داروسازی

در سال 1908 شرکت اشتون والف کارخانه‌ای را در تقاطع خیابان‌های اول و بینی (Binney) در شهر کمبریج ایالت ماساچوست راه‌اندازی کرد.

این کارخانه با آنچه در آن روزگار فناوری بالا خوانده می‌شد ابزارهای اندازه‌گیری، سرسوزن، سوت، ساعت و دیگر وسایلی را می‌ساخت که احتمال انفجار آب‌گرمکن‌ها را به حداقل می‌رساندند و جان انسان‌ها را نجات می‌دادند. درست یکصدسال پس از آن و در 2010 یک فناوری دیگر منجی جان انسان‌ها یعنی مدرنا (Moderna) به آن کارخانه متروک اشتون انتقال یافت.

سال گذشته نام فناوری زیستی (bio tech) با نبرد علیه کووید‌19 مترادف شد. واکسن خلاقانه MRNA شرکت مدرنا به همراه واکسن مشابهی که پی فایزر، غول داروسازی آمریکا، با همکاری بیون‌تک، بنگاه نوپای آلمانی، ساخته بودند جان میلیون‌ها انسان را نجات داد. موفقیت مدرنا توجهات را به صنعت فناوری زیستی آمریکا جلب کرد و کمبریج در کانون این توجهات قرار گرفت. این شهر که میزبان دانشگاه هاروارد و موسسه فناوری ماساچوست است نزدیک‌ترین ارتباط تجاری فناوری زیستی با سیلیکون‌ولی را برقرار می‌کند.

این صنعت در حال شکوفایی است. از سال 2010 تاکنون شاخص بنگاه‌های فناوری در بورس نزدک از نظر ارزش پنج برابر شده است. تعداد شرکت‌های این شاخص نیز دو برابر شده و به 269 رسیده است. بین ‌سال‌های 2011 تا 2020، بنگاه‌های نوپای فناوری زیستی آمریکا توانستند جذب سرمایه در عرضه اولیه سهام خود را از 4 به 65 میلیارد دلار برسانند. همین امسال، تاکنون سرمایه‌گذاران خطرپذیر بیش از 20 میلیارد دلار به بنگاه‌های داروسازی و فناوری زیستی سرازیر کردند البته این رقم هنوز تا رکورد 27 میلیارددلاری سال گذشته فاصله دارد.

کمبریج از جرثقیل‌ها و ساختمان‌های جدید پر شده است. این ساختمان‌ها از بیرون کسل‌کننده‌اند اما در درون آنها هیجان علمی به وفور دیده می‌شود.

در شهر همسایه یعنی بوستون، آزمایشگاه‌های جدید در منطقه سی‌پورت راه‌اندازی می‌شوند. طبق گزارش‌ها، بهای فضای آزمایشگاهی به 160 دلار در هر فوت‌مربع می‌رسد که احتمالاً گران‌ترین نرخ ملک تجاری در آمریکا باشد.

ژان فرانسوا فورملا از بنگاه سرمایه خطرپذیر اطلس‌ونچر (Atlas Venture) می‌گوید که 10 یا 15 سال قبل این روند و سرعت رشد صنعت فناوری زیستی قابل تصور نبود. کسب‌وکارها همه‌جا و به سرعت پا می‌گیرند. بنگاه سرمایه‌گذاری خطرپذیر فلگ‌شیپ (Flag ship) که کارآفرینان را به سمت ایده‌های آینده‌دار و جذاب برای سرمایه‌گذاری هدایت می‌کند از سال 2013 به 26 شرکت کمک کرده است. نوبار آفیان موسس این بنگاه و رئیس هیات مدیره مدرنا امیدوار است از الان به بعد سالانه 10 شرکت راه‌اندازی کند.

چند عامل را می‌توان برای این رونق برشمرد. تیم هاینز رئیس هیات مدیره ابینگ‌ورث (Abing worth) یک صندوق مدیریت دارایی مستقر در لندن است که بر علوم زیستی تمرکز دارد. او می‌گوید مفهوم «سرمایه‌گذاری انسان‌دوستانه» بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود جذب کرده است. در این مفهوم درآمد از طریق سرمایه‌گذاری بر محصولاتی به‌دست می‌آید که برای جامعه سودمند هستند. دلایل دیگری نیز وجود دارند. طبق برآوردهای آقای هاینز، 64 درصد از داروهایی که در مرحله آخر تولید هستند توسط شرکت‌های جوان فناوری زیستی و با یک فناوری جدید غیر از آنچه شرکت‌های بزرگ مانند فایزر به‌کار می‌برند ساخته می‌شوند. بسیاری از این‌ فناوری‌ها خود محصول پیشرفت‌های اخیر در درمان‌های سلولی و ژنی هستند که تعیین می‌کنند چگونه از آنها استفاده شود و چه بیمارانی احتمالاً از آنها منتفع خواهند شد. هم‌اکنون پول‌های جدید به سمت بنگاه‌هایی جریان می‌یابد که در پی درمان سرطان، بیماران سیستم ایمنی یا مغز و حتی بیماری‌های عفونی هستند. همه آنها آرزو دارند مدرنای بعدی باشند. سرمایه بازاری مدرنا از پنج میلیارد دلار در زمان عرضه عمومی آن در 2018 به 156 میلیارد دلار در زمان حال رسیده است. بسیاری از بنگا‌ه‌ها امیدوارند با تقلید از مدرنا، از مرحله کشف درمان به مرحله تولید برسند.

شکوه ساختمان مرکزی مدرنا و شلوغی خیابان بینی دشواری‌های مسیر را پنهان می‌کند. به سختی می‌توان افرادی را پیدا کرد که هم دکترای علوم زیستی داشته و هم از استعداد مدیریتی برخوردار باشند. علوم زیستی را نمی‌توان در جلسات زوم توسعه داد. بسیاری از ایده‌های زیرکانه هیچ‌گاه به مرحله عمل نمی‌رسند و آنهایی که به عنوان درمان مطرح می‌شوند اغلب آنقدر پرهزینه هستند که صدای دموکرات‌ها و جمهوریخواهان را در کنگره درمی‌آورند و آنها خواستار کنترل قیمت‌ها می‌شوند.

بنگاه‌های نوپا یک دشواری و خطر مشترک دارند: چگونه می‌توان پول درآورد؟ در سال 2020 از هر شش بنگاه شاخص فناوری زیستی نزدک فقط یک بنگاه موفق به این کار شد. پنج‌ششم دیگر در مجموع 33 میلیارد دلار ضرر کردند. بنگاه ورتکس (Vertex) از زمان تاسیس در 1989 تا 2017 ضرر می‌داد. مدرنا پس از یک دهه برای اولین‌بار سودآور شد و ارزش سهام آن بالا رفت. با این حال بنگاه‌های مقلد و جاه‌طلب امیدوارند که سرمایه‌گذاران فناوری زیستی در تعداد انبوه حاضر باشند.

منبع : اکونومیست