گفت‌وگو با حسن کریمی‌سنجری درباره آینده روابط ایران خودرو و پژو
شروط تداوم دوستی
در سطح قیمت برابر، محصولات پژو به دلیل برخورداری از پلت‌فورم‌های جدیدتر با استقبال خوبی از سوی بازار مواجه خواهند شد. البته این موضوع بستگی به نحوه معرفی، تولید، فروش و حتی خدمات پس از فروش طرف ایرانی و شرکت پژو هم دارد.
زمستان امسال، ایران‌خودرو و پژو زندگی مشترک دوباره‌شان را آغاز خواهند کرد و این در حالی است که محصولات جدید این خودروساز فرانسوی در ایران، همه از قیمتی بالای 50 میلیون تومان برخوردارند. مشتریان ایرانی انتظار داشتند با بازگشت پژو، تحولی بزرگ و ملموس در صنعت و بازار خودرو کشور ایجاد شود، با این حال مدل و قیمت خودروهای جدید به شکلی است که به نظر می‌رسد طبقه ضعیف و متوسط بازار خودرو کشور، چندان از تحولات احتمالی منتفع نخواهند شد. در این مورد، به سراغ حسن کریمی‌سنجری، کارشناس خودرو کشور رفتیم تا با زوایای پیدا و پنهان حضور دوباره پژو در ایران، بیشتر آشنا شویم. آن‌طور که این کارشناس می‌گوید، اگر شرکت پژو به ماندگاری خود در بازار ایران به عنوان بازاری بزرگ و قابل توجه، علاقه‌مند است، باید تلاش کند خودروهایی را در ایران به تولید برساند که پوشش‌دهنده همه سلایق بازار ایران باشد. به گفته او، در سطح قیمت برابر، محصولات پژو به دلیل برخورداری از پلت‌فورم‌های جدیدتر با استقبال بیشتری در مقایسه با سایر محصولات، روبه‌رو خواهند شد، با این حال این موضوع بستگی به نحوه معرفی، تولید، فروش و حتی خدمات پس از فروش طرف
ایرانی و شرکت پژو هم دارد.
گفته می‌شود ایران‌خودرو و پژو از زمستان امسال رسماً همکاری مشترک خود را آغاز خواهند کرد و قرار است چند محصول جدید این شرکت فرانسوی راهی بازار ایران شود. آیا مشخص شده که اولین محصول جدید پژو دقیقاً چه زمانی به کشور می‌آید؟
بر اساس آنچه مدیر منطقه‌ای شرکت پژو اعلام کرده سال 2017 اولین محصول پژو راهی بازار ایران خواهد شد. مسوولان شرکت ایران‌خودرو نیز اواخر سال 1395 را برای رونمایی از اولین خودرو مشترک اعلام کردند.
قیمت‌هایی که برای خودروهای جدید پژو در نظر گرفته شده، به نوعی مشتریان را ناامید کرده است، زیرا آنها انتظار داشتند محصولات جدید با قیمتی زیر 50 میلیون تومان عرضه شوند، اما همه آنها بالای 50 میلیون قیمت دارند. می‌خواهم بدانم اصلاً این خودروها با چه معیاری و چگونه قیمت‌گذاری شده‌اند؟
بر اساس اطلاع‌رسانی‌های رسانه‌ای اولین محصولی که قرار است از طریق شرکت مشترک به بازار ایران وارد شود پژو 2008 است، یک کراس‌اور جمع‌وجور که با قیمتی حدود 18 هزار دلار معادل حدود 56 میلیون تومان با ارز مبادله‌ای در بازارهای جهانی عرضه می‌شود. با توجه به کیفیت برند پژو این رنج قیمت قابل قبول است اما قیمت بازار ایران این محصول حدود 77 تا 90 میلیون عنوان شده که به نظر من حتی با قیمت بیش از این به بازار ایران عرضه خواهد شد.
با قیمت بیشتر؟ چرا؟
دلایل متعددی وجود دارد که فزونی قیمت عرضه‌شده این محصولات در بازار داخل نسبت به قیمت جهانی را باعث می‌شود. اخذ تعرفه، عوارض گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده قطعات منفصله وارداتی و حتی محصول نهایی، بهره‌وری پایین تولید در شرکت‌های خودروساز داخلی و نهایتاً سهم‌خواهی شرکت مشترک هر کدام می‌توانند دلیل این فزونی قیمت باشند. اما به نظرم قیمت تمام‌شده این محصول با همه خرج و برج‌هایی که دارد نباید بیش از قیمت جهانی به بازار ایران عرضه شود، زیرا در آن صورت مزیت ایجاد شرکت مشترک و تولید در داخل از بین خواهد رفت. به هر حال هر چه یک محصول با سطح شکست بیشتری وارد می‌شود بایستی با قیمت تمام‌شده کمتری هم به بازار عرضه شود، در غیر این صورت چه مزیتی در تولید یک خودرو نسبت به واردات آن وجود خواهد داشت. به نظرم موضوع فزونی قیمت از دو منظر قابل بررسی است؛ یکی از نظر دولت و هزینه‌هایی که قوانین حوزه کسب و کار به تولید خودرو در ایران وارد می‌آورد و دیگری هزینه‌های ناشی از مدیریت ضعیف شرکت‌های خودروساز. هر دو اینها به توسعه بازار این محصولات و نیز ارتقای سطح رضایتمندی مشتریان لطمه وارد
می‌آورد. بنابراین اگر حفظ اشتغال پایدار که امروزه دولت برای ایجاد هر واحد آن باید هزینه‌ای معادل دو میلیارد ریال متحمل شود و نتیجتاً اگر توسعه در خودروسازی ایران که بیشترین اشتغال پایدار در کشور را ایجاد کرده، مهم است، باید همه توان دولت و این صنعت صرف این شود که قیمت بازار داخل این محصولات برابر با سطح قیمت جهانی باشد. در این صورت است که مزیت واردات خودرو کمرنگ شده و انگیزه حضور فعالانه همه خودروسازان جهانی برای حضور در بازار ایران از طریق تولید و نه صرفاً از طریق واردات، افزایش خواهد یافت. تصور کنید همه خودروهایی که سالانه از طریق واردات به بازار ایران می‌آیند، از طریق خطوط تولید همین شرکت‌های مستقر در ایران به بازار عرضه شوند، آن وقت کمترین لطفش برای اقتصاد کشور، ایجاد اشتغال پایدار است. معتقدم دولت بهتر است از نان و پنیر امروز بگذرد تا به نان و گردوی فردا برسد.
به نظر می‌رسد محصولات جدید پژو در ایران تیراژ بالایی نخواهند داشت، همین‌طور است؟
اگر بر اساس هرم تقاضا به این موضوع نگاه کنیم قطعاً حدس شما صحیح است.
در لایه‌های این هرم هرچه به سطوح بالاتر قیمتی می‌رویم با ریزش بیشتر تقاضا و در نتیجه تیراژ پایین تولید مواجه خواهیم شد.
تیراژ پایین خودروها از انگیزه خودروسازان و قطعه‌سازان برای داخلی‌سازی می‌کاهد و این در حالی است که وزارت صنعت، معدن و تجارت تاکید زیادی روی این موضوع دارد. به نظر شما تیراژ محدود پژو را می‌توان به نوعی شکست پروژه داخلی‌سازی وزارت صنعت دانست؟
برای اظهارنظر در این زمینه خیلی زود است. بهترین استراتژی این بود که سبد قیمتی محصولات برای تولید از طریق شرکت مشترک، درست تنظیم می‌شد. شاید ایران‌خودرو به دلایلی نخواسته برای محصولات فعلی خود که بیشتر در این سطح قیمتی قرار دارند، رقیب ایجاد کند ولی به هر حال باید بپذیریم که عمر خیلی از این محصولات به پایان رسیده و مشتری امروز از سر ناچاری به خرید این خودروهای پر‌عیب دست می‌زند. به نظرم اگر خودروهایی در سطح قیمت زیر 50 میلیون (که تراکم بسیار بالایی در این بازه قیمتی وجود دارد) به بازار عرضه کنیم و سودآور هم باشند چه اشکالی دارد تا جایگزین محصولات داخلی فعلی ایران‌خودرو شوند. شاید این موضوع سرعت توسعه به ویژه در زنجیره تامین را افزایش دهد. از طرفی، این موضوع (جایگزینی محصولات قدیمی با خودروهای جدید) دغدغه ساخت داخل را هم حل می‌کند.
با همه اینها فکر می‌کنید خودروهای جدید پژو بتوانند دوران موفقی را در بازار ایران تجربه کنند؟
به هر حال شرکت پژو اولین شرکتی به حساب می‌آید که در شرایطی که تکلیف برجام مشخص نشده بود مذاکرات خود را با ایران‌خودرو آغاز کرد. این شروع به نوعی جبران‌کننده خروج ناگهانی این شرکت از بازار ایران بود اما به‌زعم بنده مهم‌ترین عامل را باید در شخصیت جاه‌طلب مدیرعامل این گروه فرانسوی یعنی آقای تاوارس جست‌وجو کرد. از طرفی با توجه به بزرگی بازار ایران، به نظرم پژو به شرطی که به دنبال حضور پایدار و مستمر در ایران باشد می‌تواند سهم خوبی از این بازار کسب کند. شرکت پژو برای حضوری پایدار باید ابتدا به جلب رضایت مشتریان خود در ایران توجه کند. مشتریان ایرانی از پژو خودروهایی با‌کیفیت و البته دارای قیمتی مناسب و هم‌سطح همه دنیا انتظار دارند. اگر پژو به این درخواست مشتریان ایرانی خود توجه کند، دوران موفقی را در بازگشت مجدد خود به ایران تجربه خواهد کرد.
با توجه به اینکه برجام فرصت حضور سایر خودروسازان دنیا را در ایران فراهم کرده، رقبای محصولات جدید پژو در کشور کدام خودروها خواهند بود؟
می‌خواهم به این سوال جنابعالی از منظر دیگری پاسخ دهم. اگر شرکت پژو به ماندگاری خود در بازار ایران به عنوان بازاری بزرگ و قابل توجه، علاقه‌مند است، باید تلاش کند خودروهایی را در ایران به تولید برساند که پوشش‌دهنده همه سلایق بازار ایران باشد. در واقع پژو باید طوری رفتار کند که خودروهای جدیدش در بازار ایران، به لحاظ کیفی و قیمتی نیز اگر بهتر از بازارهای جهانی نیست، بدتر هم نباشد. در چنین شرایطی اصلاً موضوع رقیب مطرح نخواهد بود. در غیر این صورت همه وارداتی‌ها از جمله رنویی‌ها و حتی چینی‌ها می‌توانند رقیب این شرکت باشند.
آیا می‌توان گفت محصولات جدید پژو، برای محصولات فعلی ایران‌خودرو مانند هایما و حتی تندر90 اتومات تبدیل به رقیب خواهند شد؟
در سطح قیمت برابر، محصولات پژو به دلیل برخورداری از پلت‌فورم‌های جدیدتر با استقبال بیشتری از سوی بازار مواجه خواهند شد. ولی این موضوع بستگی به نحوه معرفی، تولید، فروش و حتی خدمات پس از فروش طرف ایرانی و شرکت پژو هم دارد. به هر حال ایران‌خودرو در گذشته ثابت کرده فروشنده خوبی نیست. فروش کانتری در ایران‌خودرو دارای ضعف‌های زیرساختی و سخت‌افزاری است. به اعتقاد من واحد فروش ایران‌خودرو باید پوست‌اندازی کند. حتی بهتر است فروش این خودروساز بزرگ کشور، برون‌سپاری شده و به بخش خصوصی واگذار شود.
رقابت پژو با سایر خودروهای بازار به چه شکل پیش خواهد رفت؟ آیا می‌توان این خودروساز فرانسوی را در برابر شرکت‌های چینی برنده دانست؟
در شرایط قیمتی برابر، قطعاً محصولات پژو برتری محرز دارند ولی این موضوع بستگی به نوع تفکر استراتژیک و نحوه رفتار با بازار شرکت پژو و طرف ایرانی آن یعنی ایران‌خودرو نیز دارد. برای رسیدن به شرایط مناسب، یعنی تناسب‌سازی قیمت با مطلوبیت کسب‌شده توسط مشتری ایرانی، پژو باید نگاه بلندی به بازار ایران داشته باشد. فراموش نکنید قیمت‌هایی که ایران‌خودرو برای محصولات پژو اعلام کرده، وضعیت پایداری این شرکت فرانسوی را در ایران با ابهاماتی مواجه می‌کند. به عبارت بهتر، قیمت‌گذاری محصولات پژو در ایران باید برای این شرکت مهم باشد. به نظر می‌رسد همه امر قیمت‌گذاری به طرف ایرانی سپرده شده و بنابراین ایران‌خودرو در سایه دیوار تعرفه و چارچوب‌های مدیریت دولتی ممکن است توجهی به ماندگاری پژو در ایران نداشته باشد. در این شرایط، این شرکت پژو است که باید حواسش را جمع کند تا بازار خوب خود را در ایران از دست ندهد.
به نظر شما کدام یک از خودروهایی که پژو قرار است به ایران بیاورد، به اصطلاح ارزش هزینه کردن و خریدن را دارند؟
پیشتر از کلید‌واژه‌ای استفاده کردم که با عرض معذرت برای پاسخ به سوالات جنابعالی مجبورم مدام به آن کلید‌واژه رجوع کنم. همه محصولات پژو ارزش هزینه کردن دارند، به شرطی که با همان قیمت جهانی خود در ایران عرضه شوند. اگر قرار است شرکت پژو و طرف ایرانی‌اش یعنی ایران‌خودرو از فضای نامساعد کسب و کار داخل ایران بهره‌برداری کنند و قیمت‌هایی را برای محصولات پژو در ایران در نظر بگیرند که بالاتر از قیمت جهانی است، مطمئن باشید آنها دیر یا زود مغبون بازار خواهند شد.
در این شرایط آیا دخالت دولت را به صلاح می‌دانید؟
طبعاً دولت نباید اجازه دهد این اتفاق بیفتد. در واقع نباید شرایطی فراهم شود که محصولات پژو به اجبار، بیش از قیمت جهانی در ایران عرضه شوند. در غیر این صورت (عرضه خودروها با قیمتی بیش از دنیا)، همین اتفاقی که سال‌هاست در خودروسازی ایران افتاده، ادامه خواهد یافت. نتیجه این ماجرا این است که مزیت سرمایه‌گذاری برای تولید خودرو در داخل کشور از بین خواهد رفت. هیوندایی و کیا و تویوتا سال‌هاست بهترین بهره را از بازار ایران می‌برند بدون کوچک‌ترین هزینه و سرمایه‌گذاری؛ این شرکت‌ها حتی در بازارهایی مانند هند و چین، گاهی اوقات باید هزینه فراخوان بدهند، اما در ایران حتی زحمت این کار را هم نمی‌کشند. بازهم تکرار می‌کنم اگر اشتغال پایدار برای نظام مهم است، اگر توسعه صنعت خودرو برای دولت اهمیت دارد، پس باید مراقبت کنند که قیمت تمام‌شده خودروهایی که در شرکت‌های مشترک در ایران تولید می‌شوند، از قیمت جهانی آنها بالاتر نرود.
مسوولان پژو و ایران‌خودرو می‌گویند خودروهای جدید از سطح کیفی بالایی برخوردارند؛ چه تضمینی وجود دارد که اولاً کیفیت وعده داده‌شده و متناسب با قیمت، به مشتریان ارائه شود و ثانیاً این سطح کیفی حفظ شود؟
شرکت پژو دارای سیستم تولیدی است که استانداردهای کیفی خاص خود را دارد. اصولاً همین مراقبت‌های کیفی است که باعث می‌شود شرکتی نظیر پژو به عنوان یکی از 10 خودروساز بزرگ دنیا به حساب بیاید. شرکت‌های بزرگ معمولاً اجازه نمی‌دهند که تولید در سایت‌های مختلف، خارج از استانداردهای کیفیتی مورد انتظارشان صورت پذیرد بنابراین اگر شرکت پژو برای تولیدات خود در ایران ارزشی معادل سایر بازارها قائل باشد، قطعاً نسبت به رعایت این استانداردها سختگیرانه برخورد خواهد کرد. در این صورت می‌توان امیدوار بود که کیفیت مورد انتظار محصولات پژو در ایران، هم‌سطح کیفیت محصولات تولیدی در سایت‌های اصلی این شرکت باشد. تناسب‌سازی این کیفیت با قیمت که مورد سوال شماست نیز همان چیزی است که قبلاً به آن اشاره کردم، یعنی مشتری ایرانی باید در قبال پرداختی که می‌کند مطلوبیتی کسب کند که رضایت‌بخش باشد. یعنی مطلوبیت مشتری تنها در گرو کسب کیفیت
نیست بلکه مربوط می‌شود به میزان مطلوبیت کسب‌شده در قبال هزینه پرداخت‌شده. این بدان معناست که مشتری دارای منطق و قدرت محاسبه بالایی است و انتظار ندارد که در قبال هزینه‌کرد 20 میلیون، مطلوبیت و سطح کیفیتی را کسب کند که معادل 100 میلیون است. همه اینها به شرطی به دست می‌آید که قیمت‌ها در ایران مطابق قیمت‌های جهانی باشد. خریدار خودرو در ایران حق دارد میزان مطلوبیت به دست آمده در مقایسه با هزینه‌کرد خود را با مشتریان سایر نقاط دنیا نظیر چین و کره مقایسه کند.
آیا پژو اصلاً نظارتی بر تولید محصولات جدیدش در ایران خواهد داشت، یا پروسه تولید را تمام و کمال به ایران‌خودرو واگذار خواهد کرد؟
پژو می‌داند بازار ایران برای او از چه جایگاه و ارزشی برخوردار است، بنابراین قطعاً برای از دست ندادن این بازار پراهمیت به کیفیت محصولات تولیدی خود در ایران توجه دارد. ولی نقش طرف ایرانی هم بسیار مهم است.
با همه اینها، به نظر شما با ورود پژوهای جدید، چه تغییراتی در بازار خودرو کشور ایجاد خواهد شد؟ آیا می‌توان افق روشنی از آینده بازار خودرو با حضور این خودروساز فرانسوی، ارائه داد؟
بازار 30 میلیارد‌دلاری ایران، ارزش قابل توجهی در استراتژی توسعه بازار شرکت‌های بزرگ خودروسازی دنیا دارد. قبلاً یک جا توضیح داده‌ام که پیش‌بینی می‌شود رشد تقاضای خودرو در دنیا در سال‌های پس از 2020 با روند نزولی مواجه شود لذا شرکت‌های بزرگ از 10 سال پیش با تدوین استراتژی‌های جدید به فکر توسعه بازار خود در مناطق نوظهور جغرافیایی هستند. ایران برخوردار از یکی از همین بازارهای بزرگ جهانی در فروش خودرو است. پژو با محصولاتی به بازار ایران ورود می‌کند که از پلت‌فورم‌های نسبتاً جدیدی برخوردار است. به دلیل محدودیت‌هایی که بازار ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کند، ظرفیت ابداع پلت‌فورم‌های جدید برای همه لایه‌های هرم تقاضا در ایران وجود ندارد، بنابراین پلت‌فورم‌های وارده پژو برای این بازار، جدید به حساب می‌آیند. به هر حال برای پژو از یک طرف و برای سیستم اقتصادی ایران از طرف دیگر بسیار مهم است که این مشارکت در بهترین حالت رخ
بدهد. فراموش نکنیم این اتفاق اولین تعامل ایران در تجارت جهانی خودرو پس از یک دوره رکود صنعتی است. بنابراین بسیار مهم است که شرایط مناسبی برای این اتفاق از طرف سه راس تاثیر‌گذار در این مشارکت یعنی دولت، شرکت پژو و ایران‌خودرو مهیا شود. هر سه باید تلاش کنند تا ورود خودروسازی ایران به زنجیره جهانی ارزش خودرو به شکل صحیحی انجام گیرد. اولین گام این است که نباید قیمت و کیفیت محصولات ارائه‌شده از قیمت و کیفیت جهانی پیش و پس باشد. دومین نکته تلاش در جهت تحقق صادرات بخشی از تولیدات سایت ایران محصولات پژو است. این خیلی مهم‌تر از شرط ساخت داخل کردن قطعات است. صادرات محصولات پژو اتصال خودروسازی ایران به زنجیره جهانی ارزش خودرو را تسریع می‌کند و خود محرکی است برای اینکه انگیزه عمق دادن به ساخت داخل قطعات بیشتر شود. برای اینکه این اهداف سریع‌تر محقق شود لازم است شرایط خوبی برای حضور پژو در ایران به لحاظ قوانین حوزه تجارت فراهم بیاوریم. حتی اگر لازم باشد، دولت باید از منافع مقطعی خود عدول کند تا محصولات پژو با قیمتی معادل قیمت جهانی در ایران عرضه شود. در این صورت عرصه برای وارداتی‌ها تنگ شده و انگیزه برای مشارکت آنها به
شکل ایجاد سایت تولید در ایران افزایش می‌یابد. همه اینها باعث می‌شود حضور پژو در ایران با تحولی قابل توجه همراه باشد. این یعنی یک مشارکت سودمند برای خودروسازی ایران که می‌تواند روشنگر مسیر توسعه این صنعت نیز باشد.
دیدگاه تان را بنویسید