آغاز به کار رئیس دولت دوازدهم

شنبه 14 مرداد و همزمان با انتشار این شماره تجارت فردا، حسن روحانی به بهارستان رفته تا مراسم تحلیف دوازدهمین دوره ریاست جمهوری را برگزار کند. اما آنچه هنوز در فضای رسانه‌ای کشور مطرح است، لیستی از نام وزراست که باید به‌زودی به بهارستان ارائه شود. لیستی که هم سخنگوی دولت و هم معاون پارلمانی رئیس‌جمهور، زمان انتشار آن را اواخر مردادماه اعلام کرده بودند اما اکنون برخی از منابع خبری دیگر از نهایی شدن و ارائه قطعی آن همزمان با مراسم تحلیف خبر داده‌اند. 

روزنامه اعتماد در گزارشی از نهایی شدن لیست وزرای دولت دوازدهم خبر داد و نوشت: به احتمال زیاد روحانی در همان روز تحلیف از کابینه دوازدهم رونمایی خواهد کرد. کابینه‌ای که هرچند تا اینجا اصلاح‌طلبان را آنچنان راضی نکرده است اما با سکوت و حمایت عجیب اصولگرایان همراه بوده است. 

♦♦♦

کابینه جنجالی 

کابینه دوازدهم را شاید باید خبرسازترین و جنجالی‌ترین کابینه دانست. اصلاح‌طلبان از انحراف کابینه از رای اکثریت مردم گله می‌کنند و اصولگراها از سهم‌خواهی اصلاح‌طلبان و مصادیق بسیاری را برای اثبات هرکدام از این فرضیات مطرح می‌کنند. مانند خبری که جهان‌نیوز در خصوص شکاف میان اصلاح‌طلبان و روحانی منتشر کرد. به گزارش اعتماد سایت جهان‌نیوز سخنانی را به رئیس دولت اصلاحات نسبت داد که حاکی از گله‌مندی شدید او از روحانی بود و بلافاصله جواد امام، مدیرکل بنیاد باران آنها را رسماً تکذیب کرد. برخی دیگر از گزارش‌ها هم از نفوذ برخی چهره‌ها در چینش کابینه خبر داده‌اند. شرق در گزارشی نوشت اگرچه قرار بوده کار چینش تیم اقتصادی دولت بر عهده اسحاق جهانگیری باشد، اما گویا محمدباقر نوبخت و محمود واعظی در چینش وزیران اقتصادی کابینه نقش پررنگ‌تری یافته‌اند. به گزارش این روزنامه تیمی که اسحاق چیده بود مشتمل بر ویسه، نیلی، نجفی و رئیس صندوق توسعه ملی بود و گویا ترکیبی که نوبخت و واعظی پیشنهاد داده‌اند جز این است. اگرچه این روزنامه نوشته با رفتن نجفی به شهرداری احتمال حضور مسعود نیلی در کابینه بیشتر شده است. گلایه اغلب رسانه‌های اصلاح‌طلب در این جریان نفوذ یک حلقه خاص در چینش کابینه و حذف افراد توانمند جریان فکری مقابل است. ژاله فرامرزیان، عضو کمیته تعامل شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان، به «شرق» گفته روحانی برای چینش کابینه یک کمیته هفت‌نفره با عنوان کمیته «تعامل» تشکیل داد تا با رئیس‌جمهور درباره کابینه دوازدهم رایزنی کنند. اعضای این کمیته را محمدرضا عارف، حسین مرعشی، موسوی‌لاری، افشین حبیب‌زاده، ژاله فرامرزیان، اسماعیل گرامی‌مقدم و مرتضی حاجی تشکیل می‌دهند. گویا روحانی از این تیم خواسته یک فهرست‌ برای انتخاب کابینه ارائه دهند. اما فرامرزیان از سه لیست جداگانه خبر داده و گفته روحانی از مجموعه دفتر خودش، اصولگرایان معتدل و آقای جهانگیری خواسته بوده فهرست‌های جداگانه ارائه دهند. حال به گفته فرامرزیان دفتر رئیس‌جمهور (نهاوندیان) و اصولگرایان معتدل لیست پیشنهادی خود را داده‌اند اما اصلاح‌طلبان هیچ فهرستی ارائه نکرده‌اند. 

♦♦♦

انتخاب با هماهنگی رهبری 

در انتخاب کابینه و مساله ماندن و رفتن برخی از چهره‌ها، کار تا جایی پیش رفت که پایگاه حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای بیانیه‌ای منتشر کرد و در آن بیانیه نوشت: از حدود دو هفته قبل، یک جریان خبری که از پشتیبانی پرحجم رسانه‌های خارج از کشور نیز برخوردار است، درصدد القای این ادعاست که تک‌تک اعضای کابینه با نظر رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله‌العالی) انتخاب می‌شوند. رویکرد کلی مقام معظم رهبری در قبال دولت‌ها، رویکرد حمایتی است و حساسیت اصلی ایشان در انتخاب مسوولان در همه دولت‌ها، معطوف به این منطق بوده است که مسوولان به مسوولیت به‌عنوان فرصتی برای خدمت و جلب رضای خداوند و بندگان او بنگرند نه آنکه مسوولیت را همچون غنیمت و طعمه‌ای بدانند و آن را وسیله‌ای برای بیشتر چنگ زدن به دنیا و جلب سخط خدا و خلق او کنند. رویه ثابت در همه دولت‌ها، هماهنگی با رهبری در انتخاب وزیران دفاع، امور خارجه و اطلاعات بوده است و این هم حسب تکالیفی است که در قانون اساسی تعیین شده است. در خصوص برخی وزارتخانه‌ها مثل علوم، آموزش‌وپرورش و ارشاد اسلامی، مقام معظم رهبری حساسیت‌هایی دارند؛ چراکه انحراف در آنها، موجب ایجاد انحراف در حرکت کلان کشور به سمت آرمان‌ها می‌شود و نگهبانی و مراقبت از حرکت عمومی به سمت آرمان‌ها، وظیفه قطعی رهبری است؛ اما در انتخاب مسوولان این وزارتخانه‌ها، ورود نمی‌کنند؛ و در خصوص اکثریت کابینه نیز در همه ادوار تا آنجا که از سوابق امر برمی‌آید، نظری ابراز نمی‌کنند؛ اما همواره تاکید دارند که وزیران، افرادی کاری و به‌ دور از حاشیه باشند؛ بنابراین، شایعات و القائات اخیر، پایه در واقعیت ندارد و دغدغه مقام معظم رهبری در قبال کابینه، به‌طور ذاتی معطوف به کارآمدی و انتخاب افرادی است که فکر و ذکر آنان کار شبانه‌روزی و حل مشکلات مردم باشد.

♦♦♦

ماجرای جدید برجام

در حالی که دولت در حال چینش کابینه بود، سنای آمریکا هفته گذشته به وضع تحریم‌های جدید علیه ایران، روسیه و کره شمالی رای داد. واکنش روسیه به این تحریم‌های جدید شدید بود و این کشور خواستار کاهش تعداد دیپلمات‌های آمریکایی مستقر در روسیه شد؛ اما مصوبه جدید در ایران بازتاب چندانی نداشت. یا شاید باید گفت ماجرای جدیدی ایجاد نکرد. دلیلش شاید سرگرمی همه گروه‌ها به موضوعات داخلی و چیدمان کابینه باشد یا آنچه رئیس مجلس بر آن تاکید کرده بود؛ اینکه مصوبه جدید مجموعه تحریم‌هایی است که از قبل وجود داشته و چیز جدیدی به آن اضافه نشده است. جز «برخی شیطنت‌هایی که با توافق هسته‌ای سازگار نیست». در این میان اما محمدجواد ظریف و عباس عراقچی و سخنگوی وزارت خارجه در موضع‌گیری‌های جداگانه‌ای تاکید کردند که ایران پاسخ این اقدام آمریکا را خواهد داد. 

به گزارش شرق اما علی لاریجانی از رسانه‌ها خواسته «متن مصوبه آمریکایی‌ها به مقداری که واقعی بوده، نشان داده شود؛ و رسانه‌ها و رادیو و تلویزیون اضطراب بلاوجه ایجاد نکنند؛ چراکه حادثه خیلی سهمگینی نیست، تخلف شده؛ اما تاثیر شایان‌ ذکری در کشور نمی‌گذارد. به این دلیل که آنها سعی دارند اضطراب ایجاد کنند و روند سرمایه‌گذاری در کشور را مختل و مردم را ناامید کنند». اما دنیای اقتصاد در گزارشی این اقدام را تاکتیک جدید ترامپ علیه برجام دانست و نوشت: دونالد ترامپ از اینکه مشاوران امنیت ملی او راهکاری برای اینکه چگونه آمریکا می‌تواند از برجام خارج شود در اختیار او قرار نداده‌اند، کلافه است و آنها را موظف کرده تا راهکاری برای اعلام عدم پایبندی ایران به برجام ارائه دهند. سناتور باب کورکر رئیس‌ جمهوریخواه کمیته روابط خارجی سنا اما در پاسخ گفته «اکنون زمان مناسبی برای خروج از برجام نیست. ابتدا باید صبر کرد تا متحدان ما در این راه همراه ما شوند و می‌توان برجام را سختگیرانه اجرا کرد. من خبر دارم که آمریکا می‌خواهد از ایران درخواست کند تا به سایت‌های نظامی این کشور دسترسی یابد. اگر آنها پاسخ منفی دادند آن زمان می‌شود چنین اقدامی انجام داد.» اما دولت ایران بارها موضع رسمی خود را در خصوص برجام رسماً اعلام کرده. ایران نمی‌خواهد نقض‌کننده توافق هسته‌ای باشد. محمدجواد ظریف هم بار دیگر هفته گذشته در گفت‌وگو با روزنامه ایران این موضع را مجدداً مطرح کرد و گفت: ما هدیه خروج ایران از برجام را به آقای ترامپ نخواهیم داد. 

♦♦♦

تخلف هفت هزار میلیارد تومانی

در سوی دیگر فضای سیاسی کشور، ماجرای احمدی‌نژاد و یاران او قرار دارد. حاشیه‌سازی‌های احمدی‌نژاد و دولت بهاری‌ها با دستگیری حمید بقایی وارد فاز تازه‌ای شده است. احمدی‌نژاد، بقایی و اسفندیار رحیم‌مشایی بعد از این ماجرا به منتقدان سرسخت نظام قضایی ایران تبدیل شده‌اند و سخنرانی‌های تندی علیه قوه قضائیه، سخنگوی این قوه و وضعیت رسیدگی به زندانیان داشته‌اند. آن‌گونه که رحیم‌مشایی چندی پیش گفته بود این دستگیری آنها را وارد مرحله «خودآگاهی بهاری» کرده است. 

اما دستگیری بقایی گویا آغاز ماجرای دولت بهار است. به گزارش شرق تنها یک روز بعد از آزادی بقایی با قرار وثیقه 20 میلیارد‌تومانی، احضاریه جدیدی از سوی ماموران دادستانی به او ابلاغ شده است. اعتماد هم در گفت‌وگو با فیاض شجاعی، دادستان دیوان محاسبات از هفت‌ حکم علیه احمدی‌نژاد و تخلف هفت هزار میلیارد میلیاردی او خبر داده و گفته پنج پرونده این تخلفات مربوط به تخلفات نفتی دولت اوست. دادستان دیوان محاسبات گفته کل اموال احمدی‌نژاد به دو میلیارد نمی‌رسد و به همین دلیل اگرچه احکام جبرانی درباره احمدی‌نژاد در حال اجراست اما چندان امیدی به بازگشت این ارقام به خزانه نیست. او روایت جالبی هم از دفاعیات احمدی‌نژاد در دو دوره قبل و بعد از ریاست‌جمهوری‌اش دارد. می‌گوید او در دوره ریاست‌جمهوری‌اش با این لحن از خودش دفاع می‌کرد که موضوع چندان به شما ربطی ندارد. اما بعد از دوره ریاست‌جمهوری‌اش همه موارد را با دقت و جزئیات توضیح می‌داد. 

♦♦♦

پرده‌برداری به سبک احمدی‌نژاد 

اما سخنان دادستان دیوان محاسبات از سوی احمدی‌نژاد بدون نتیجه نماند. او ٢٤ ساعت بعد با انتشار یک متن خطاب به مردم ایران و بدون ارائه هیچ سندی سخنان دادستان دیوان را کذب خواند. به گزارش روزنامه اعتماد او در متن خودش بعد از سلام به مردم و «همه مومنان و موحدان و آزادیخواهان و عدالت‌طلبان» از توطئه باندهای قدرت و ثروت علیه خودش خبر داد و نوشت: متاسفانه و در شرایطی که کشور با تهدیدات فراوان خارجی و داخلی مواجه است و مردم تحت شدید‌ترین فشارهای اقتصادی و سیاسی و تبلیغاتی قرار دارند، باندهای قدرت و ثروت با سوءاستفاده از شرایط به دنبال اجرای سناریویی ناجوانمردانه علیه جمعی از خادمان شما در دولت‌های نهم و دهم هستند. او در بیان جزئیات این توطئه هم آورده است: پرده اول این سناریو با دستگیری بلاوجه آقای بقایی اجرا شد و پرده دوم در اظهارات غیرقانونی دادستان دیوان محاسبات و اتهامات سراسر کذب ایشان رونمایی شد. اینجانب اصرار داشته و دارم که مانند ١٢ سال گذشته به خاطر مصالح کشور در برابر این رفتارهای ضداخلاقی و ضد‌مردمی به سکوت خود ادامه دهم لیکن امروز احساس وظیفه می‌کنم تا پشت پرده این نقشه شوم و این اقدامات زشت را برملا نمایم. احمدی‌نژاد اما بعد از تکذیب سخنان دادستان دیوان محاسبات وعده داده که پشت پرده توطئه علیه خودش را به مردم توضیح دهد: ضمن تکذیب قاطع این ادعاها، اعلام می‌دارد که اظهارات این فرد، مصداق مجرمانه اشاعه اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی و رفتار و اقدامات این فرد که به پشتیبانی صاحبان قدرت تکرار می‌شود برخلاف قانون اساسی و مستوجب تعقیب قضایی است. اما از آنجا که طی سال‌های اخیر شکایت ما از افترا و اتهام‌زنندگان تاکنون رسیدگی نشده است، به ناچار باید این مسائل را با شما در میان بگذارم. به لطف خداوند و به‌زودی شرح کاملی از اصل ماجرا و توطئه‌های غیراخلاقی طراحی‌شده را با شما در میان خواهم گذاشت.