تجارت با چین سخت شد

آمارهای گمرک نشان از منفی شدن تراز تجاری ایران در چهار‌ماهه اول سال جاری داشت. آماری که نشان می‌داد واردات از صادرات پیشی گرفته و به عبارتی میزان صادرات افت داشته است. حال آمارهای دیگر نشان می‌دهد میزان صادرات غیرنفتی هم افت قابل توجهی داشته و ایران نتوانسته به هدف 50 میلیارد دلاری صادرات برسد. تحلیل‌ها در خصوص علت افت صادرات و منفی شدن تراز تجاری بسیار است. مثلاً رئیس سازمان توسعه تجارت در گفت‌وگو با فارس افت عملکرد صادرات غیرنفتی در چهار ماه ابتدای امسال را نشانه این دانسته که ابزارهای موجود برای پشتیبانی و حمایت از صادرات در مقایسه با رقبا کفایت نمی‌کند. اما افت صادرات حتی محصولات پتروشیمیایی را هم در‌بر گرفته است و آن‌گونه که مجتبی خسروتاج گفته صادرات در بخش محصولات شیمیایی و پتروشیمی هم 550 میلیون دلار افت داشته است. دلیل عمده این افت، کاهش تجارت ایران و چین است. به گفته خسروتاج کشور چین اخیراً مقررات خاصی در موضوع مبارزه با پولشویی و ارتباط یکپارچه سیستم گمرکی و بانکی ایجاد کرده که تشریفات ورود کالا به چین را سخت‌تر از گذشته کرده است. این سختگیری چینی‌ها بر میزان صادرات ایران و چین تاثیر گذاشته و از آنجا که چین سال‌هاست اولین شریک تجاری ایران است، هر تصمیم تجاری در این کشور، بر تجارت ایران هم تاثیر می‌گذارد.

♦♦♦

مسدود شدن حساب ایرانیان در چین

اما این تنها خبر اقتصادی مرتبط با چینی‌ها در هفته گذشته نبود. برخی از حساب‌های بانکی ایرانیان در این کشور مسدود شده است. به گزارش ایسنا، طی روزهای اخیر اعلام شد چین حساب‌های ایرانیان در بانک‌های ABC و ICBC و MERCHENT  را مسدود کرده است و طی اطلاعاتی که از کارآفرین‌ها به دست رسیده چین در اقدامی بی‌سابقه یک به یک در حال مسدود کردن حساب‌های ایرانیان است، دلیل این بانک‌ها برای بستن حساب‌های ایرانیان در چین تحریم‌های بین‌المللی وضع‌شده از سوی آمریکا علیه ایرانیان است. اتاق بازرگانی ایران و چین اعلام کرده حساب‌های ایرانیانی که در چین بسته شده حساب‌های شخصی است. ایرانیانی که توریست یا دانشجو در چین هستند، بدون مجوز کار حساب شخصی باز می‌کنند و با آن حساب کار تجاری و بیزینس انجام می‌دهند و ارقام درشت در حساب‌هایشان گردش دارد، حساب‌هایشان از طرف چینی‌ها بسته می‌شود. این مقام مسوول گفته کسانی که حساب شرکتی دارند حساب‌شان در چین بسته نمی‌شود، در واقع کسانی که با حساب‌های شخصی‌شان کار تجاری انجام می‌دهند، بسته می‌شود. این طبیعی است، در ایران هم اگر در حساب شخصی که به دارایی اعلام نشده است تراکنش‌های مالی بالا وجود داشته باشد حتماً صاحب آن حساب احضار می‌شود. این موارد مربوط به قوانین FATF و قوانین مبارزه با پولشویی است که باید رعایت شود.

♦♦♦

نرخ ارز و کاهش صادرات

بعد از یک دوره تراز مثبت تجاری، تراز منفی چهار‌ماهه چندان خوشایند نیست و به همین دلیل علت منفی شدن تراز تجاری در دو هفته گذشته بارها بررسی شده است. به گزارش دنیای اقتصاد اگرچه برخی از مسوولان موانع اداری و افت تقاضا برای برخی از محصولات را عامل افت صادرات می‌دانند، اما تحلیلگران و فعالان بخش خصوصی بر واقعی کردن نرخ ارز تاکید دارند و معتقدند تا به این متغیر اثرگذار در تراز تجاری توجه نشود، حتی با رفع سایر موانع، صادرات روند کاهشی را تجربه خواهد کرد. به همین دلیل رئیس کنفدراسیون صادرات واقعی کردن نرخ ارز بر اساس نرخ تورم را به‌عنوان اولویت اول دولت دوازدهم معرفی کرده است. فعالان اقتصادی معتقدند «واقعی نبودن نرخ ارز» و «مشکل در ارتباطات بانکی» از جمله دلایلی است که موجب افزایش قیمت تمام‌شده کالاها و کاهش جذابیت صدور آنها شده است. حال سوال اساسی در آستانه تغییر دولت و روی کار آمدن کابینه جدید این است که آیا سیاست ارزی دولت تغییر خواهد کرد و آیا وعده‌های دولت در خصوص نرخ ارز در این دولت عملی می‌شود و مبنای یکسان‌سازی نرخ ارز کدام نرخ خواهد بود؟ نرخ بازار آزاد یا ارز مبادله‌ای؟

♦♦♦

چراغ سبز سیف به نرخ آزاد ارز

به گزارش دنیای اقتصاد رئیس کل بانک مرکزی با حضور در برنامه «نگاه یک» به‌صورت ضمنی پاسخ این سوال را داده و گفته نرخ ارز در کشور بر اساس نرخ بازار آزاد تعیین می‌شود. او در این خصوص گفته: نرخ ارز باید همگام با نرخ تورم تعدیل شود. به این معنی که اختلاف میان نرخ تورم داخلی و بین‌المللی، باید در نرخ ارز لحاظ شود. مثلاً اگر اختلاف نرخ تورم ایران با تورم بین‌المللی هشت درصد باشد، این عدد همان درصدی است که نرخ ارز باید افزایش یابد. اگر این تعدیل متناسب با فرمول گفته‌شده صورت نگیرد، تولید داخلی متضرر می‌شود، بنابراین باید اجازه داد قیمت ارز بر اساس متغیرهای واقعی اقتصاد تعیین شود. او گفته: هم‌اکنون این اختلاف در نرخ ارز کشور لحاظ شده و نرخ ارز واقعی است. خبر دیگری که سیف اعلام کرده کاهش نرخ سود بانک‌ها به 15 درصد است. او گفته ظرف دو هفته آینده مکانیسم پرداخت نرخ سود تغییر می‌کند؛ به‌گونه‌ای که نرخ سود 15 درصد به‌عنوان حداکثر سود علی‌الحساب تعیین و در طول سال به سپرده‌گذاران پرداخت می‌شود. مابه‌التفاوت احتمالی نیز با مشخص شدن سود قطعی در پایان سال مالی، به سپرده‌گذاران پرداخت می‌شود. البته پرداخت مابه‌التفاوت در صورت بازدهی بیش از سود علی‌الحساب تعیین‌شده انجام خواهد شد.

♦♦♦

مالیات‌ستانی از سپرده‌ها

کاهش نرخ سود بانکی در حالی مطرح شده که برخی از رسانه‌ها مساله مالیات‌ستانی از سپرده‌های بانکی را مطرح کرده‌اند. مهر در این خصوص نوشت: دولت بار دیگر پرونده دریافت مالیات از سپرده‌های بالای بانکی را روی میز آورده و می‌گوید قرار است از پول‌های تنبل، مالیات بگیرد. حال باید منتظر رفتار سپرده‌گذاران کلان بانکی بود. البته این اولین باری نیست که دولت موضوع اخذ مالیات از سپرده‌های مردم در بانک‌ها را مطرح می‌کند و بر این باور است که افرادی که سپرده‌های بالایی در نظام بانکی داشته و آنها را به گردش درنمی‌آورند، باید مالیات بدهند. اما یک مقام مسوول در سازمان امور مالیاتی در گفت‌وگو با مهر اعلام کرد دریافت سود از سپرده‌های بانکی هنوز به‌صورت جدی مطرح نشده است و هر اقدامی که قرار باشد انجام گیرد، باید تایید مجلس را داشته باشد. این مقام مسوول گفته قرار نیست دریافت مالیات از سپرده‌های بانکی بدون هیچ مقدمه‌ای اجرایی شود، بلکه به‌طور قطع نظام بانکی و سازمان امور مالیاتی، به‌صورت شفاف برنامه خود را اعلام خواهند کرد. بنابراین مردم نگران نباشند. همچنین او گفته به‌طور قطع دریافت مالیات از سپرده‌های بانکی، مشمول سپرده‌های خرد که جنبه پس‌انداز برای گذران زندگی را دارد، نخواهد شد.

♦♦♦

سود 84‌درصدی موسسه اعتباری

اخبار دیگر اقتصادی حاکی از این است که مشکل بانک مرکزی با موسسات غیرمجاز در حال حل شدن است. رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده موسسه ثامن و مهر اقتصاد با موسسه کوثر تجمیع و یک بانک ایجاد خواهد شد. اما او در عین حال مواردی از تخلفات گسترده این موسسات را هم رسانه‌ای کرده است. به گزارش روزنامه ایران سیف در برنامه خبری نگاه یک اعلام کرد: اشخاصی که سابقه تحصیلی و تجربی نداشتند به دلیل نبود نظارت کافی دست به ایجاد این موسسات زده‌اند به‌طوری که برای مثال موسسه ثامن‌الحجج با 500 شعبه در کشور فعالیت می‌کرد و 12 هزار و 800 میلیارد تومان جمع کرده بود که بخشی از آن بازیافت شده است. صاحب این موسسه 119 فقره چک برگشتی داشته و مجوز فعالیت آن فقط در سبزوار اعتبار داشت که آن را به‌کل کشور گسترش داده و تخلفاتی چون تطمیع افراد، استخدام فرزندان مسوولان و غیره را نیز انجام داده است. رئیس کل بانک مرکزی افزود: مسوول موسسه فرشتگان نیز اکنون در زندان به سر می‌برد و پرونده در حال رسیدگی است که در این زمینه باید گزارش‌های لازم به مردم داده شود تا دیگر این‌گونه مسائل پیش نیاید. او همچنین به اعتراضات خیابانی سپرده‌گذاران موسسات غیرمجاز هم اشاره کرد و گفت: به اعتقاد بنده این اعتراضات از سوی دو گروه انجام می‌شود که گروه اول ایادی مدیران متخلف هستند و گروه دیگر سپرده‌گذاران درشت این موسسات هستند که نمی‌خواهند بگذارند سپرده‌گذاران خرد تکلیفشان مشخص شود اما ما تلاش می‌کنیم که انجام این کار تسریع شود.

♦♦♦

احتمال افزایش قیمت خودروهای وارداتی

در حالی که مدتی است ثبت سفارش خودروهای وارداتی متوقف شده، مساله افزایش قیمت خودروهای وارداتی در بازار داخل مطرح می‌شود. مساله‌ای که نایب‌رئیس انجمن واردکنندگان خودرو آن را رد کرده و به ایسنا گفته هیچ‌کدام از نمایندگی‌های رسمی خودروسازان خارجی برنامه‌ای برای افزایش قیمت این محصولات ندارند. کوروش مرشد‌سلوک گفته عملاً امکان افزایش قیمت خودرو وجود ندارد، زیرا موجودی کالایی نیست که بخواهند افزایش قیمت دهند. اما او افزایش قیمت خودروهای دست دو وارداتی را محتمل دانسته و تصریح کرد در این شرایط خودروهای دست‌دوم از این موضوع تاثیر می‌پذیرد.

♦♦♦

درگیری 94 درصد کشور با خشکسالی

کمتر هفته‌ای است که خبری از اوضاع بحرانی آب منتشر نشود. در هفته گذشته هم رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور از درگیری ۹۴ درصد مساحت کشور با پدیده خشکسالی هواشناسی بلندمدت خبر داد و گفت: خشکسالی هواشناسی بلندمدت در استان‌های خوزستان، قم و خراسان شمالی در وضعیت وخیم قرار دارد. به گزارش ایسنا شاهرخ فاتح گفت: بسیاری از مناطق کشور دچار درجات متفاوتی از خشکسالی هستند. اما در این میان کل پهنه استان خوزستان دچار وضعیت خشکسالی شدید و بسیار شدید در مقیاس کوتاه‌مدت است. بخش‌های عمده استان‌های خراسان جنوبی، یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی و بخش‌هایی از استان‌های زنجان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان و سمنان با درجات شدید تا بسیار شدید خشکسالی درگیر هستند. به گفته فاتح براساس شاخص کوتاه‌مدت خشکسالی مناطق محدودی از کشور در شرایط نرمال و متمایل به ترسالی هستند که بخش‌هایی از استان مرکزی، همدان و جنوب فارس در این زمره قرار می‌گیرند. این کارشناس سازمان هواشناسی کشور به مساحت تحت تاثیر خشکسالی در مقیاس کوتاه‌مدت اشاره و اظهار کرد: حدود ۲۴ درصد مساحت کشور با خشکسالی خفیف، ۲۸ درصد خشکسالی متوسط، ۲۸ درصد خشکسالی شدید و هشت درصد خشکسالی بسیار شدید مواجه است همچنین حدود ۱۰ درصد از مساحت کشور در شرایط طبیعی و 5 /1 درصد مساحت کشور در شرایط ترسالی قرار دارند.

بر اساس این گزارش ۱۱ درصد مساحت کشور تحت تاثیر خشکسالی خفیف، ۴۲ درصد خشکسالی متوسط، ۳۰ درصد خشکسالی شدید و ۱۱ درصد خشکسالی بسیار شدید است همچنین پنج درصد مساحت کشور در شرایط نرمال و حدود نیم‌درصد مساحت کشور در شرایط بلندمدت ترسالی قرار دارند.