رئیسی در حاشیه امن قالیباف
جدال سایه‌ها
فضای سیاسی ایران در هفته گذشته تحت تاثیر پس‌لرزه‌های مناظره اول بود. مناظره‌ای که مردان در سایه بازیگران اصلی آن بودند و گویا گزینه‌های اصلی رقابت برای پاستور کمی بافاصله نشسته بودند و به رقابت سایه‌ها نگاه می‌کردند.
فضای سیاسی ایران در هفته گذشته تحت تاثیر پس‌لرزه‌های مناظره اول بود. مناظره‌ای که مردان در سایه بازیگران اصلی آن بودند و گویا گزینه‌های اصلی رقابت برای پاستور کمی بافاصله نشسته بودند و به رقابت سایه‌ها نگاه می‌کردند. شاید هم بتوان هفته قبل را جنگ میان سایه‌ها دانست. یکی اسحاق جهانگیری که گویا برنده راند اول بود و دیگری محمدباقر قالیباف، سایه احتمالی ابراهیم رئیسی که بازی دوسر باختی را آغاز کرده است. هم رقبای انتخاباتی‌اش او را نقد می‌کنند و هم اصولگرایان حامی رئیسی.
♦♦♦
اصولگرایان معتدل در کنار روحانی
هفته گذشته حسن روحانی به سفر گذشت. سفر برای افتتاح فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس در هرمزگان، به یزد و کرمان و افتتاح از چند پروژه دیگر و سخنرانی‌هایی در تهران. سخنرانی‌ها هم حاوی دستاوردهای دولت است و هم پاسخ به منتقدان دولت. به گزارش شرق روحانی در سفر به یزد و کرمان گفت: «ما سال‌ها آمار و حرف‌های دروغ را شنیدیم و رسیدن به لبه پرتگاه را دیدیم. امروز دیگر ملت ما آماده شنیدن دروغ جدید در کشورمان نیستند. امروز نه شعار و وعده‌های بی‌پایه دادن و نه آمار و ارقام برای آینده ساختن نمی‌تواند گوش شنوایی میان مردم ایران داشته باشد. ما باید راهمان را ادامه دهیم. راه ما راه آزادی است. نخواهیم گذاشت بار دیگر فضای امنیتی در دانشگاه‌های ما حکمفرما شود.» سخنانی که گویا اشاره به رقیب او محمدباقر قالیباف داشت. بخش دیگر واکنش به مخالفت‌های مدام ابراهیم رئیسی بود و گفت: «من به آنها که از حقوق شهروندی خوشحال نیستند و آنها که می‌گویند به مردم نباید آزادی بدهیم و زن‌ها نباید در فعالیت‌های اجتماعی باشند، می‌گویم اگر این مردم بار مسوولیت دولت یازدهم را بر دوش این خادم خود گذاشتند بدانند حقوق شهروندی مو به مو اجرا خواهد شد.»
به گزارش اعتماد سخنرانی دیگر روحانی به مناسبت روز کارگر بود. آنجا که روحانی در جمع ۱۰ هزارنفری کارگران از واقعیت‌های شرایط سال‌های پیش از استقرار دولتش گفت. شرایطی که در آن همه‌چیز رقم‌های نجومی به خود گرفته بود؛ تورم، بیکاری، تعداد کارگاه‌های تعطیل‌شده تولیدی و حتی قیمت خرید گاز از همسایه‌های ایران که به ۹ برابر قیمت افزایش یافته بود. روحانی از کارنامه دولتش می‌گوید. دولتی که نه‌تنها مورد دفاع جریان اصلاح‌طلب است که اصولگرایان هم پشت سرش ایستاده‌اند. حمایت چهره‌های اصولگرایی مانند ناطق‌نوری و علی لاریجانی از حسن روحانی موضوع تازه‌ای نبود. اما آغاز به کار رسمی ستاد مرکزی اصولگرایان معتدل حامی روحانی شوک بزرگی به اصولگراها بود. عصر ایران نوشت: در حالی که اصولگرایان تلاش می‌کنند به هر طریق ممکن در اردیبهشت 96 برای دولت روحانی نقطه پایان بگذارند، بخشی از جریان اصولگرایی تصمیم گرفته است از حسن روحانی حمایت کند. اصولگرایانی که زعامت آنها با ناطق‌نوری و علی لاریجانی است.
♦♦♦
بخت اندک قالیباف در میان اصولگرایان
اما هرچه در جبهه اصولگراهای معتدل بخت با روحانی یار است، در بخش دیگری از این جبهه، اوضاع چندان به نفع قالیباف نیست. رئیسی و قالیباف دو گزینه اصولگرای این دوره انتخابات هستند. اما به نظر می‌رسد که اوضاع قالیباف در میان این جبهه خوب نیست. جبهه پایداری که قبلاً رئیسی را گزینه اصلی خود اعلام کرده بود 13 اردیبهشت با انتشار بیانیه‌ای به این موضع رسمیت بخشید و سیدابراهیم رئیسی را به عنوان نامزد اصلح خود معرفی کرد. روز قبل از این بیانیه هم دبیرکل جبهه پایداری به طور ضمنی خواستار کناره‌گیری قالیباف از انتخابات شده بود. به گزارش انتخاب مرتضی آقا‌تهرانی در شهرکرد گفته بود «سیره اهل‌بیت به ما گوشزد می‌کند تحت هر شرایطی به دنبال معرفی اصلح باشیم و از آن حمایت کنیم از طرفی دیگر صالح اگر برای اصلح کنار نرود خائن است.» سخنانی که نشان می‌دهد اصولگرایان تمایلی به ادامه حضور قالیباف ندارند. اما تنها این سخنان کار قالیباف را در فضای انتخابات دشوار نکرده. سخنان تند او در مناظره اول ریاست‌جمهوری هم کار دست شهردار تهران داد. قالیباف در این مناظره هم حسن روحانی را متهم به دروغگویی و دادن وعده دروغ در قبال اشتغال چهار میلیون نفر کرد و هم مدعی تولید برق از زباله در تهران شد. وعده کارانه 250 هزارتومانی و اشتغال پنج میلیونی از پتروشیمی و افزایش یارانه‌ها تا 150 هزار تومان و موضوع تقسیم جامعه به 4 و 96 درصد هم که جای خود داشت. همه این سخنان اما علیه قالیباف عمل کرد. رسانه‌ها، سخنان او را نقد کردند. اقتصاددانان از عملی نشدن وعده‌های اقتصادی‌اش گفتند و کارشناسان مسائل شهری ادعای تولید برق از زباله و نحوه شهرسازی او در شهرداری را نقد کردند. اما محمدباقر قالیباف در سخنرانی دیگری نشان داد وعده‌هایش حد ندارد. او گفت در دولتش وزارت «امور خارجه» را به «وزارت خارجه و تجارت بین‌الملل» تغییر می‌دهد. تغییر اندکی هم در مواضعش ایجاد کرده و گفته اشتغال پنج‌میلیونی را قرار است از طریق حوزه‌هایی مانند آی‌تی، خدمات و گردشگری ایجاد کند. این سخنان هم از واکنش رسانه‌ها دور نماند. ایسنا به نقل از معاون گردشگری کشور با اشاره به تاثیر حمله به سفارت عربستان گفت: سال ۹۴ و ۹۵ در ارتباط با اتفاقی که در سفارت عربستان رخ داد، ۴۵ تا ۵۰ درصد از ظرفیت گردشگران حوزه خلیج‌فارس و ۹۰ درصد از بازار عربستان را از دست دادیم.
♦♦♦
حاشیه امن رئیسی
اگر واقعاً قالیباف نامزد پوششی رئیسی باشد، باید اعتراف کرد که کارش را خوب انجام داده است. چون همه انتقادها و جنجال‌های رسانه‌ای منتقدان را به جان خریده، تا ابراهیم رئیسی در آرامش و به دور از جنجال به سفرهای استانی برود و کار تبلیغاتی‌اش را پیش ببرد. حامیان رئیسی اما اقدامات قالیباف را گل به خودی دانسته‌اند. انتخاب نوشت جنگ بدنه اصولگراها آغاز شده، حامیان محمدباقر قالبیاف و سیدابراهیم رئیسی تندترین مواضع را نسبت به هم دارند. این موضع تند به خصوص در هفته گذشته شدت گرفته است. به گزارش انتخاب رسانه‌های نزدیک به سیدابراهیم رئیسی با اشاره به مناظره اول در مطلبی نوشتند: «جریان روحانی در آغاز مناظره به کلی خود را باخته بود و کاملاً ضعیف ظاهر شد. رئیسی هم که در زمین آنها بازی نمی‌کرد تا این بازی تکمیل شود. قالیباف اما دقیقاً همان چیزهایی را گفت که آنها منتظر شنیدنش بودند و برایش پاسخ داشتند. آنها کوشیدند با نفی قالیباف خود را اثبات کنند. یکباره بعد از حملات قالیباف روحیه گرفتند. احساس کردند دستشان پر است. قالیباف حضورش گل به خودی بود. هیچ عقل سلیمی نمی‌پذیرد کسی که ده‌ها نقطه‌ضعف برای نقد شدن در مناظره دارد، حتی به عنوان کاندیدای پوششی حاضر شود. قالیباف یک ضربه می‌زد، چند تا می‌خورد. حاج آقای رئیسی هوشمندانه با او همراهی نکردند؛ اگر این هوشمندی نبود و رئیسی حساب خود را جدا نکرده بود، تمام ضربه‌هایی که متوجه قالیباف شد، در واقع متوجه او نیز می‌شد و به مراتب بیشتر آسیب می‌دید.»
♦♦♦
بازی دو سر باخت قالیباف
اما کار قالیباف آنجایی در مناظره سخت شد، که به روال محمود احمدی‌نژاد برگه‌ای را مقابل دوربین گرفت تا ادعای کذب حسن روحانی را ثابت کند. اقدامی که واکنش‌های زیادی داشت. قالیباف انگار در بازی گیر کرده که دو سر باخت است. اصلاح‌طلبان و معتدل‌ها حرکات قالیباف در مناظره را یادآور حرکات محمود احمدی‌نژاد می‌دانند و طرفداران رئیسی این را رد می‌کنند و می‌گویند «احمدی‌نژاد خروس‌جنگی نبود. وقتی بحث می‌کرد، همه مردم ایران خود را جای او می‌دیدند. دردش درد مردم بود. در این مناظره دعوا، دعوای مردم نبود. دعوای سیاسی بود و این را مردم خوب فهمیدند. مشاوران قالیباف و خود او اشتباه کردند. تنها ثمره حضور قالیباف دودل کردن حزب‌اللهی‌ها و ایجاد تردید و عدم قطعیت در آنهاست برای فعالیت و تبلیغ انقلابی. تا همین الان هم رئیسی از همین نقطه ضربه خورده است و این ضربه با رسیدن موعد تبلیغات و درگیری احتمالی ستادها تشدید نیز خواهد شد.»
♦♦♦
تو فکر یک سقفه
در این میان رئیسی کار تبلیغاتی خود را انجام می‌دهد. کار تبلیغاتی که گویا برای رئیسی ختم به اشتغال و ازدواج و مسکن جوانان می‌شود. چراکه او هم در مناظره اول انتخاباتی به موضع ازدواج و اشتغال تاکید داشت و هم در سفرهای تبلیغاتی‌اش. مثلاً در سفر به همدان گفت: 11 میلیون جوان آماده ازدواج هستند و نیاز به تسهیلات دارند و برای برپایی زندگی نیازمند سرپناه و شغل در شأن و باکرامتی هستند. او گفت کشور ضعف مدیریت دارد، تسهیلات و منابع باید مدیریت شود، 700 هزار میلیارد تومان پول خلق شده اما این همه پول کجا رفته است؟ آماری که مربوط به درآمدهای نفتی دولت قبل بود نه دولت یازدهم. به گزارش اعتماد او اما در جای لازم به حقوق شهروندی دولت یازدهم هم تاخت و گفت حق شهروندی این است که جوان ما در پیچ‌وخم بوروکراسی کشور آزرده نشود، حق شهروندی این است که زنان مولد ما از تولیدشان حمایت شود، زنان خانه‌دار بیمه شوند، نه اینکه از یک برگه کاغذ رونمایی کنیم، با این رونمایی که حق شهروندی رعایت نمی‌شود، این کارها نمایشی را کنار بگذاریم و عمل کنیم. اگرچه رئیسی در حاشیه امنی ایستاده اما خود را در معرض انتقادها نشان داد و گفت از روزی که به صحنه آمده‌ام برخی فکر می‌کردند ما با این حرف‌ها و این کارها و تحلیل‌ها جا می‌خوریم؛ مگر شهید بهشتی ما با تهمت‌ها جا خورد؟
♦♦♦
مردان آرام صحنه انتخابات
در این میان مصطفی هاشمی‌طبا که گویا می‌داند رای چندانی ندارد، اعلام کرده که به سفرهای استانی نمی‌رود. فعالیت‌های انتخاباتی او در هفته گذشته محدود به همان برنامه‌های تلویزیونی و مستند کوتاهی بود که از زندگی او ساخته شد که بخش اعظم این فیلم هم شامل سخنان هاشمی‌طبا بود. میرسلیم اما همچنان گزینه جدی ریاست‌جمهوری است. او در واکنش به شایعه‌ای دال بر دیدار با آیت‌الله موحدی‌کرمانی و وعده انصراف از کاندیداتوری پس از اجماع در جمنا؛ با کنایه گفت: جبهه مردمی به فکر خودش باشد که چطور از اجماع روی یک نامزد به دو نامزد رسید! او شایعه کناره‌گیری‌اش را «ادعای بی‌مفهوم» خواند و گفت: ما آمده‌ایم و تا روز انتخابات خواهیم ماند. ان‌شاءالله در آن روز نیز با استقبال مردم، در خدمتشان خواهیم بود. میرسلیم البته اعتراض دیگری هم داشت و آن اعتراض به اولین مناظره انتخاباتی بود. او در نامه‌ای به رقبای خود نوشت که رشد رسانه‌ها و نظارت عمومی به مرحله‌ای رسیده است که امکان انکار وعده‌ها و عملکردها دیگر از نظریاتی همچون «دروغ بزرگ» پیروی نمی‌کند و درجا رسوایی پدید خواهد آورد. باید به نحوی سخن گفت و وعده داد که فرداها ما را توان عمل به آن باشد. در نهایت هم از رقبا خواست به جای کشمکش به سوالات مطرح‌شده پاسخ دهند.
♦♦♦
مرد محبوب هفته
اسحاق جهانگیری را می‌توان چهره محبوب هفته دانست. او گفته بود آمده که نشان دهد دولت قبل با کشور چه کرده و در تمام مناظرات، سخنرانی‌ها و برنامه‌های تلویزیونی بر همین محور سخن گفت. چه در مناظره اول که مساله حمله به سفارت عربستان و از دست رفتن 700 هزار شغل را بیان کرد، چه در گفت‌وگو با دوربین که روایت سه دهه مشکلات اقتصادی را گفت و از دولت قبل و اقداماتش گله کرد. اما اصلاح‌طلبان به‌‌رغم توفیق جهانگیری اعلام کردند که حسن روحانی گزینه نهایی آنها برای ماندن در پاستور است و به گزینه دیگری نمی‌اندیشند. شاید جهانگیری 1400 از سایه دربیاید.
