آشتی با مسکن

تابستان است و بازار مسکن به انتظار خریدار و فروشنده نشسته است. انتظار برای خریداران و فروشندگانی که بیش از دو سال است در بخش خرید و فروش محتاط شده و دست از معامله کشیده‌اند. حالا تاب و توان بازار کمتر شده و انگار چوب‌خط حضور رکود در بازار مسکن در حال پر شدن است؛ رکودی که دو سال است پس از یک شوک قیمتی بر بازار معاملات مسکن سایه افکنده است.

مَسکنی که گمان می‌رود اگر نتیجه مذاکرات مثبت باشد مُسکنی بر دردهای کوفتگی دوساله بازار به رکود رفته‌اش باشد و ورود رونق به بازارها، سوغات این سفر باشد. رونقی که شاید پس از نتیجه مذاکرات تیم هسته‌ای رنگی به بازار مسکن بدهد و 30 درصد اقتصاد کشور را از رکود نجات دهد.

عده‌ای در این میان می‌گویند بازار مسکن یک‌شبه به رکود نرفته است که بخواهد یک‌شبه هم از رکود نجات یابد، بنابراین چندماهی زمان لازم است تا این بازار خود را بشناسد و به بازار مسکن واقعی و بدون رکود تبدیل شود. برخی کارشناسان بازار را بدون هیچ تغییری تصور می‌کنند و می‌گویند از ابتدا هم مذاکرات و نتیجه آن بر مسکن بی‌تاثیر بوده و از این پس هم این‌گونه خواهد بود. برخی کارشناسان اما معتقدند چه بازار مسکن رکود داشته باشد و چه رونق و چه نتیجه مذاکرات مثبت باشد و چه منفی، قدرت خریدی در بازار وجود ندارد که بخواهد بازار را تکان دهد. اما نمی‌توان گفت همه متقاضیان فاقد قدرت خرید مسکن هستند، چرا که در این دو سالی که مسکن به رکود رفته، بسیاری از متقاضیان خرید و فروش تا زمان نتیجه سیاست‌های دولت دست نگه‌داشتند و حالا می‌خواهند وارد بازار شوند.

زمان ورود به بازار فرا رسیده؟

اکنون زمانی است که دست به نقدها وارد بازار شوند. این را کیوان شادمان می‌گوید. کارشناس بازار مسکن که بیشترین دلیل رکود این بخش را به گردن مذاکرات هسته‌ای می‌اندازد. او در سال جدید بارها گفته است که یکی از دلایل دست نگه‌داشتن متقاضیان خرید و فروش مسکن، انتظار برای نتیجه مذاکرات است. او می‌گوید در یکی دو ماه ابتدایی پس از مثبت شدن نتیجه مذاکرات امکان افزایش قیمت‌ها وجود دارد. شادمان در تحلیل خود به تجارت فردا گفت ممکن است در یک بازه زمانی قیمت دلار و طلا تا اندازه‌ای کاهشی شود و تحت تاثیر آن نیز بازار مسکن دچار تغییر شود. او گفته که بهتر است متقاضیان خرید مسکن که پولی در دست دارند، پس از نتیجه مذاکرات ملک بخرند، چرا که همواره خرید ملک سرمایه‌گذاری بلندمدت را در پی دارد. شادمان اما نظری دیگر هم درباره وضعیت قیمت ملک و زمین دارد و معتقد است شاید بازار مسکن پس از این جریانات با افزایش قیمت همراه شود چرا که دو سه سالی می‌شود که قیمت ملک به دلیل رکود در بازار ثابت بوده و متناسب با نرخ تورم پیش نرفته است. بنابراین انتظار افزایش قیمت وجود دارد و اگر این بازار بخواهد خود را با اقتصاد متعادل کند، افزایش قیمت طبیعی است. البته این تغییر قیمت در بخش خرید و فروش است و بخش اجاره به تبع این بخش با تغییر همراه می‌شود چرا که بازار رهن و اجاره در ادامه بازار خرید و فروش رونق می‌گیرد.

حالا توصیه این کارشناس مسکن به متقاضیان، خرید است. به نظر او خیلی وقت است که بازار ملک خوابیده و کمی از تقصیر هم به گردن سودهای بانکی است. سودهایی که آن اندازه زیاد است که سازندگان را به سپرده‌گذاری تشویق می‌کنند تا اینکه بخواهند ساخت و سازی انجام دهند.

توافق به جای تمدید، راه تنفس مسکن شد

حدود دو سال از رکود بازار مسکن گذشته است و حالا یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین عوامل خروج مسکن از رکود، نتیجه مذاکرات هسته‌ای عنوان می‌شود.‌ بسیاری از صاحب‌نظران، مسوولان و کارشناسان مسکن بر این باورند که پس از شوک قیمتی مسکن و طبیعت به رکودرفته بازار، نتیجه مذاکرات است که بازار را همچون حبابی در هوا نگه داشته است و با مشخص شدن نتیجه مذاکرات این حبابی که نشانی از افزایش قیمت ندارد به مقصد خواهد رسید.

نخستین بار آذرماه 92 و پس از آن تیرماه 93 بود که مذاکرات ایران و 1+5 تمدید شد، درست زمانی که بازارهای اقتصادی در کشور بیش از هر زمان دیگر نیازمند یاری دولت بودند اما دست دولت چندان باز نبود. حالا در سال آخر و روزهایی که نتیجه مذاکرات در حال نهایی شدن است، هر بازاری یک عکس‌العمل دارد. یک بازار شروع به کاهش قیمت کرده است و بازاری دیگر واکنش عکس دارد. بازاری که حداقل 30 درصد اقتصاد را به خود اختصاص می‌دهد در سکوت کامل است. انگار دستانش در گرمای تابستان 94 کرخت و سست شده و قدرت خودنمایی ندارد و فقط می‌خواهد یک شوک که آن نتیجه مثبت مذاکرات است، تکانش دهد.

بازار مسکن 94 این روزها نظاره‌گر رفت و آمدهای میز مذاکرات بود تا بلکه نشانی از معجزه به او هم اصابت کند و از خواب رکود بیدار شود.‌

بیداری‌ای که بتواند متقاضیان خرید مسکن را که قدرت خرید دارند اما به دلیل اوضاع سیاسی و توافقنامه خود را محبوس کرده بودند، سرحال آورد و پای میز معامله ببرد. برخی کارشناسان و فعالان بازار می‌گویند حال که توافق به نتیجه رسیده است، انگار مسکن سر از پا نمی‌شناسد و می‌خواهد تنفسی در میان بازارها داشته باشد. تنفسی که در این دو سال کمتر به سراغش رفته است.

قبل از توافق خانه بخرید!

حال با فرض توافق انجام شده، اما بهتر بود پیش از توافق خرید و فروش‌ها رونق می‌گرفت. علیرضا قهاری معتقد است معمولاً متقاضیان مسکن موقعی وارد بازار می‌شوند که مسکن شروع به افزایش قیمت کرده است اما در حال حاضر که مسکن هنوز در رکود است و با قیمت کمی عرضه می‌شود بازهم خریداران دست روی دست گذاشته‌اند و بازار در رکود است. دبیر انجمن انبوه‌سازان مسکن استان تهران توصیه می‌کند قبل از به نتیجه رسیدن مذاکرات بهترین زمان خرید مسکن بود، البته هنوز هم فرصت هست چرا که در روزهای اول بازار واکنش جدی نخواهد داشت. اکنون نیز توصیه می‌شود اگر متقاضیان می‌خواهند معامله‌ای انجام دهند، عجله کنند!

او به تجارت فردا گفته است که وقتی بازار مسکن رونق پیدا کند، ساخت و ساز هم تشویق می‌شود و بازار حرکت می‌کند و این دو یکدیگر را حمایت می‌کنند. قیمت‌های تشویقی مدام عرضه می‌شود و بازار به حالت رونق خود برمی‌گردد.

قهاری درباره وضعیت قیمت مسکن پس از مذاکرات نیز بر این باور است که قطعاً افزایش قیمت مسکن ایجاد می‌شود و پیش از توافق بهترین زمان خرید مسکن بوده و این روزهای ابتدایی توافق هم فرصت خوبی خواهد بود. به گفته او، پس از نتیجه مذاکرات برای ساخت و ساز نیز اتفاق چندان سریعی رخ نمی‌دهد که سازندگان به بازار آیند به این صورت که با برداشتن بخشی از تحریم‌ها به تولید و از جمله ساخت و ساز کمک می‌شود اما به هر حال بخشی از اقتصاد را تشکیل می‌دهد. بنابراین انتظار ایجاد شکوفایی در مسکن انتظار زیادی است.

خرید بهتر از سکوت است

همه می‌گویند بهترین زمان خرید مسکن پس از نتیجه مذاکرات هسته‌ای است. رئیس کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن استان تهران هم همین نظر را دارد. ایرج رهبر گفته است که بهتر است خرید و فروش صورت گیرد، این به نفع بازار است.‌ او معتقد است که البته توافق تاثیر چندانی بر قیمت و بازار مسکن ندارد و وضعیت بازار مسکن به رونق کل اقتصاد کشور بستگی دارد. اینکه بعد از این توافق چه سرنوشتی برای اقتصاد کشور در نظر گرفته می‌شود مهم است چرا که اگر رونقی صوت گیرد، همه بازارها رونق می‌گیرند، بنابراین با افزایش قدرت خرید و رونق گرفتن بازارها به طور طبیعی بازار مسکن هم با اندکی افزایش قیمت همراه می‌شود و بهتر است خرید و فروش در ماه‌های ابتدایی صورت گیرد.