نحوه کنترل بیماری لژیونلا در برج های خنک کننده

باکتری لژیونلا چیست؟

لژیونلا باسیل های کوچک، هوازی و گرم منفی به ابعاد 2 × 7/0- 5/0 میکرون هستند که توانایی بقا در آب های با درجه حرارت و PH گوناگون، مواد مغذی و اکسیژن را دارند. لژیونلا نوعی باکتری که به صورت طبیعی در آب به خصوص در آب برکه‌ها و رودخانه‌ها موجود است. در صورتی که مقدارش از حد خاصی تجاوز کند برای انسان به ویژه گروهی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مسن، بیماران ریوی، مصرف کنندگان دخانیات و… خطرناک و حتی کشنده است.

شرایط ‌محیطی مناسب، باعث رشد سریع باکتری لژیونلا شده و ممکن است به سطحی خطرناک برسد. این باکتری می‌تواند در برج‌های خنک کننده سیستم‌‌های تهویه مطبوع و کندانسورهای تبخیری، کولر های آبی و نیز لوله کشی آب شرب وجود داشته باشند.

علائم لژیونلا

معمولاً باکتری لژیونلا از طریق استنشاق و هنگامی که در قطرات ریز آب موجود در هوا معلق است، وارد ریه انسان می ‌شود. به‌ طور طبیعی دوره نهفتگی این بیماری 2 هفته است که ابتدا با علائمی شبیه‌ به آنفلوانزا شامل تب، لرز و سرفه ‌های خشک ظاهر می‌‌شود. در موارد بسیار حاد می‌تواند مشکلات معده ای - روده‌ای، از‌ کار‌ افتادگی سیستم عصبی، اسهال و در نهایت حمله بیماری پنومونی ایجاد کند. شیوع این بیماری، مستلزم وجود نوعی سیستم توزیع ‌کننده که بتواند بخار آب تولید کند (چشمه‌‌های آب، برج‌‌های خنک‌ کننده، کولرهای آبی یا استخرهای شنا) است.

چگونگی ابتلا انسان به باکتری لژیونلا

بصورت معمول باکتری لژیونلا نموفیلا از طریق تنفس و هنگامی که در قطرات ریز آب موجود در هوا معلق است، وارد ریه انسان می‌شود. به ‌طور طبیعی دوره نهفتگی این بیماری 2هفته است، اکثر افراد مبتلا به این بیماری احساس بیماری نمی‌کنند و از هیچ عارضه‌ای رنج نمی‌برند، اما در ابتدا با علائم شبه‌ آنفلوانزا شامل تب، لرز و سرفه‌ های خشک ظاهر می‌شود. در موارد بسیار حاد می ‌تواند مشکلات گوارشی، از‌ کار‌افتادگی سیستم عصبی، اسهال و در نهایت حمله بیماری پنومونی ایجاد کند.

گرد و خاک، محل تجمع جلبک‌ها، لجن یا مواد ارگانیک یک منبع طبیعی غذایی برای این باکتری به ‌شمار می‌رود. شیوع این بیماری، مستلزم وجود نوعی سیستم توزیع‌کننده که بتواند بخار آب تولید کند (چشمه‌ های آب، برج‌‌های خنک‌کننده یا استخرهای شنا) است. این بیماری همچنین به ‌طور مستقیم به افراد دیگر سرایت پیدا نمی‌کند و تنها می ‌تواند از طریق دستگاه‌‌هایی نظیر دستگاه تهویه هوا یا سیستم ‌های گرمایشی مرکزی منتشر شود.

در صورت آلودگی آب کولینگ تاورها به باکتری Legionella pneumophila، به دلیل وجود شرایط مناسب در این سامانه‌ها، باکتری مذکور می‌تواند به سرعت تکثیر یابد. اگر آب آلوده به صورت قطرات معلق درآید، ذرات کوچک حاوی باکتری می‌تواند به سیستم تنفس افراد حساس وارد شده و در صورت عدم تشخیص به موقع، منجر به بروز بیماری لژیونلا و مرگ شود.

باکتری لژیونلا در برج های خنک کننده مدار باز و مدار بسته

تمام برج‌های خنک کننده با استفاده از تبخیر آب گرما را از بین می‌برند و در جو آزاد می‌کنند. برج های خنک کننده از آب در گردش برای خنک سازی چیلرها، پمپ‌های حرارتی، کمپرسورها، کندانسورها، مبدل‌های حرارتی و سایر دستگاه های فرآیند استفاده می‌کنند.

هر دو نوع برج خنک کننده مدار بسته و برج خنک کننده مدار باز به پروتکل‌های اساسی کار و نگهداری یکسان نیاز دارند. هر دو نوع برج خنک کننده می‌توانند آب هوادهی شده را به جو منتقل کنند. اگر لژیونلا وجود داشته باشد، آب آئروسل می‌تواند باکتری‌ها را کیلومترها پخش کند. با این حال، برج‌های خنک کننده مدار بسته دارای یک حلقه بسته اضافی هستند که می‌تواند از قرار گرفتن مایعات مورد استفاده در فرایندهای خنک سازی در معرض جو، جلوگیری کند. کولینگ تاورهای مدار بسته می‌توانند در دمای خنک و در حالت خشک کار کنند که از آب استفاده نمی‌کند و در نتیجه اسپری آب هم ندارند.

توصیه های طراحی برج خنک کننده برای کنترل لژیونلا

• درک اجزای طراحی برج خنک کننده برای کنترل لژیونلا بسیار مهم است.

• از ورود مواد جامد و ذرات معلق به داخل برج خنک کننده جلوگیری کنید.

• برج های خنک کن را حداقل با فاصله 25 فوت از ساختمان قرار دهید.

• ورودی هوا برای اطمینان از کشیده نشدن ذرات معلق کولینگ تاور به سیستم تهویه بررسی شود.

• اطمینان حاصل شود که لوله گذاری سیستم برای جلوگیری از راکد یا مرده بودن جریان آب طراحی شده است.

• آب را در حین کار متناوب به گردش در آورد.

• یک سیستم تصفیه آب خودکار طراحی و نصب شود.

• محدودیت های عملکرد، نگهداری و کنترل

کارکرد ایمن و تعمیر و نگهداری منظم برج خنک کننده، استفاده کنندگان ساختمان، کارکنان و ... را از تماس با لژیونلا محافظت می کند. تاثیرات این فعالیت ها به بار خنک‌کننده، شرایط محیطی موجود در منطقه محل استقرار برج خنک‌کننده و طراحی برج‌ خنک کننده بستگی دارد.

دستورالعمل های نگهداری از برج خنک کننده

• قبل از راه اندازی برج و بعد از خاموش کردن، توصیه‌های تولید کننده را برای تمیز کردن و ضد عفونی کردن برج خنک کننده دنبال کرد.

• در صورت امکان، در کمترین دمای آب و زیر مطلوب ترین دامنه رشد لژیونلا (77–113 درجه فارنهایت ، 25–45 درجه سانتیگراد) از سیستم برج خنک کننده استفاده نمود.

• نظارت بر سیستم و عملیات ضد خوردگی، ضد رسوب و ضدعفونی کننده‌های برج

• پارامترهای آب را مانند ضدعفونی کننده کنترل نمود.

• باقیمانده و pH، به طور منظم کنترل شود.

• حداقل هفته‌ای یک مرتبه لوله‌های جریان کم و جریان راکد را شستشو داد.

• برای جلوگیری از راکد بودن در هنگام وجود چندین برج خنک‌کننده یا سلول، زمان کار را بین برج‌های خنک‌کننده متعال کرد.

• برای حفظ کیفیت آب سیستم، عملیات تخلیه خودکار (تخلیه عمدی آب سیستم و جایگزینی آب جدید) را انجام داد.

• فیلتراسیون را برای کاهش سطح مواد جامد معلق در آب خنک کننده بر اساس فاکتورهای سیستم در نظر گرفت (به عنوان مثال محل برج خنک‌کننده، بار ذرات).

• حداقل سالانه ضد عفونی و نظافت خارج از برنامه انجام دهید.

• برج‌های خنک کننده را برای اختلالات سرویس آب کنترل کرده و برنامه‌هایی را برای پاسخگویی متناسب تدوین نمود.

• انجام آزمایشات تشخیص میزان درصد لژیونلا

• برگه های مربوط به سایت، روش‌های تست، گزارش خدمات و نتایج آزمایشات سایت را نگهداری و بایگانی کرد.

در صورت وجود درصد بالای باکتری در سیستم، باید دستور العمل های زیر را دنبال کرد:

• برنامه فعلی تصفیه آب (به عنوان مثال تمیز کردن، نگهداری، برنامه ضدعفونی کننده) را مرور کنید.

• بار گرما از سیستم خنک کننده برداشته شود. فن های مرتبط با برج خنک کننده خاموش شود.. تمام تجهیزات تغذیه و کنترل خودکار شیمیایی را از کار انداخت.

• سیستم را خاموش کرده و شیرهای آب را باز نگه داشت.

• دریچه های ورودی هوا در نزدیکی برج خنک کننده، به ویژه در بادگیر، تا زمانی که فرایند تمیز کردن کامل نشده است، بسته باشد.

• آب را از طریق تمام تجهیزات سیستم، از جمله اجزای بای پس یا آماده به کار، به گردش در آورد.

• یک ضد عفونی کننده اکسید کننده برای دستیابی به باقیمانده ضدعفونی کننده حداقل 20 ppm به عنوان اکسیدان اضافه شود.

• پخش کننده مناسب اضافه کرده و در صورت نیاز از ضد کف استفاده کرد. از بازدارنده‌های خوردگی مناسب استفاده شود.

• چرخه‌های غلظت در صورت لزوم کاهش داده شود. برای دستیابی و حفظ PH کمتر از 8، باید از مواد ضد عفونی کننده بر پایه کلر یا برای کمتر از 8.5 از ضدعفونی کننده بر پایه برم استفاده کرد.

• باقیمانده اکسیدان موجود در ppm 10 به مدت حداقل 24 ساعت حفظ شود. زمان تماس کوتاه‌تر می‌تواند در غلظت‌های بالاتر موثر باشد.

• پس از دوره ضدعفونی به فاضلاب بهداشتی باید سیستم را تخلیه کرد (طبق کلیه قوانین، مقررات و مجوزهای لازم که ممکن است).

• تمیز کردن تمام تجهیزات سیستم قابل دسترسی به صورت فیزیکی. باید کلیه تجهیزات برج خنک کننده، از جمله بسته پر کردن، فیلترهای معلق، خطوط اکولایزر، حوضچه ها، چیلرها، مبدل های حرارتی خنک کننده و هرگونه اجزای بای پس یا آماده باش تمیز شود.

• سیستم را دوباره پر کرده و آب را از طریق تمام تجهیزات سیستم از جمله اجزای بای پس یا آماده به کار گردش داد.

• یک ضدعفونی کننده اکسید کننده اضافه کرده و باقیمانده اکسیدان موجود حداقل 10 ppm را به مدت یک ساعت حفظ نمود.

• سیستم را پس از دوره ضد عفونی به فاضلاب بهداشتی تخلیه کرد.

• سیستم را دوباره پر کرده و تمام تجهیزات تغذیه و کنترل مواد شیمیایی را به حالت عادی برگرداند.

جمع بندی

با توجه به توضیحات ارائه شده، استفاده از برج‌های خنک کننده مکعبی که دارای قطره‌گیر و لوور لانه زنبوری می‌باشند می‌تواند به کاهش گسترش این بیماری کمک شایانی نماید و تا جای ممکن باید از کولینگ تاورهای گرد به دلیل مشکلات فراوان و پاشش آب قابل توجه که موجب شیوع لژیونلا می شود، اجتناب نمود.