بررسی عدسی ذره بین؛ ذره بین چگونه کار میکند؟

کارکرد ذره بین اغلب موضوعی در انواع علوم است که بیشتر به رشته چشم‌پزشکی و فیزیک مربوط می‌شود. قبل از اینکه با نحوه کارکرد این ابزار آشنا شوید، بهتر است درباره چشم انسان در مشاهده اجسام و اندازه آن‌ها به درک درستی برسید. هرچه از توانایی و ساختار چشم انسان بیشتر مطلع باشید، بدون شک از ذره بین و عدسی‌های آن نیز درک بهتری خواهید داشت. درواقع اطلاع از ساختار چشم انسان به درک شما از ذره‌بین‌ها‌ کمک می‌کند.

خلاصه‌ای از نحوه عملکرد این وسیله کاربردی را برایتان بازگو می‌کنیم: زمانی که به جسمی نگاه می‌کنید، چشم شما نور منعکس‌شده از سوی آن جسم را جذب می‌کند. به این ترتیب پرتوهای نور از سمت بالا و پایین در خط مستقیم وارد چشم شما می‌شوند تا بتوانید جسم را ببینید. این پرتوها درواقع تصویر یک جسم مشابه را دو بار در فواصل مختلف نشان می‌دهند.

عدسی ذره‌ بین چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟

بدون شک کلمه عدسی زیاد به گوشتان خورده است و می‌دانید که این محصولات به‌طور معمول از شیشه و پلاستیک ساخته و تولید می‌شوند. درواقع عدسی‌ها با توجه به کارایی که دارند، با متریال‌های مختلفی به بازار عرضه می‌شوند. بدون توجه به جنس عدسی‌ها، در بیشتر آن‌ها حداقل یک انحنا دیده می‌شود. شاید برایتان سوال شود که چرا به این اجسام عدسی می‌گویند؟

از آنجایی که شکل عدسی‌ها همانند عدس محدب است، به آن عدسی می‌گویند. درباره نحوه کارکرد عدسی‌ها نیز باید بگوییم که این اجسام در تغییر سرعت حرکت نور و مسیر آن دخیل هستند و برای ایجاد این تغییرات، تفاوت ضریب شکست محیط اطراف و محیط درونی عدسی را در نظر می‌‌گیرند.

نوری که از درون عدسی تابیده می‌شود، با محیط واقعی و فاصله مبدا تابش آن متفاوت است. به عبارت دیگر این نور از فاصله‌ای دورتر یا نزدیک‌تر تابیده شده است، اما در عدسی با تغییر سرعت و مسیر همراه می‌شود. از این رو شما اجسام را در عدسی ذره‌بین دورتر از مبدا یا نزدیک‌تر از آن مشاهده می‌کنید.

چند نوع عدسی داریم؟

در کتاب علوم دوره درسی خود با انواع عدسی آشنا شده‌ایم و می‌دانیم که عدسی‌ها بر روی عملکرد ذره‌ بین بسیار موثر هستند. در نظر داشته باشید که سه نوع عدسی اصلی وجود دارند که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

• عدسی همگرا یا محدب: در این نوع عدسی‌ها قسمت مرکزی به سمت بیرون خمیده است؛ از این رو شعاع‌های نوری تابیده‌شده به طرف همدیگر خم می‌شوند. درواقع امواج نوری به‌طور موازی به این نوع عدسی‌ می‌رسند؛ اما این شعاع‌های نوری در ادامه یکدیگر را در یک نقطه قطع می‌کنند.

• عدسی واگرا یا مقعر: این نوع عدسی‌ها برخلاف عدسی‌های همگرا عمل می‌کنند و مرکز عدسی به قسمت درونی آن‌ها انحنا پیدا کرده است. این ویژگی باعث می‌شود که شعاع‌های نوری زمان رد شدن از عدسی‌ها از یکدیگر فاصله بگیرند و دور شوند.

• عدسی مرکب: از نام این عدسی می‌توان حدس زد که از ترکیب دو عدسی قبلی ساخته و تولید شده است. عدسی مرکب بر روی شعاع‌های نوری تغییرات مختلف و پیچیده‌تری ایجاد می‌کند و به‌طور معمول از ترکیب دو یا چند نوع عدسی ساده به وجود آمده‌ است.

عدسی چه کاربردهایی دارد؟

در چشم ما از عدسی‌های قوی و فوق‌العاده‌ای استفاده شده است. در لنزهای ذره‌بین یا سایر ملزومات این‌چنینی نیز از عدسی‌های کاربردی استفاده می‌کنند. برخی از کاربردهای مهم عدسی‌ها را در زیر نام می‌بریم:

• چراغ ماشین

• چراغ قوه

• لامپ ال ای دی

• عینک

• ذره بین

برای اینکه با آخرین کاربرد ذکر‌شده عدسی‌ها، یعنی استفاده از آن‌ها در ذره بین، بیشتر آشنا شوید، مطلب ما را تا انتها دنبال کنید.

ذره بین چیست و چگونه کار می‌کند؟

ذره بین از عدسی‌های محدب تشکیل شده است و اجسام را بزرگ‌تر از اندازه واقعی نشان می‌دهد. در ضمن با کمک همین ابزار شما می‌توانید جزئیات موجود بر روی اجسام را به‌طور واضح مشاهده کنید. البته میزان بزرگ‌نمایی ذره بین به عوامل مختلفی بستگی دارد که برخی از اصلی‌ترین فاکتورها را در زیر ذکر می‌کنیم:

• محل قرار گرفتن عدسی در میان چشم فرد بیننده و جسم مورد نظر

• فاصله میان چشم بیننده و جسم

از آنجایی که انواع مختلفی از عدسی‌ها وجود دارند، هر فرد با توجه به هدف و نیاز خود می‌تواند از ذره‌بینی با عدسی‌های متناسب‌تر استفاده کند. عدسی‌های درون ذره بین هرچه به چشم نزدیک‌تر شوند، بدون شک قدرت بزرگ‌نمایی نیز افزایش می‌یابد.

چند نوع ذره بین داریم؟

ذره بین برای مشاهده اجسام ریز و دور گزینه کاربردی و مهمی است؛ زیرا از عدسی‌های قوی که قدرت بزرگ‌نمایی زیادی دارند، تشکیل شده‌ است. هریک از ذره‌بین‌ها با توجه به کاربرد خود در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند.

برای مثال برخی از ذره‌بین‌ها اجسام را خیلی بزرگ نشان می‌دهند؛ اما کیفیت آن‌ها را پایین می‌آورند و این موضوع تحت تاثیر لنز یا عدسی موجود در آن‌هاست. برخی دیگر از ذره‌بین‌ها نیز به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که با حفظ بزرگ‌نمایی اجسام، کیفیت آن‌ها را نیز حفظ خواهند کرد.

کاربرد ذره بین‌

با توجه به اینکه انواع مختلف ذره بین در بازار وجود دارند، این ابزار در مکان‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال ساده‌ترین نوع ذره‌بین در خانه‌ها قابل استفاده است و پیشرفته‌ترین آن‌ها را در میکروسکوپ‌های قدر به کار می‌برند. در ادامه برخی از اصلی‌ترین کاربردهای ذره بین را به‌طور خلاصه نام می‌بریم:

• ساخت عینک برای افرادی که قدرت بینایی کمی دارند (دوربینی، نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم)

• صنعت عکاسی

• صنعت جواهرسازی

• مطالعه اسناد چاپی خاص و قدیمی

• ساخت میکروسکوپ

• آزمایشگاه‌ها

قیمت ذره بین

شاید بر این تصور باشید که ذره‌بین‌ها کاربرد ساده‌ای دارند و خیلی گران نیستند، اما باید گفت که هریک از ذره‌بین‌ها با توجه به ساختار، کاربرد یا جنس خود، دارای قیمت متغیری هستند. برای مثال پیشرفته‌ترین نوع ذره‌بین‌ها که در آزمایشگاه‌ها به‌کار می‌روند، با قیمت بالایی ارائه می‌شوند؛ اما برخی از مدل‌های ساده و خانگی آن‌ها را می‌توانید با قیمتی ارزان نیز تهیه کنید. بنابراین با توجه به انتظاری که از ذره‌بین دارید، باید قیمتی را برای خرید آن در نظر بگیرید.