مسیر کوتاه برای فولادساز شدن گل‌گهر
ناصرتقی‌زاده از افزایش بهره‌وری در این مجموعه طی سه سال اخیر می‌گوید
شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر از جمله شرکت‌های بزرگ معدنی به شمار می‌رود که این روزها شاهد رشد و توسعه روزافزون در تولید و پیشرفت پروژه‌های آن هستیم. این مجموعه در 55 کیلومتری جنوب غربی شهرستان سیرجان با فاصله 250 کیلومتر از مرکز استان واقع شده است.
شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر از جمله شرکت‌های بزرگ معدنی به شمار می‌رود که این روزها شاهد رشد و توسعه روزافزون در تولید و پیشرفت پروژه‌های آن هستیم. این مجموعه در 55 کیلومتری جنوب غربی شهرستان سیرجان با فاصله 250 کیلومتر از مرکز استان واقع شده است. وجود ذخایر بزرگ سنگ‌آهن و چشم‌انداز طرح‌های توسعه، این شرکت را به عنوان یک قطب مهم اقتصادی در منطقه مطرح کرده که امکانات بالقوه بسیاری برای رشد و تاثیر‌گذاری بر زندگی اقتصادی و اجتماعی مردم سیرجان و کرمان دارد. توسعه شراکت‌های تجاری با هدف تکمیل فرآیند فولادسازی از مرحله معدن تا تولید محصولات فولادی باعث شکل‌‌گیری شرکت‌های بسیاری شده است که از این بین شرکت‌های خدماتی و حمل‌ونقل سهم قابل توجهی داشته‌اند. در مجموعه گل‌گهر با توجه به سیاست‌های مدیریت ارشد، تلاش شده نیروی انسانی مورد نیاز تا حد امکان از افراد بومی گزینش شود. مهندس ناصر تقی‌زاده که از سال 93 به مجموعه گل‌گهر پیوست، 12 سال پیش نیز به عنوان مدیرعامل به این شرکت خدمت کرده است. زمانی که وارد دفتر وی می‌شوید، همان میز و صندلی‌هایی که سال‌ها پیش برای آنجا انتخاب شده را مشاهده می‌کنید. گفت‌و‌گو با این خبره حوزه معدن و فعال اقتصادی را آغاز می‌کنیم. ابتدا از فعالیت‌های معدنکاری و سختی مشاغل آن می‌گوید. به این ترتیب مراحل کار را از اکتشاف، استخراج و فرآوری به‌طور کامل توضیح داده و معتقد است که محصول نهایی باید در داخل کشور به تولید برسد و در نهایت محصول فولادی با ارزش افزوده بالاتر صادر شود. او درباره فولادسازی در گل‌گهر بر این باور است که بالاترین تکنولوژی‌ها برای ساخت محصولات فولادی به کار بسته شده و در این مسیر از سیستم‌های شارژ برای ذخیره انرژی تا سقف 30 درصد تمهیداتی مد نظر قرار گرفته است. ناصر تقی‌زاده تاکید بسیاری بر افزایش بهره‌وری و بالابردن سرعت تولید و رساندن محصولات به دست مشتریان دارد و اعلام می‌کند که طی سه سال اخیر تمام کارخانه‌های مجتمع بالای ظرفیت اسمی خود به فعالیت پرداخته‌اند. در ادامه گفت‌وگویی مفصل با این مدیر پر‌تلاش بخش معدن و صنایع معدنی به انجام رسیده که به آن می‌پردازیم.
* * *
با توجه به اینکه گل‌گهر توانسته در سال گذشته طرح‌های توسعه گندله را به بهره‌برداری برساند، به‌گونه‌ای که نیاز داخل را از این طریق تامین کند، آیا امسال تولید این محصول به مرز هشت میلیون تن می‌رسد و صادرات آن را در پیش خواهد داشت؟
در حال حاضر امکان صادرات گندله وجود ندارد به این دلیل که باید ابتدا نیاز بازار داخل تامین شود. با وجود اینکه امسال از تولید هشت میلیون عبور می‌کنیم اما ترجیح ما تامین کامل نیاز داخلی است. بازار داخل کشور نزدیک به 17 میلیون تن گندله نیاز دارد.
امسال صادرات کنسانتره سنگ‌آهن به چه میزان می‌رسد و با چه شاخصی قیمت سنگ‌آهن را در معاملات اختیار می‌کنید؟
صادرات کنسانتره از سوی گل‌گهر بسیار کم است به این دلیل که همان‌طور که گفته شد، استراتژی اصلی گل‌گهر تامین کمبودهای داخلی و توسعه زنجیره ارزش فولاد است. ما از سودهای مقطعی عبور می‌کنیم و به ارزش افزوده و بهای گران‌تر در محصولات می‌اندیشیم. به همین منظور طرح‌های توسعه‌ای فولاد را در اولویت کاری و در اسرع وقت پیش خواهیم برد.
در خصوص قیمت با توجه به اینکه نرخ جهانی متغیر است، نمی‌توان ملاک خاصی را تعیین کرد اما عموماً بر پایه قیمت‌های پلاتس (Pllatts) فروش را انجام می‌دهیم.
از آنجا که گل‌گهر به مرحله‌ای دست یافته است که در خاورمیانه یک شرکت معتبر به شمار می‌رود، برنامه شما برای جهانی‌شدن چیست؟
گل‌گهر در حال حاضر جزو یکی از شرکت‌های بزرگی است که شرکت‌های خارجی حاضر به سرمایه‌گذاری در آن هستند و همان‌طور که از سوی ایمیدرو نیز منتشر شد، یک شرکت اتریشی اقدام به سرمایه‌گذاری در معدن گل‌گهر کرده است. از این‌رو ما نیز در برنامه توسعه‌ای گل‌گهر بحث حفظ برند گل‌گهر در بازار و جهانی شدن آن را در دستور کار قرار داده‌ایم اما بیشترین تاکیدمان در بحث فولاد و محصولات فولادی این شرکت است، از این‌رو در این زمینه نیز اقداماتی را انجام داده‌ایم که کمتر مورد توجه سایر فعالان صنعت فولاد قرار گرفته است.
برای فاینانس پروژه تولید ورق چه اقداماتی انجام شده است؟
عملیات اجرایی ساخت کارخانه سه میلیون تنی ورق فولاد در گل‌گهر امسال آغاز می‌شود. فاینانس به مبلغ 789 میلیون یورو است که از سوی یک کنسرسیوم اروپایی قطعی شده است. کنسرسیوم یادشده متشکل از زیمنس، میتسوبیشی و فست آلپین برای عملیات ساخت کارخانه سه میلیون تنی ورق در سیرجان است. این طرح توسط شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر که یکی از زیر‌مجموعه‌های گل‌گهر است طی سال جاری اجرایی می‌شود. هدف از اجرای این طرح تولید سه میلیون تن ورق صفر تا هشت میلیمتر و 20 میلیمتر است.
در برنامه توسعه‌ای گل‌گهر، بحث پهنه‌های اکتشافی چگونه مدیریت خواهد شد. اکتشاف در این پهنه‌ها از چه زمانی آغاز خواهد شد؟
در حال حاضر در پهنه اکتشافی بم مشغول فعالیت هستیم و امیدواریم به فلزات مهم دست پیدا کنیم. از آنجا که ذخایر ما محدود هستند بنابراین اکتشاف در پهنه‌ها از دیگر اولویت‌های مدنظر در گل‌گهر است. این در حالی است که طبق توافقی که با ایمیدرو به انجام رسیده است، بر آن شدیم تا هفته آینده در کویر مرکزی پهنه مناسبی را بگیریم اما باید گفت جملگی اقدامات نیازمند بودجه لازم است و در حال حاضر نیز به دنبال منابع مالی برای تامین پروژه‌های اکتشافی هستیم.
ذخایر با حجم تولیدی که گل‌گهر در پیش گرفته است، کافی نیست بنابراین بیشتر از هر زمان دیگر آن را نیازمند مواد اولیه می‌کند. فعالیت معدنی کاری درازمدت است از این‌رو نباید دست از اکتشاف برداشت و امیدواریم با همکاری دولت پهنه‌های لازم را اکتشاف و به ذخایر مطلوب دست پیدا کنیم.
آیا برنامه سرمایه‌گذاری در معادن خارج از کشور را دارید؟ سرمایه‌گذاری گل‌گهر در معدن مس قزاقستان به کجا رسید و در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
معدن مس قزاقستان، معدن بزرگی نیست. این سرمایه‌گذاری مربوط به چندین سال قبل بوده است، البته با پیشرفتی که حاصل شده اکنون کج‌دار و مریز پیش می‌رویم. در حال حاضر گاز و برق، جاده و عملیات خاک‌برداری معدن یادشده به انجام رسیده و به دنبال آن هستیم که از بانک‌های همان کشور قزاقستان برای تامین منابع مالی برای خرید ماشین‌آلات وام بگیریم. تاکید ما این است که از سازندگان داخل ایران برای ساخت کارخانه مزبور البته با حفظ کیفیت استفاده کنیم. در خصوص سرمایه‌گذاری در معادن خارج از کشور نیز باید گفت به دلیل حجم بالای تولید در گل‌گهر با کمبود مواد اولیه مواجه خواهیم بود، از این‌رو اگر امکان‌پذیر باشد به سرمایه‌گذاری در معادن خارج از کشور تمایل داریم. ببینید طرح‌های جدید فولادی اکثراً در حاشیه خلیج‌فارس جانمایی شده‌اند، استقرار این فولادسازها در نزدیک دریا، این امکان را فراهم می‌کند که محصولات تولیدشده از طریق حمل با کشتی‌های بزرگ صادر شوند و هم دسترسی مناسب به مواد اولیه در آینده وجود دارد. اکنون نیز حمل از داخل کشور تا بندرعباس با حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای میسر است و اگر راه‌آهن گل‌گهر نیز توسعه داده شود، کمک شایانی به تکمیل زنجیره ارزش در صنعت فولاد خواهد کرد به‌طوری که شاهد صرفه‌جویی به میزان 50 درصد در خصوص هزینه‌های حمل خواهیم بود.
با این اوصاف چه تمهیداتی را در زمینه صادرات محصولات خود در حال حاضر و محصولات فولادی گل‌گهر در آینده اندیشیده‌اید؟
در صنعت یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها بحث حمل‌ونقل است. چرا که محصولی که تولید می‌شود یا باید در داخل به دست مشتری برسد یا اینکه به خارج از کشور صادر شود. از این‌رو داشتن بستر حمل‌ونقل قوی برای شرکت‌های در حال توسعه بسیار مهم و ضروری تلقی می‌شود.
طی 9 ماه منتهی به پایان آذر‌ماه 95، سودی که شرکت گل‌گهر شناسایی کرد، معادل سود شناسایی شده در کل سال 94 بود، علت این رشد چیست؟
دلیل اصلی آن افزایش بهره‌وری است. گل‌گهر در تمام کارخانه‌های خود در حال حاضر بالای 15 درصد ظرفیت اسمی در حال تولید است و این امر کما‌کان ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر کنترل قیمت‌ها، عملیات اجرایی و افزایش بهره‌وری جملگی سبب رشد درآمد گل‌گهر شد. البته سود سه ماه آخر سال 95 نیز ناشی از حجم صادرات بود که اعلام شده است. اما همچنان قیمت فروش محصولات با قیمت‌های سال 94 فاصله دارد که این فاصله را در تیراژ فروش همپوشانی کرده‌ایم.
با توجه به اینکه در زمینه صادرات اغلب زمینه‌ها و زیرساخت‌های لازم را به‌ویژه در خصوص حمل بار فراهم کرده‌اید، آیا به فکر ساخت اسکله در یکی از بنادر نیز هستید؟
به دنبال آن هستیم که به‌طور جدی یک اسکله اختصاصی که از نظر فنی دارای مشخصات بارگیری محصولات معدنی باشد، ایجاد کنیم. حتی حاضریم با سایر شرکت‌های فولادی و معدنی دست به دست یکدیگر دهیم تا این امر هرچه سریع‌تر ممکن شود. از این راه صادرات محصولات فولادی باصرفه اقتصادی بیشتری همراه خواهد بود. اما پیش از آن تکمیل ناوگان واگن و لوکوموتیو را در دستور کار خود قرار داده‌ایم. به این علت که تمام معادن بزرگ در دنیا در زمینه حمل‌ونقل و سرعت انتقال محصول، خود را تقویت می‌کنند.
در‌خواست شما به عنوان مدیرعامل شرکت از سهامداران عمده گل‌گهر چیست و همچنین درباره مدیران استانی و همراهی آنها در زمینه اشتغال‌زایی گل‌گهر در منطقه چه نظری دارید؟
در‌خواست ما از سهامداران عمده بیشتر در حفظ منابع شرکت و کمترین میزان تقسیم سود است. گل‌گهر در میان پروژه‌های بزرگ خود نیازمند حمایت مالی است و در این عرصه تقاضا دارم در زمینه تقسیم سود با احتیاط بیشتری عمل کنند. به‌طور حتم حمایت مدیران استانی در خصوص اجرا و پیشرفت پروژه‌ها جای تقدیر و تشکر دارد. استاندار کرمان به همراه معاونان ایشان و در شهر سیرجان فرماندار و امام جمعه شهر و نماینده محترم مجلس کمال همکاری را با شرکت گل‌گهر داشته‌اند. البته گل‌گهر نیز در ایفای مسوولیت‌های اجتماعی و تعهد شرکت به مردم استان همیشه پررنگ عمل کرده است.
طی سال‌های مدیریت شما گل‌گهر در زمینه تولید، بهره‌وری، حمل و صادرات با رشد چشمگیر همراه بوده است، این تغییرات در چه سطحی قرار دارد و آیا این روند ادامه خواهد داشت؟
تمام محصولات جملگی با افزایش کیفیت در تولید همراه بوده‌اند به‌طوری که تولید مجموعه‌ای از محصولات نظیر کنسانتره، گندله، سولفورزدایی و پلت فید از سال 93 تا 95 با رشد 50درصدی همراه است و خطوط 5 و 6 در مجتمع با رشد 88درصدی در سال 95 نسبت به سال 94 مواجه بود. این در حالی است که تناژ تولید محصولات در گل‌گهر از سال 85 تا سال 95 از رقم پنج میلیون و 500 هزار به 20 میلیون و 202 هزار تن افزایش یافته است. در زمینه استخراج از معدن ما در سال 95 نسبت به سال 94 با 37 درصد رشد فعالیت داشته‌ایم. این درحالی است که استخراج 94 نسبت به 93 با دو درصد رشد همراه بود. در مقایسه آمار حمل محصولات نیز می‌توان به رشد 64درصدی در سال 95 نسبت به سال 93 اشاره کرد که 49 درصد از آن مربوط به سال 95 نسبت به 94 است. در مجموع فروش داخلی و صادراتی ما در سال 95 نسبت به سال 94 با 41 درصد افزایش به رقم 12 میلیون و 959 هزار و 715 تن می‌رسد.
پیش‌بینی شما از وضعیت قیمت سنگ‌آهن در سال جاری میلادی چیست؟ برنامه تولید و بهره‌برداری از معدن گل‌گهر در چه قالبی جای دارد؟
شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر سیرجان با داشتن معادن غنی از سنگ‌آهن یکی از مطرح‌ترین قطب‌های فعال معدنی، صنعتی در خاورمیانه است که دارای قابلیت‌های بسیاری برای تبدیل شدن به یک شرکت بزرگ و رقابتی در سطح ایران و حتی جهان است. شرکت گل‌گهر در سال گذشته با عبور از مرز 20 میلیون تن تولید محصول (کنسانتره و گندله) به رکورد قابل توجهی در این حوزه دست یافت. تولید در شرکت گل‌گهر در سال 95 در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 25 درصد افزایش در هر دو محصول را نشان می‌دهد.
در بخش صادرات نیز این شرکت در سال جاری عملکرد موفقی داشته است به‌طوری که در سال 95 شاهد افزایش 24درصدی صادرات بودیم. فروش داخلی انواع محصول تولیدی در این شرکت در سال گذشته به رقم 9 میلیون تن رسید که نسبت به دوره مشابه سال قبل 48 درصد افزایش داشت. در خصوص بازار سنگ‌آهن باید گفت تا چند سال پیش به دلیل بالابودن قیمت سنگ‌آهن در بازارهای جهانی، بیشتر برنامه‌ها برای صادرات سنگ‌آهن به خارج بود اما از حدود دو سال پیش با نوسانات شدید قیمت سنگ‌آهن و روند نزولی آن برنامه‌ها به سمت جلوگیری از خام‌فروشی تغییر کرد هر چند از چند ماه قبل قیمت سنگ‌آهن به صورت تدریجی روند صعودی به خود گرفته است. البته باید گفت با توجه به توسعه طرح‌های فولادی در کشور و ضرورت تامین مواد اولیه آن از داخل، حرکت در جهت توازن در زنجیره فولاد ایجاد شده و از خام‌فروشی جلوگیری شده است. ایران دارای ذخایر مطلوب سنگ‌آهن است و فولادسازان کشور از مزیت قیمت برخوردار هستند که یک فرصت ویژه برای آنها محسوب می‌شود. پیش‌بینی‌ها بر این است که در سال 2017 میلادی به دلیل افزایش تقاضای چین، قیمت سنگ‌آهن در بازارهای جهانی روند افزایشی خواهد داشت.
سایر پروژه‌ها و طرح‌های مجموعه گل‌گهر در چه وضعیتی قرار دارند؟ بهره‌برداری و پیشرفت طرح‌ها در چه مرحله‌ای قرار دارند؟
شرکت گل‌گهر در سال 95 دستاوردهای مهمی در سطح ملی، استانی و محلی داشت به‌طوری که این شرکت طرح‌های بزرگی را در سال جاری اجرا کرده یا در دست اجرا دارد. از جمله می‌توان به طرح مگامدول اول کارخانه تولید آهن اسفنجی (گوهر) شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر و واحدهای گازی نیروگاه سیکل ترکیبی گهران شرکت گهر انرژی به ظرفیت ۳۳۲ مگاوات اشاره کرد که در آستانه افتتاح رسمی قرار دارند. اجرای پروژه گندله‌سازی دو شرکت نیز از جمله پروژه‌هایی است که می‌تواند ایران را از واردات گندله بی‌نیاز و گندله مورد نیاز فولادسازان داخلی را تامین کند.
کارخانه 500 هزار تنی نورد شرکت جهان فولاد در بردسیر نیز از جمله طرح‌هایی است که در سال 95 افتتاح شد و به بهره‌برداری رسید. با بهره‌برداری از طرح‌های گل‌گهر علاوه بر ایجاد تحول و شکوفایی اقتصادی در سطح ملی و منطقه‌ای، برای صدها نفر از جوانان منطقه فرصت‌های شغلی مستقیم و غیرمستقیم ایجاد شده است.
همچنین انعقاد قرارداد طرح فولادسازی و نورد گرم به روش اسلب نازک شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر و انعقاد قرارداد طرح احداث کارخانه احیای مستقیم شماره 2 شرکت جهان فولاد سیرجان از طرح‌های در دست اجرای شرکت است. برای طرح‌های گل‌گهر که به‌طور عمده در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر استفاده از امکانات و توانمندی‌های داخل کشور و همچنین نامگذاری امسال «اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال» اجرا شده است، میلیاردها ریال هزینه شده و برای جوانان استان اشتغال ایجاد کرده است.
با اجرای پروژه‌های شرکت گل‌گهر در آینده نزدیک مجموعه تولیدات سالانه این شرکت افزایش قابل توجهی خواهد یافت. همچنین با اجرای پروژه‌های گل‌گهر از خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور جلوگیری شده است. شرکت گل‌گهر همچنین در سال 95 با رتبه‌بندی سازمان مدیریت صنعتی، در جمع 100 شرکت برتر ایران در جایگاه 59 قرار گرفت که دستاوردی برای شرکت محسوب می‌شود.
