عقب‌نشینی دریا

تب خشکیدن «ارومیه» به جان «خزر» هم افتاده. هنوز طرح انتقال آب از خزر به فلات مرکزی ایران اجرایی نشده، این دریاچه 371 هزار کیلومتری عقب‌نشینی خود را از سواحل ایران آغاز کرده است. بنا بر ادعای مقامات محلی، تراز آب در دریاچه خزر نسبت به چهار سال گذشته حدود 40 سانتیمتر افت کرده است.
پیش از این نیز، مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر که وابسته به وزارت نیرو است، در گزارشی اعلام کرد میانگین تراز آب دریای خزر در سال آبی 13۹۴-۱۳۹۳ برابر منفی ۲۶ /۸۹ متر است که نسبت به سال آبی قبل ۲۲ سانتیمتر و نسبت به دو سال قبل ۳۰ سانتیمتر کاهش نشان می‌دهد. خزر نیز به همان بلایی دچار شده که سال‌هاست، حیات سایر تالاب‌ها و دریاچه‌ها را به مخاطره انداخته است؛ اکنون عواملی همچون خشکسالی سال‌های قبل در حوضه آبریز خزر، کاهش بارش و همچنین افت سطح آب رودخانه‌های منتهی به دریای خزر به عنوان مهم‌ترین علل کاهش تراز آب دریا در سال‌های گذشته بوده است. چنان که گفته می‌شود، دبی رودخانه ولگا که حدود ۸۰ درصد آب دریای خزر را تامین می‌کند به دلیل خشکسالی سال‌های اخیر، خشکی حوزه آبخیز خزر را سبب شده و به پسرفت آب این دریاچه دامن زده است؛ چنان که گفته می‌شود، پسروی آب دریا در سواحل شرقی از جمله ساحل گمیشان و بندر ترکمن کاملاً محسوس است. خبرگزاری ایرنا نیز تصاویری از افت سطح آب در این مناطق منتشر کرده است. البته دریای خزر، علاوه بر آثار خشکسالی با معضل آلودگی بیش از حد نیز مواجه است؛ آلودگی به دلیل تجمع هیدروکربن‌های حاصل از آلودگی‌های نفتی همسایگان شمالی و ورود فاضلاب‌های شهری و صنعتی به بستر دریا. حالا افزون بر این مسائل زیست‌محیطی بغرنج، چند سالی است افت سطح آب نیز شدت گرفته است.
با وجود این، بر اساس گزارشی که خبرگزاری مهر منتشر کرده است، مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر به استناد گزارش کمیته هماهنگی آب و هواشناسی کشورهای حاشیه دریای خزر پیش‌بینی کرده است تغییرات تراز آب دریا از دو سال دیگر یعنی از سال ۲۰۱۷ میلادی از حالت منفی به مثبت تغییر خواهد کرد. در عین حال گفته می‌شود این تغییرات هر ۳۰ سال یک‌بار در حوزه خزر رخ می‌دهد.