فرض شود همه بد هستند
نقش سیاستگذاری در کنش عوامل اقتصادی چیست؟
عوامل اقتصادی در فضایی که سیاستگذاران برای آنها به وجود میآورند عمل میکنند. عمل آنها نیز فقط یک چیز را در پس خود دارد: «اینکه در چارچوب شرایط موجود، انجام چه کاری برایشان منفعت اقتصادی بیشتری را به همراه دارد.» اگر سیاستگذار رانت توزیع کند، عوامل اقتصادی رانتجو میشوند.
عوامل اقتصادی در فضایی که سیاستگذاران برای آنها به وجود میآورند عمل میکنند. عمل آنها نیز فقط یک چیز را در پس خود دارد: «اینکه در چارچوب شرایط موجود، انجام چه کاری برایشان منفعت اقتصادی بیشتری را به همراه دارد.» اگر سیاستگذار رانت توزیع کند، عوامل اقتصادی رانتجو میشوند. اگر سیاستگذار بستر تولید و ایجاد کسبوکارهای نوپا را به وجود آورد، عوامل اقتصادی به سمت تولید گام خواهند برداشت. اگر سیاستگذار فضایی را ایجاد کند که در آن سفتهبازی سودساز است، عوامل اقتصادی دلال خواهند شد. اگر سیاستگذار در برابر تخلفات جریمههای بازدارنده نگذارد و احتمال کشف جرم را نیز از طریق ایجاد شفافیت بالا نبرد، عوامل اقتصادی انگیزه خلاف به دست خواهند آورد. در مورد مدیران و مسوولان دولتی نیز دقیقاً همین مساله صدق میکند. خیلی وقتها گفته میشود اگر مدیران خوبی انتخاب کنیم همه کارها درست میشود. خیلیها طرفدار این نظر هستند و به همین دلیل همواره دل به تکنوکراتها میبندند. تجربههای متعدد اما نشان میدهد تکنوکراسی منهای دانش اقتصادی هم به خرابی میانجامد. تکنوکراتها عموماً علاقه دارند مسائل را مهندسی کنند. آنها بدون اینکه مساله انگیزه را در کنشهای انسانی در نظر بگیرند بیشتر وقتها گمان میکنند به صرف انتخاب یک مدیر تکنوکرات، کارها به درستی پیش خواهد رفت. استفاده از تکنوکراتها فقط زمانی جواب میدهد که سیاستگذار اقتصادی فضایی را به وجود آورد که منفعت شخصی آن تکنوکراتها در جهت منفعت اجتماع باشد. اگر تکنوکراتها انگیزه این را داشته باشند که خلاف کنند این کار را خواهند کرد. سیاستگذار اقتصادی باید انگیزهها را به گونهای شکل دهد که حتی خلافکاران نیز انگیزه خلاف را از دست بدهند و قانونشکنان این انگیزه را پیدا کنند که از قانون پیروی کنند. سیاستگذار باید اینگونه فرض کند که «همه بد هستند». حتی اگر افراد درستکار زیادی نیز وجود داشته باشند باز هم سیاستگذار باید اینگونه فرض کند که همه بد هستند. تنها در این صورت است که میتوانیم انتظار داشته باشیم تکنوکراسی جواب بدهد.