رنسانس بودجه‌ای

  معین حسین‌پور: «دولت از نظر بودجه‌ای در سخت‌ترین شرایط خود قرار دارد.» این یک تحلیل یا سخن تحلیلگران و اقتصاددانان نیست، این سخن یک مقام عالی‌رتبه در دولت است: معاون اول رئیس‌جمهور. سخنان اسحاق جهانگیری و دیگر مسوولان دولت، گواه این است که منابع بودجه در تنگنای شدید قرار دارد. از همین روست که دولتمردان تصمیم گرفتند ناف بودجه 99 را از نفت جدا کنند، حداقل در بخش هزینه‌های جاری. شعار سازمان برنامه و بودجه این است که بودجه سال بعد، متفاوت از بودجه‌های سال‌های قبل خواهد بود. برخی اصلاحات ساختاری که در دست تمهید است، برای نخستین بار در بودجه‌های سنواتی اقتصاد ایران پیاده می‌شود. بر اساس مختصاتی که تاکنون در خصوص بودجه 99 از سوی برنامه‌نویسان و کارشناسان سازمان برنامه اعلام شده، می‌توان گفت که یک رنسانس بودجه‌ای در راه است. تا اینجا حداقل در پیش‌پرده، تفاوت بودجه 99 محرز بود. تاکنون 15 جلسه از ستاد بودجه برگزار شده و پس از اغلب جلسات، رئیس سازمان برنامه در مقابل دوربین‌ها به تشریح جزئیات تصمیم‌ها پرداخته است. علاوه بر این، سازمان برنامه و بودجه در فضای مجازی هم فعالیت بیشتری پیدا کرده و در قالب‌های مختلف، به دنبال این است تا واقعیت یارانه‌های پنهان را برای مردم آشکار کند. هدف تیم رسانه‌ای سازمان برنامه این است که سطح آگاهی جامعه نسبت به سوبسیدهای حجیم دولت افزایش یابد و برای مردم روشن شود که فقرا از سوبسیدهای پنهان، بیشتر نفع می‌برند یا ثروتمندان. تمام اینها یعنی، سازمان برنامه تلاش کرده تا حمایت اجتماعی برای آغاز اصلاحات بخرد. شرطی که برای پیشبرد موفق اصلاحات ضروری است. یک رویکرد جدید لایحه بودجه 99 این است که هزینه‌های جاری از نفت منفک شود. در حقیقت اداره کشور از سوی دولت وابسته به نفت نباشد و دولت با زنده کردن دارایی‌های مرده، حذف بخشی از یارانه‌های پنهان و سیاست‌های مالیاتی جدید، کشور را مدیریت کند. در شرایطی که اقتصاد درگیر رکود است و چشم‌انداز رشد اقتصادی امیدوارکننده نیست، مشخص نیست که تمرکز بر درآمدهای مالیاتی تا چه حد بتواند نتیجه داشته باشد. البته سازمان برنامه به دنبال این است که مالیات بنگاه‌های تولیدی را کاهش دهد و در مقابل، برخی معافیت‌های مالیاتی غیرضرور را حذف و پایه‌های مالیاتی جدید تعریف کند. اما با توجه به اینکه در ماه‌های منتهی به انتخابات 98 مجلس هستیم، پذیرش حذف معافیت‌های غیرضرور مالیاتی از سوی مجلس، کار ساده‌ای نیست. همچنین گمانه‌زنی‌ها نشان می‌دهد سهم دولت از نفت، مختص به بودجه عمرانی خواهد بود. از این‌رو، انتظار می‌رود دلار 4200تومانی به‌طور کامل از بودجه حذف شود، چرا که در صورت بقای این سیاست، هیچ منبعی برای طرح‌های بی‌شمار عمرانی نخواهد ماند. به گفته نوبخت، در لایحه بودجه عمومی 60 هزار میلیارد تومان برای بودجه عمرانی در نظر گرفته شده است؛ با این اوصاف دولت پیش‌بینی کرده که در سال آتی، سهمش از درآمدهای نفتی معادل 60 هزار میلیارد تومان باشد؛ عددی که نسبت به لایحه بودجه 98، قرابت بیشتری با واقعیت دارد. ویژگی منحصر به فرد دیگر بودجه، ارائه تصویری از دو سال بعد است. یعنی دولت علاوه بر بودجه 99، تصویری از ارقام کلان بودجه 1400 را هم ارائه می‌دهد تا اقتصاد ایران، از پیش‌بینی‌های مالی دولت برای بازه بلندمدت‌تری آگاه باشد.