افق رویایی درآمد

  آیسان تنها: هفته پیش محسن رضایی، از احتمال تحقق درآمد سرانه 50 هزار‌دلاری برای مردم ایران سخن گفت. دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام البته تحقق آن را مشروط بر به راه افتادن اقتصاد و تولید ملی دانسته بود. به گفته وی همه چیز برای این جهش و تحول آماده است.

رضایی البته دقیقاً تشریح نکرده که درآمد 50 هزار‌دلاری دقیقاً از کدام منابع وصول خواهد شد یا زمینه‌های دستیابی به این میزان درآمد سرانه چه عواملی خواهد بود، با این حال به سخنانش اضافه کرده «هر تحولی در ایران، بر زندگی ۵۰۰ میلیون نفر در اطراف ایران تاثیر می‌گذارد، به شرط آنکه بازارهای منطقه و حوزه نفوذ فرهنگی را در اهداف خود داشته باشیم. ۱۵۰ سال پیش در شبه‌قاره هند و کشمیر زبان فارسی رونق داشت. هنوز هم می‌توانیم این حوزه فرهنگی را بازیابی کنیم».

فاصله درآمد سرانه کشور تا ایده‌آل

درآمد سرانه از جمله معیارهای مهمی است که برای سنجش وضعیت رفاه اقتصادی کشورها به کار گرفته می‌شود. این متغیر بیانگر سهم هر یک از افراد جامعه از تولید ناخالص داخلی کشور بوده و همچنین توان تولید ارزش‌افزوده توسط جمعیت کشورها را نشان می‌دهد. این شاخص غالباً برای ارزیابی رفاه خانوارها و سطح کیفیت استانداردهای زندگی در کشورهای مختلف به کار می‌رود. در فصول گذشته به دلیل برخی عوامل از جمله تحریم اقتصادی که دولت آمریکا علیه ایران به کار بست درآمد سرانه ایران تحت تاثیر قرار گرفت. در عین حال شیوع گسترده بیماری همه‌گیر کرونا در جهان به درآمد سرانه ایرانیان نیز آسیب وارد کرد. طبق آخرین گزارشی که صندوق بین‌المللی پول از درآمد سرانه کشورها منتشر کرده است در سال 2019 درآمد سرانه ایرانیان 5461 دلار بوده است. همچنین درآمد سرانه هر ایرانی از ۶۵۰۰ دلار در سال ۲۰۱۰ به ۵۸۲۰ دلار در سال ۲۰۱۹ کاهش پیدا کرده است. در این بازه زمانی تولید ناخالص داخلی تنها 4 /0 درصد رشد کرده است، اما میزان رشد جمعیت ۱۲ درصد بوده است. کارشناسان یکی از مهم‌ترین عوامل چنین افتی را اعمال تحریم‌های سنگین از سوی آمریکا عنوان می‌کنند. در این گزارش همچنین آمده که در سال 2019 تنها 14 اقتصاد جهان درآمد سرانه بیش از 50 هزار‌دلاری را تجربه کرده‌اند. در حالی‌که ایران نیز میان کشورها جایگاه صدم را کسب کرده است. با توجه به افق مبهم تحریم‌ها شاید به دشواری بتوان راه‌هایی را برای صعود به جایگاه درآمد سرانه 15 کشور ثروتمند دنیا یافت.  نکته دیگر این است که تاریخ این گزارش به قبل از شیوع بیماری همه‌گیر بر‌می‌گردد و هنوز گزارش موثق تازه‌ای از تاثیر آسیب کرونا بر در‌آمد سرانه ایرانیان منتشر نشده است. به گفته کارشناسان بیماری همه‌گیر کرونا هم از دیگر عواملی است که بر تولید ناخالص داخلی و همین‌طور درآمد سرانه کشور آسیب جدی وارد کرده است. بنابراین به سختی می‌توان برای رسیدن به درآمد سرانه 50 هزار دلار حداقل در دو افق کوتاه‌مدت و میان‌مدت دل خوش کرد.  احتمالاً به این دلیل بود که سخنان محسن رضایی با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شد. مثل مصطفی هاشمی‌طبا، کاندیدای ریاست جمهوری دولت دوازدهم که در پاسخ مطرح کرد: «چگونه تحقق چنین درآمدی ممکن است؟ اگر شدنی است، راهکار ارائه دهند.»