جوانگرایی در دولت یازدهم
ابراهیم یزدی درگذشت
اکنون چند روزی است که هم دولت جدید مستقر شده و هم وزرا به وزارتخانه‌های خود رفته‌اند. این آرامش را هم در فضای سیاسی کشور می‌توان دید و هم در سخنان پساانتخاباتی روحانی.
فضای سیاسی از تب‌و‌تاب چندماهه افتاده. تب‌وتابی که از اردیبهشت‌ماه و پیش از انتخابات آغاز شد و با اوج گرفتن در ایام انتخابات و رایزنی و تعیین وزرا و سهم‌خواهی از کابینه فروکش کرد. اکنون چند روزی است که هم دولت جدید مستقر شده و هم وزرا به وزارتخانه‌های خود رفته‌اند. این آرامش را هم در فضای سیاسی کشور می‌توان دید و هم در سخنان پساانتخاباتی روحانی.
حسن روحانی سه‌شنبه هفته گذشته به تلویزیون رفت تا در اولین گفت‌وگوی تلویزیونی پس از انتخابات حاضر شود. گفت‌وگویی که در آن روحانی از فضای آرام و دوستانه پس از انتخابات تقدیر کرد و گفت: من فضای سیاسی یک ماه گذشته را بیشتر می‌پسندم؛ چراکه انتقادات سازنده و نرم‌تر بود و رفتار خشونت‌آمیز کمتر دیده می‌شد. او می‌گوید در این فضای مشفقانه بهتر می‌توان به فکر آینده بود. به گزارش شهروند فضایی که روحانی از آینده ترسیم می‌کند فضایی است با مدیران جوان و اقتصادی که در آن دولت از نیروهای نظامی کمک می‌گیرد و مجلس با دولت همدل است. او گفت: بسیار خوشحالم جامعه ما امروز نسبت به جوانان و بانوان حساسیت بیشتری دارد و کاملاً حق با افکار عمومی است. نیرو، انرژی و ظرفیت عظیمی در جامعه وجود دارد. به همه وزرا دستور دادم هر وزیری حداقل دو جوان را به عنوان معاون، مشاور یا دستیار بگمارد و حتماً از یکی از خانم‌ها در این سمت‌ها استفاده کنند. او به رابطه با نیروی نظامی در بخش اقتصاد هم اشاره کرد و گفت: در دولت یازدهم جلساتی با فرماندهان ارتش و سپاه داشتیم. در این دولت هم جلسه خوبی با فرماندهان سپاه داشتیم که مفصل و طولانی بود و آنها نظراتشان را گفتند و من هم نظراتم را گفتم. ما حتی در اقتصاد هم می‌توانیم از نیروهای نظامی کمک بگیریم و قانون اساسی می‌گوید در زمان صلح باید امکانات نظامی در کنار دولت قرار بگیرد.
♦♦♦
بهشت و جهنم به اختیار مردم
روحانی در بخشی از سخنان خود به موضوعات دینی هم اشاره کرد و گفت: در دوران رقابت‌های انتخاباتی اخیر به معلمان ما تهمت زدند که در مدارس ترویج بی‌دینی می‌کنند، این تهمتی است که من نسبت به آن اعتراض کردم. البته معتقدیم انتخاب راه بهشت و جهنم به خود مردم سپرده شده است. ما هیچ‌کس را نمی‌توانیم مجبور کنیم دین‌دار باشد. باید دین را تبلیغ کنیم و مبلغ، مبشر و نذیر باشیم. نه اینکه به کسی بگوییم نماز نخوانی شلاق می‌خوری. او گفت: اخلاق و فرهنگ توسط خود مردم ساخته می‌شوند. مثلاً در جامعه می‌بینیم که وقتی حادثه تلخی در گوشه‌ای از کشور رخ می‌دهد مثل اتفاقی که برای یک دختر افتاد، افکار عمومی و فضای مجازی چه می‌کنند یا وقتی در شهری اسیدپاشی رخ می‌دهد تمام مردم فریاد می‌زنند و می‌گویند چرا؟ این همان نهی از منکر است. مردم ما خودشان در صحنه هستند. ما گروه و طبقه خاصی نداریم که به عنوان آمرین معروف اتیکت بزنند. تک‌تک مردم آمر به معروف و ناهی از منکر هستند. او به مساله انرژی هسته‌ای هم اشاره کرد و گفت: ما آغازگر نقض برجام نخواهیم بود و در برابر نقض‌کنندگان آن نیز خواهیم ایستاد. او اشاره‌ای هم به روابط با عربستان داشت و گفت: اگر حجاج سالم بازگردند باب گفت‌وگو درباره مشکلات با عربستان باز خواهد شد.
♦♦♦
مدیران، جوان می‌شوند
حسن روحانی وعده جوان‌سازی کابینه را داده بود و حجتی در اولین گفت‌وگوی تلویزیونی خود بر آن تاکید کرد. اما این سخن از یک وعده فراتر رفته و شورای عالی اداری با الحاق چند تبصره به دستورالعمل اجرایی نحوه انتخاب و انتصاب مدیران حرفه‌ای، ضمن تسهیل تصدی زنان و جوانان به سطوح مدیریتی، به‌کارگیری نیروهای جدید با 25 سال سابقه یا 55 سال را در سطح مدیریت پایه ممنوع کرد. ایران در این خصوص نوشت: فرآیند جذب کارکنان و به‌خصوص مدیران دولتی در حال تغییر است. در حالی که در قوانین موجود خلأهای بسیاری وجود داشت، در دولت یازدهم در جهت اصلاح این مشکلات اقدام شد. در قوانین قبلی ورود برای زنان و جوانان به پست‌های مدیریتی دشوار بود، اما اکنون این مسیر هموارتر شده است به طوری که قرار است تا پایان برنامه ششم سهم 10درصدی فعلی زنان از پست‌های مدیریتی به 30 درصد افزایش یابد. برای بهره‌گیری از ظرفیت زنان و جوانان توانمند کشور برای تصدی پست‌های مدیریتی دستگاه‌های اجرایی مکلفند در انتخاب و انتصاب مدیران حرفه‌ای به نحوی برنامه‌ریزی کنند که تا پایان برنامه ششم توسعه متوسط سابقه خدمت مدیران نسبت به وضع موجود، هشت سال کاهش یابد. به منظور بهره‌گیری از ظرفیت زنان و جوانان توانمند کشور برای تصدی پست‌های مدیریتی، میزان تجربه مورد نیاز برای تصدی هر یک از سطوح مدیریت حرفه‌ای (از تجربه خدمت دولتی) در مورد زنان و کارمندان کمتر از 15 سال سابقه در مواردی که سایر شرایط احراز شده باشد، به دوسوم مدت زمان پیش‌بینی‌شده در جدول تصویب‌نامه توسط شورای راهبری توسعه مدیریت دستگاه تقلیل می‌یابد. در جدول یادشده حداقل تجربه خدمت دولتی برای مدیریت عملیاتی سه سال، مدیریت پایه چهار سال، مدیریت میانی شش سال و مدیریت ارشد 10 سال قید شده است.
♦♦♦
ژن خوب، معیار انتخاب مدیران
اما در حالی که مساله جوانگرایی در تعیین مدیران مطرح شده، اخباری از انتصاب فرزند برخی از مدیران پیشین در رسانه‌ها عنوان می‌شود. مساله‌ای که در فضای مجازی با هشتگ ژن خوب بازپخش می‌شود و واکنش‌های بسیاری را در پی داشته است. ایرنا در این خصوص به توئیت الهه کولایی، استاد دانشگاه و فعال سیاسی اصلاح‌طلب در حساب کاربری توئیتر اشاره کرد و نوشت: «منظور از جوانگرایی مدیریت کشور؛ مدیر شدن فرزندان و وابستگان مدیران مادام‌العمر کنونی نیست.» پروانه سلحشوری، نماینده و عضو فراکسیون امید در مجلس شورای اسلامی هم در این رابطه اظهار داشت: «از اینکه فرزندان چند نفر از همکارانم پست گرفتند، ناراحت شدم و به یاد بچه‌های دانشگاه شریف افتادم که به خاطر بیکاری مجبور به مهاجرت می‌شوند.» شکی وجود ندارد اگر بنا باشد شعار جوانگرایی با حضور آقازاده‌ها محقق شود، این اتفاق سبب بی‌اعتمادی سیاسی در میان اقشار مختلف جامعه خواهد شد و این ضربه‌ای است که به‌سادگی نمی‌توان آن را جبران کرد. صادق زیباکلام هم در گفت‌وگو با جماران گفت: پست گرفتن دارندگان ژن‌های خوب عواقب بدی برای کشور در پی خواهد داشت. تا وقتی که ما این معضل را رفع نکنیم روند به همین شکل فعلی پیش خواهد رفت که فرزندان و نوه‌ها و ندیده و... مسوولان آرام‌آرام به‌صرف داشتن ژن خوب در سمت‌های اجرایی قرار می‌گیرند، سیستم فاسد می‌شود و عواقب بدی برای کشور در پی خواهد داشت. چه کسی می‌گوید ما نیروی خوب، کارآمد، مدیر و مدبر نداریم؟ مشکل جای دیگری است. مشکل ما به بخش سیاسی و گزینشی برمی‌گردد. مشکل اینجاست که ما یکسری ضوابط تنگ و محدود گزینشی داریم که هرکسی از این چارچوب عبور نکند نمی‌تواند وارد بدنه مدیریتی کشور شود و گویا فقط نزدیکان و وابستگان مسوولان چنین شرایطی دارند.
♦♦♦
ابراهیم یزدی درگذشت
خبر سیاسی مهم دیگر هفته گذشته درگذشت ابراهیم یزدی بود. دبیرکل نهضت آزادی ایران و وزیر خارجه دولت موقت که در سن ۸۶سالگی در شهر ازمیر ترکیه درگذشت. خبر درگذشت ابراهیم یزدی در صفحه اکثر رسانه‌های ایران بازتاب گسترده‌ای داشت. رسانه‌ها او را مرد صبور و معتدل سیاست خواندند و از سال‌ها مبارزه سیاسی و گوشه‌نشینی‌اش گفتند و به نقشش در سال‌های نخست انقلاب پرداختند. اعتماد در این خصوص نوشت: ابراهیم یزدی مردی بود که دست‌کم در تحولات سال‌های ۵۶ تا ۵۹ ایران نقشی کم‌نظیر و به غایت پراهمیت داشت. مردی که در زندگی‌اش هم اوج سیاست‌ورزی را تجربه کرد و هم حاشیه‌نشینی و عزلت‌گزینی. از انقلابی حاضر در نوفل لوشاتو تا وزیر امور خارجه در دولت موقت و از امین رهبر فقید انقلاب تا سیاستمداری خانه‌نشین اما اصلاح‌طلب، او همه را تجربه کرد. اما کمتر کسی است که میان یزدی سال ۵۷ و یزدی ۹۶ تفاوتی در مرام و مسلک سیاسی قائل شود. او همانی ماند که بود. سیاستمداری مسلمان، معتقد به انقلاب و البته زیرک و باهوش.
♦♦♦
از گوشه‌نشینی تا فوت یزدی
اعتماد در این گزارش از چند سالی نوشت که یزدی در تحولات نقش داشت تا سال 59 و اشغال سفارت آمریکا از سوی دانشجویان که پرونده دولت موقت بسته شد اما یزدی هنوز به دلیل آنکه مورد وثوق امام بود در اردیبهشت ۵۹ به حکم امام سرپرست موسسه کیهان شد و از همان زمان اندک‌اندک یزدی به حاشیه رفت. سال‌های خانه‌نشینی یزدی از همان وقت آغاز شد و یزدی بدل به فعالی سیاسی شد که هرازگاهی بازداشت می‌شد، به زندان می‌رفت و باز‌می‌گشت. دوم خرداد ۷۶ و فضای نسبتاً بازی که ایجاد شد فرصت مجدد به او داد. اما قهر مردم تهران با صندوق‌های رای در سال ۸۱ باعث شد تا هیچ‌یک از کاندیداهای تایید صلاحیت‌شده نهضت آزادی نتوانند راهی شورای شهر شوند. تندباد حوادث سال ۸۸ یزدی را در چند نوبت به اوین و دادگاه انقلاب فرستاد تا در نهایت محکوم به هشت سال حبس شود. با این حال او به دلیل شرایط جسمانی‌اش تحمل کیفر نداشت و با چند نوبت بازداشت کارنامه سیاسی پرفرازونشیبش به برگ‌های آخر رسید. او در هر دو انتخابات ۹۲ و ۹۶ حامی روحانی بود و هرگز به انتخابات پشت نکرد تا همچنان امیدوار به اصلاح از طریق صندوق‌های رای باشد. مقامات و چهره‌های سیاسی بسیاری درگذشت ابراهیم یزدی را تسلیت گفتند. از جمله حسن روحانی که در متن پیام تسلیت خود نوشت: درگذشت مرحوم دکتر ابراهیم یزدی، موجب تاثر و تالم خاطر شد. در سال‌های سیاه استعمار خارجی و استبداد ستم‌شاهی که تشکیل حکومت دینی و احیای کرامت انسانی آرزویی دست‌نیافتنی می‌نمود، دکتر یزدی جزو پیشگامان مبارزه در محافل دانشگاهی به شمار می‌آمد. وی در ایام هجرت امام راحل به فرانسه در کنار آن حضرت بود و بعد از پیروزی انقلاب نیز در دستگاه اجرایی و مجلس شورای اسلامی انجام وظیفه نمود.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه هم در پیامی درگذشت دکتر ابراهیم یزدی، وزیر اسبق امور خارجه و مبارز برجسته دوران ستم‌شاهی را به خانواده و کلیه بازماندگان آن فقید سعید تسلیت گفت و از درگاه خداوند سبحان برای آن مرحوم رضوان و رحمت واسعه مسالت کرد. سیدکمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی هم نوشت: ان‌شاءالله خداوند ایشان را رحمت کند. مرحوم ابراهیم یزدی از جهت سیاسی فردی کارشناس و پیگیر بود و به مسائل سیاست خارجی اشراف داشت و نقش خود را در جناح فکری مجموعه یاران مرحوم مهندس بازرگان چه قبل و چه بعد از انقلاب ایفا می‌کرد. اسحاق جهانگیری، سیدحسن خمینی، سیدهادی خامنه‌ای، دبیرکل مجمع نیروهای خط امام، خانواده هاشمی، محمود احمدی‌نژاد، حزب اعتماد ملی، حزب کارگزاران و حزب اتحاد ملت ایران از دیگر شخصیت‌ها و احزابی بودند که درگذشت یزدی را تسلیت گفتند.
