قانونگذاری کمی، با تفکرات محلی و ناحیه‌ای ادامه یابد آیا کشور با چالش‌های بنیادین و ساختاری مواجه نخواهد شد؟ برای پاسخ به این ابهامات پرونده‌های ویژه این شماره را بخوانید.