دشمنی با حق مالکیت خصوصی
چرا کسبوکارهای ایرانی همواره با خطر سلب مالکیت مواجه بودهاند؟
اخیراً مدیرمسوول یکی از روزنامهها به بهانهای غیراقتصادی، استارتآپهای کشور را به مصادره تهدید کرده است. سلب مالکیت و مصادره اموال، سنتی مرسوم در تاریخ ایران بوده است و اصولاً، بنیانگذاری اقتصاد دولتی در دوره پس از انقلاب نیز با مصادره گسترده اموال و داراییهای وابستگان به حکومت پهلوی و سلب مالکیت برخی کارآفرینان، سرمایهداران و تجار آغاز شد. تهدید به سلب مالکیت خصوصی تنها به کشورمان محدود نمیشود و بسیاری از حکومتها، بهویژه حکومتهای اقتدارگرا، طی تاریخ از این ابزار برای تثبیت قدرت اقتصادی-سیاسی خویش و تضعیف مخالفان استفاده کردهاند. نهاد حقوق مالکیت خصوصی در قلب هر ساختار اقتصادی مدرن قرار دارد چرا که به انگیزههای افراد و بنگاهها برای خلق و انباشت سرمایه شکل میدهد و توزیع ثروت و الگوی تولید در جوامع را تعیین میکند. در واقع، نتایج اصلی دانش اقتصاد متعارف، همانند نقش کلیدی بازارهای رقابت کامل، غالباً بر این فرض ضمنی بنیادین استوار هستند که حقوق مالکیت بهخوبی تعریف شده و اعمال شدهاند. در نقطه مقابل، تهدید مداوم حقوق مالکیت خصوصی با ابهامآفرینی در بهرهمندی افراد از میوه تلاشها و سرمایهگذاریهایشان و ایجاد اختلال در منافع حاصل از مبادله، توسعه اقتصادی بلندمدت را با چالشهای جدی مواجه میکند.