در حاشیه
ابعاد اجتماعی بحران بازار اجاره در ایران چیست؟
اجاره‌نشینی دیگر خوش‌نشینی نیست که مستاجران هرجایی دلشان بخواهد با توجه به کیفیت محل سکونتی که می‌پسندند، زندگی کنند، چراکه با اوج گرفتن تب‌وتاب بازار اجاره و افزایش نجومی نرخ اجاره‌ها در یک سال اخیر، شنیده شده بسیاری از مستاجران دیگر از پس تامین کرایه‌های گران برنمی‌آیند و از کلانشهرها در حال کوچ هستند تا حداقل در حاشیه شهرها بتوانند سرپناهی برای خود و خانواده‌شان پیدا کنند. از آن غم‌انگیزتر اینکه این خوش‌نشینان به حاشیه‌نشین تبدیل شده‌اند.
سایه فتحی: اجاره‌نشینی دیگر خوش‌نشینی نیست که مستاجران هرجایی دلشان بخواهد با توجه به کیفیت محل سکونتی که می‌پسندند، زندگی کنند، چراکه با اوج گرفتن تب‌وتاب بازار اجاره و افزایش نجومی نرخ اجاره‌ها در یک سال اخیر، شنیده شده بسیاری از مستاجران دیگر از پس تامین کرایه‌های گران برنمی‌آیند و از کلانشهرها در حال کوچ هستند تا حداقل در حاشیه شهرها بتوانند سرپناهی برای خود و خانواده‌شان پیدا کنند. از آن غم‌انگیزتر اینکه این خوش‌نشینان به حاشیه‌نشین تبدیل شده‌اند. شواهد میدانی از بازار اجاره‌بها به ویژه در تهران که قیمت کرایه‌خانه‌ها سر به فلک کشیده و حتی برخی گزارش‌ها حاکی از افزایش قیمت اجاره‌ها بیش از 50 درصد است، نه‌تنهای گویای این حقیقت تلخ است بلکه داد از نهاد برخی از نمایندگان و مسوولان نظام هم درآورده است. در تازه‌ترین این واکنش‌ها احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، با ارسال نامه‌ای به مسوولان نظام نسبت به تبعات رشد حاشیه‌نشینی در کشور بر اثر کوچ مستاجران از شهرهای بزرگ به حاشیه شهرها، هشدار داده است. توکلی در این نامه با لحن تندی خطاب به مسوولان امر تاکید کرده که «با توجه به مشاهدات بسیار دردناک و هشداردهنده اگر به سرعت تدابیری اندیشیده نشود به‌زودی چند میلیون حاشیه‌نشین به ۱۱ میلیون حاشیه‌نشین موجود در اطراف شهرها افزوده خواهد شد». از طرف دیگر چندی پیش نیز علی کرد عضو کمیسیون اجتماعی مجلس گفته بود که به دلیل گرانی‌ها در سال ۹۷، یک‌میلیون نفر مستاجر از شهرهای بزرگ کوچ کرده‌اند و به جمعیت حاشیه‌نشین کشور اضافه شده‌اند. این مسائل با شدت گرفتن بحران اقتصادی باعث شده تا به نگرانی‌ها نسبت به تبعات اجتماعی این نوع مهاجرت (مهاجرت معکوس) و سرازیر شدن جمعیت شهرها به سمت حاشیه شهرها و شهرهای اقماری دامن زده شود. ساکنان شهرهای اقماری که در اطراف شهرهای بزرگ ایجاد شده‌اند سال‌هاست با مشکلات بسیاری به علت کمبود زیرساخت‌ها، کیفیت پایین ساختمان‌ها و نبود امکانات و خدمات و... دست و پنجه نرم می‌کنند و اکنون هم به علت مهاجرت مستاجران جمعیت آنها در حال افزایش است که این مشکلات را چند برابر خواهد کرد. از سوی دیگر کمبود امکاناتی چون خدمات آموزشی و بهداشتی و نبود شغل در این شهرها باعث می‌شود تا افراد هر روز مسیری طولانی را برای رسیدن به محل کار و دانشگاه و... طی کنند. در نتیجه با رشد روزافزون جمعیت شهرهای اقماری ممکن است در بلندمدت آسیب‌های اجتماعی جبران‌ناپذیری را بر جای بگذارد چراکه به‌زعم کارشناسان این نوع مهاجرت که منشأ اقتصادی دارد و از تبعات فقیرتر شدن مردم بر اثر تورم بالاست و به رشد حاشیه‌نشینی در کشور دامن می‌زند با خود هزاران مشکل ایجاد می‌کند و در نتیجه باعث رشد مسائل اجتماعی چون بزهکاری، کژکارکردهای خانواده و... خواهد شد. آنچه مشخص است در شرایط فعلی با توجه به چالش‌های اقتصادی کمتر سیاستگذاری نسبت به مساله رشد حاشیه‌نشینی توجه دارد و شاید به نسبت جمعیت کشور افرادی که در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند رقم بزرگی نباشند اما سیل مهاجرت از شهرها به شهرهای اقماری ممکن تبعات سنگین و خطرناکی برای کشور به همراه داشته باشد.
